Het andere schrijversfestival: vier dagen in januari in het teken van schrijvers uit de meest onverwachte hoeken van de wereld. Wij maken de Winternachten mee.
Hoe kom je geestelijk weer thuis na een oorlog? David van Reybrouck in gesprek met Stefan Hertmans en Ian Buruma Wortels, aardappelen, misschien wat bleekselderij en een scheutje reuzel, dit was het eentonige winterdieet van de onderklasse op het Vlaamse platteland eind negentiende eeuw. Maar, zo schetst hoogleraar en gastspreker Louise O. Fresco in haar openingscolumn, tegenwoordig is het de…
Hij had een TED-training gehad. Dat kan niet anders. Bart Moeyaert, dichter, schrijver en meervoudig prijswinnaar, wrong zich soms letterlijk in talrijke bochten om het Nederlandse letterengilde warm te maken voor zijn plannen voor 2016. In dat jaar is, voor het eerst sinds lange tijd, Nederland namelijk weer gastheer op de Frankfurter Buchmesse, de Art Basel van de literaire wereld.…
‘Bent u het niet met mij eens dat velen van u zich – net als de leden van Rooms-katholieke curie – nu al onsterfelijk en onmisbaar proberen te maken? Dat u lijdt aan ernstige mentale en spirituele verstening?’ Kees ’t Hart mat zich op zondag 18 januari een pauselijke rol aan, bij het uitspreken van De Staat der Nederlandse Letteren,…
Radbraken. Dat gaat dus zo: je bindt iemand vast op een stevig wagenwiel, breekt vervolgens al zijn of haar botten door er landurig met knuppels op te slaan, waarna je de tot moes geslagen ledematen om de spaken van het wiel vlecht. Essentieel is dat de gestrafte dit alles levend en bij bewustzijn ondergaat. Na de behandeling breng je het wiel met…
Zelden twee vrouwelijke kunstenaars aan een tafel gezien die meer van elkaar verschilden dan Dominique Goblet en Leela Corman. Twee vrouwelijke striptekenaars, aan weerszijden van Peter Breedveld die elk jaar als kenner van het comic genre wordt ingevlogen op Writers Unlimited. Corman, naast striptkenaar ook danseres, schrijft haar verhalen in een vrij herkenbare stijl. Indrukwekkende verhalen, historisch, zoals haar laatste…
De vrijdagavond van Writers Unlimited trapt af met een Islamdebat. In niet mis te verstande woorden betoogde godsdiensthistorica Karen Armstrong dat islam en jihad niet hetzelfde zijn. In de hele Koran komen maar 41 jihads voor, waarvan het grootste deel de vreedzame strijd is om armen te helpen als men zelf ook berooid is. Maar na de aanslagen in Parijs…
Nii Ayikwei Parks wil een boek schrijven waarin slechte plekken in Afrika worden beschreven als ideaal, zodat mensen die zijn boeken als reisgids gebruiken worden overvallen en beroofd en zo zullen leren wat fictie is. Met deze humorvolle statement brengt de in Engeland wonende en geboren schrijver, die zijn jeugd met zijn Ghanese ouders in Ghana doorbracht, wat lucht in de avond…
Home is where The hell is. De naamgeving van de programmaonderdelen van Writers Unlimited laat weinig aan de verbeelding over. En wanneer we naar de opening van dit bewuste onderdeel luisteren, is schrijfster Maaza Mengiste ook niet iemand die ons met prettige gedachten achter wil laten. Zij heeft zich literair gestort op het lot van vluchtelingen die uit Ethiopië naar…
20 jaar bestaat Writers Unlimited, en de verjaardag, nu in Den Haag, komt op een moment dat het vrije schrijverschap wereldwijd zwaarder onder druk staat dan ooit. Misschien daarom ook dat het publiek talrijker is dan vorige edities. Alle avonden zijn stijf uitverkocht, en dat zorgt voor een nogal zinderende sfeer in het Theater aan het Spui. Treffende opening van…
“Iedereen die schrijft zal vroeg of laat tegen een muur aanlopen, een grens van wat niet kan, mag en moet worden geschreven. En vrijwel iedereen zal op dat moment terugschrikken en ervan afzien om het te schrijven. Want die muur staat er om ons te beschermen tegen wat we niet willen.” Karl Ove Knausgård, door sommigen al vergeleken met Marcel Proust,…
Omdat Writers Unlimited samenwerkt met een van de laatste literaire tijdschriften van Nederland, en omdat dat tijdschrijft ‘Tirade’ heet, was er tijdens het laatste festival in Den Haag een plek ingeruimd voor tirades. En wat dat dan zijn? Het online woordenboek zegt:
Tijdens Writers Unlimited mengen schrijvers zich vaak clandestien onder het gewone volk. En dan vooral de jongere, internationale auteurs, in tegenstelling tot de Adriaan van Dissen van deze wereld die geen stap kunnen verzetten zonder bedolven te worden in een scrum van literaire groupies. Zo kan het dus gebeuren dat je meerdere malen bier staat te drinken met iemand die ineens, geheel onverwacht, een geniaal auteur blijkt te wezen. Zoals Andrès Neuman.
“Een goed boek is een man die me verleidt, is als seks met een onbekende.” Anne Provoost, de secuur Vlaams pratende essayiste slaagde erin om P.F. Thomése en Hermamn Koch even aan het wankelen te brengen. In een debat tijdens Writers Unlimited hield zij een pleidooi voor het niet-waargebeurde verhaal, en deed dat in een beeldspraak die de fantasie nogal in beweging zette. Ze citeerde haar eigen werk “Fictie en Macht” waarin het lezen inderdaad een nogal fysieke aangelegenheid wordt:
“Natúúrlijk kan ze schrijven!” schijnt de moeder van de gelauwerde Zuid-Afrikaanse dichteres Antjie Krog ooit te hebben geroepen. “Want ik kan het toch ook? Daar is niets bijzonders aan.”
Bloed kruipt, ook bij Krog. Na een tienjarige carrière als succesvol architect – en in het geheim slijpend aan woorden – debuteerde haar eigen zoon Andries Samuel met de verpletterende, hartverscheurende dichtbundel Wanpraktyk (2011).
Writers Unlimited bracht moeder en zoon samen op het podium. Laat op de avond. Voor de eerste keer ooit. En Wende zong hen toe. En godallemachtig wat was dàt mooi. Overigens moet u dat maar van ons aannemen, want op straffe van stokslagen, pek & veren en dwangsommen van hier tot Siberië bleek het verboden Wende, al zingend, te filmen (wel gedaan, en het filmpje stond even online, nu subiet van het internet gesleurd).
Het komt door Facebook. Zegt Ton van de Langkruis, artistiek directeur van schrijversfestival Writers Unlimited: “Je kunt niet langer die anonieme figuur zijn die de wereld met hermetische teksten bestookt vanuit een afgesloten zolderkamer. De markt is er niet meer naar. Je belangrijkste communicatiemiddel is facebook. Daar moet je open staan voor vragen, je communiceert met je lezers. We zijn weer terug op het dorpsplein waar ooit de eerste verhalen verteld werden.”
De latenight afsluitingen van de Winternachten op Writers Unlimited zijn altijd vrolijk. Dat komt omdat de dichters al wat losser zijn en het publiek wat meer gedronken heeft. En dit keer kwam het ook door megapubliekstrekker (bij andere gelegenheden) Arie Boomsma. Het vrolijke kijkcijferkanon smeet uit balorigheid met dichtbundels van de gasten van zijn programmaonderdeel.
“Luister niet naar de experts, ze hebben het eigenlijk altijd mis.” De kern van ‘Eyes wide open’, het nieuwste boek van Noreena Hertz, is helder. Dat ze zelf deskundige is, en dat haar visie daarom ook gewantrouwd moet worden, is logisch. Dat het gesprek wat ze over dit onderwerp voerde met oud-politica Femke Halsema almaar bizarder werd, was niet zo logisch. Ronduit schokkend was de val die de schrik van alle bankiers ter wereld aan het eind maakte.
Soms kan een programma van Writers Unlimited je op het verkeerde been zetten. Vorig jaar was de late night talkshow over literaire seks een hilarisch hoogtepunt – pun intended – van het festival. Dit keer viel er in het programma Let’s talk about sex bar weinig te lachen.
Vergeet de connotaties met Salt N Pepa. De Indonesische Linda Christanty schrijft niet over ‘happy seks, maar over bittere seks als machtsmiddel, als vorm van dwang en geweld.’ Daar werden we even stil van.
Fouad Laroui doet niet aan internet. De van oorsprong Marokkaanse auteur en hoogleraar heeft zelfs geen mobiele telefoon. “Ik besef dat ik daarmee behoor tot een kleine elite”, verklaart hij tijdens een debat op Writers Unlimited, “maar ik zie er het nut niet van in.” Zijn tafelgenoten deelden zijn mening niet, en dat is best opmerkelijk. Nog maar een paar jaar geleden beschouwde het merendeel va de internationale schrijverselite de sociale media als iets waarmee zij zich niet hoefde te bemoeien.
In de rijke traditie van schrijvers die elkaars bloed wel kunnen drinken en de ander schuimbekkend met de pen te lijf gaan, orkestreerde Writers Unlimited een ‘polemiek’. Abdelkader Benali verwoordde in dit debat de stem van het volk, en Saskia De Coster die van de elite. Beiden hakten op elkaar in met hulp van moderator Elsbeth Etty. Resultaat: veel onsamenhangend getreiter.
Writers Unlimited is het leukste literaire festival ter wereld. Wij kunnen het weten, want we zijn er nu alweer twee keer geweest. Of de vergelijking met al die 20 miljoen andere literatuurfestivals in de wereld helemaal zuiver is, weten we niet. We weten wel dat heel veel van de schrijvers die Writers Unlimited bezoeken, het met ons eens zijn. Althans gedurende die paar dagen en vooral nachten in januari.
Een paar redenen.
Schrijvers praten graag, en mensen praten graag over, met en via schrijvers. Hoezeer dat ook reden kan zijn om een literatuurfestival te organiseren, het is ook de reden waarom
In 1 strip of 1000 woorden sprak blogger en columnist Peter Breedveld met drie invloedrijke tekenaars, Barbara Stok, Peter van Dongen en Thé Tjong-Khing aan de hand van geprojecteerde afbeeldingen uit hun prachtige werk. Het ontspannen gesprek was een verademing tussen het overige woest-geëngageerde debatgeweld op het festival.
Of Tahmina Akefi een goed schrijfster is, durf ik niet te zeggen. De Afghaanse schoonheid kan in ieder geval zinnen aan elkaar plakken, en weet er ook nog een erotisch laagje overheen te gieten. Maar of zij hiermee de gemiddelde stuiverroman overstijgt, of dat ze toch niets anders te bieden heeft dan oriëntaalse softporno? Lastig.
“We gebruiken de sociale media niet omdat het cool is,” zegt de Tunesische internetactivist Sami Ben Gharbia. “Maar in een dictatuur is het de enige manier om mensen te informeren over wat er echt gaande is. Om de demonen in de samenleving te bevechten. Ik ben niet een techny geworden omdat het leuk is. Ik had gewoon bruikbare kennis nodig over internetcodes, om mijn burgeractivisme mogelijk te maken.”
Nederlands 
English (UK) 
Français
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.