Ga naar de inhoud

Igor Stravinsky

Julia Bullock zingt Anne Truelove in #TheRakesProgress: ‘Anne is een zeer volwassen vrouw’

Bij de eerste de beste gelegenheid laat hij haar in de steek. Hij leidt een liederlijk leven, trouwt een ander en eindigt in het gekkenhuis. Toch blijft Anne Truelove houden van Tom Rakewell, de hoofdpersoon in The Rake’s Progress. De Nationale Opera presenteert vanaf 1 februari zijn vierde productie van Stravinsky’s opera, in samenwerking met Aix-en-Provence. Daar vond afgelopen juli… 

Psalmensymfonie Igor Stravinsky: weg met romantisch sentiment

Het Nederlands Kamerkoor presenteert woensdag 24 januari een avontuurlijk concert in Muziekgebouw aan ’t IJ als aftrap van een korte tournee. Op de lessenaars staan zelden gehoorde muziek van Lili Boulanger en Ton de Leeuw. Klapstuk is de beroemde Psalmensymfonie van Igor Stravinsky in een versie voor koor en piano vierhandig van Dmitri Sjostakovitsj. Ralph van Raat en Bobby Mitchell tekenen… 

Rito de Primavera, José Vidal & Cía., Festival de Marseille. Foto: Fabian Cambero.

Rito de Primavera: spectaculair, maar ook een berg kitsch, het Holland Festival onwaardig

Rito de Primavera, begin deze week te zien tijdens het Holland Festival, is een groepschoreografie voor vijftig jonge dansers. Choreograaf José Vidal heeft zich losjes gebaseerd op Sacre du printemps, het stuk van Stravinsky en Nijinsky voor de Ballet Russes uit 1913. Flarden van de muziek van Stravinsky zijn door DJ Jim Hast in 4-kwart beetz omgezet, terwijl Vidal het rituele aspect van het offer, essentieel voor de vele versies die er in de loop van de twintigste eeuw gemaakt zijn (naast de oerversie van Nijinsky, o.a. Massine, Béjart en Bausch), tot een minimum heeft teruggebracht.

Wat overblijft is een overweldigende visuele ervaring van een uit het donker opdoemende gigantische massa dansers. De coördinatie van de groep, die nu eens wild door elkaar danst, dan weer in lange optocht over het podium cirkelt, is indrukwekkend. Het levert een fascinerende, ogenstrelende esthetiek op, maar de groepsdans vormt op geen enkele manier een uitdaging voor de toeschouwer. Je zou het een berg kitsch kunnen noemen, of opium voor het volk. In ieder geval is het een vorm van spektakel, die ik het Holland Festival onwaardig acht.

Schoolreisje

De voorstelling begint als een schoolreisje. Nabij de kassa worden toeschouwers in groepjes voorbereid op wat komen gaat. Vriendelijk wordt hen verzocht om bij binnenkomst van de theaterruimte de schoenen uit te trekken, om vervolgens op blote voeten, hand in hand met medetoeschouwers, een wandeling door het donker te maken. Regelmatig roept er iemand luid om stilte, de voorstelling is namelijk al begonnen. Ook de zenuwachtige manier waarop het publiek, dat zich na de instructies in rijen dient op te stellen, wordt weggemarcheerd naar de voorstellingsruimte twee panden verder, heeft iets ongemakkelijks.

De inwijding van de bezoekers gaat verder in de Zuiveringshal, wanneer zij hand in hand met het koele zand aan hun voeten door het pikkedonker gaan. Het levert één van de weinige ambigue momenten op tijdens Rito de Primavera. Waar gaat dit heen? Welk sprookje worden wij hier binnengeleid? Van welke toeristenboot zijn we afgevallen, om nu de rituelen bij te wonen van welk volk ook al weer?

Naakt!?

Aanvankelijk krijgt de totaal-ervaring, waar zoveel hedendaagse attractieparken naar op zoek zijn, werkelijk gestalte. Een half uur lang staar ik naar een podium in het donker. Ik zie en voel dat daar heel veel mensen zijn, ik denk naakt want soms is er een uitgekiende flits van zacht licht, maar het dominante duister belet mij er grip op te krijgen. Etherisch gezang, gecomponeerd door Andrés Abarzúa – één enkel akkoord klinkt klaterend uit vele kelen – begeleidt een half uur lang de entree van alle andere toeschouwers.

De tribunes staan rondom het speelvlak. Het zijn enkel de rode en witte fietslampjes van de gidsen van de vele groepjes toeschouwers, die je enige oriëntatie geven in de ruimte. Het heeft iets van Kuifje in Takatukaland. Een publiek dat betaalt om bij een wonderbaarlijk, nog nooit vertoond, voorjaarsnymfen-ritueel te zijn.

Rito de Primavera, José Vidal & Cía. Foto: Fabian Cambero
Rito de Primavera, José Vidal & Cía. Foto: Fabian Cambero

Logica

De kunstmatigheid van de setting geeft een bepaalde spanning. In het duister kun je je als toeschouwer van alles voorstellen bij wat komen gaat. Maar op zeker moment gaan de fietslampjes uit, een teken dat alle toeschouwers zitten, en trekken de dansers allen een broek aan. Het licht neemt toe en de eerste beetz annex stravinsky verdringen het gezang. Als na de onzekere introïtus het eigenlijke spektakel een aanvang neemt, wordt de logica ervan al te duidelijk. Een perfect georganiseerde groepschoreografie neemt over.

In wat volgt wordt niets aan het toeval overgelaten. En dat is ook geen luxe met zoveel dansers in het halfduister, temeer omdat ook nog eens de helft nieuw is in het werk, want van de afdeling Moderne Theaterdans van de Amsterdamse Hogeschool. De groep maakt pulserende bewegingen, dialogeert met een naaste, rent in groepen, begint opnieuw te zingen, posteert zich en heft zo nu en dan een enkeling in de lucht.

Effect-belust

Maar net zoals het duister went, zo went ook de groep. Het zijn allemaal heel jonge mensen, die redelijk ontspannen samen dansen. De onbevangen houding waarmee de gecompliceerde groepschoreografieën worden uitgevoerd is ontroerend. Er spreekt een naïef soort overgave of geloof uit.

Maar gaandeweg gaan de effecten, van de groepschoreografie, van het licht dat de fotografische vergezichten creëert, de repeterende zang en beetz vervelen. De herhaling van zetten is effect-belust, retorisch, zichzelf bevestigend. Nergens een moment van debacle, van hapering. Niemand die een vraag heeft, niet mee kan, zich vergist

Erik Voermans ‘Van Andriessen tot Zappa’: enthousiasmerend pleidooi voor elitaire muziek

Erik Voermans (1958) is zo iemand die opschrijft wat je zelf denkt, maar nooit publiekelijk zou ventileren. De muziekredacteur van Het Parool poseert graag als je argeloze buurjongen, die met verbazing naar de muziekwereld kijkt. Neem het fenomeen opera: ‘Dat is als iemand met een mes in zijn taas een half uur loopt te zingen dat hij doodgaat.’ Als hij… 

Spotlight op Hakkebord en Psalmenpomp

Cimbalom en harmonium zijn niet meteen de eerste instrumenten waaraan je denkt bij klassieke muziek. Toch plaatst het immer avontuurlijke collectief Ludwig juist deze buitenbeentjes centraal tijdens twee concerten, op zaterdag 26 september in het AVROTROS Vrijdagconcert in Utrecht en op zondag 27-9 in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam. In 1915 bezocht Igor Stravinsky samen met een vriend een… 

Stemkunstenares Cathy Berberian was NIET ‘de vrouw van…’

De Amerikaans-Italiaanse stemkunstenares Cathy Berberian (1925-1983) is de geschiedenis ingegaan als ‘de vrouw van Luciano Berio’, de Italiaanse componist met wie zij spraakmakende stukken realiseerde als Circles, Sequenza III, Recital I for Cathy en Thema, Omaggio a Joyce. Toch waren zij maar veertien jaar getrouwd, van 1950 tot 1964. Bovendien is algemeen bekend dat zij een groot compositorisch aandeel had… 

Toonkunstkoor niet bang voor Boerenbruiloft Stravinsky

Het Toonkunstkoor Amsterdam heeft al vanaf zijn oprichting in 1829 een naam hoog te houden. In vroeger tijden was het steevast van de partij als het Concertgebouworkest en Willem Mengelberg grootschalige koorwerken brachten. Hoewel het koor nog altijd bestaat uit amateurs en de band met het illustere orkest is afgezwakt, zet het nog altijd (zeer) veeleisende stukken op de lessenaars. Zo verzorgde… 

Een eeuw nieuwe muziek: Ruyneman en De Leeuw

Deze maand viert Reinbert de Leeuw zijn vijfenzeventigste verjaardag. Niet alleen wijden televisie, radio, internetmedia en geschreven pers uitvoerig aandacht aan de niet geringe prestaties van deze voorvechter van de hedendaagse muziek, maar ook wordt hij geëerd met een eigen festival, ‘Reinbert 75’. Dit wordt georganiseerd

Chetouane’s Sacre du Printemps: kunnen we misschien ook zonder dat verdomde offer?

Tijdens Spring Utrecht was ‘Sacré Sacre du Printemps’ te zien. Vaslav Nijinski’s beruchte dans op de revolutionaire muziek van Igor Stravinsky ging 100 jaar geleden in première. Choreograaf en regisseur Laurent Chetouane verzet zich tegen de kern van het verhaal: het offer.

Peter van Onna: ‘Vrede van Utrecht is ook nu actueel’

Driehonderd jaar geleden werd de Vrede van Utrecht getekend, waarmee een eind kwam aan zowel de Spaanse successieoorlog, als de Oorlog van Queen Anne. Bijzonder was dat dit vredesverdrag niet op het slagveld, maar aan de onderhandelingstafel tot stand kwam. Het duurde anderhalf jaar voor de vele partijen het met elkaar eens werden en het verdrag geldt als het begin… 

Zwanenzang Tristan Keuris in Vrijdag van Vredenburg

Sinds de omroepserie De Vrijdag van Vredenburg zes jaar geleden begon, heeft zij een almaar uitdijend publiek aan zich weten te binden. Dit ondanks de aanvankelijk nogal onherbergzame noodlocatie aan de A2, waarvan de scheldnaam ‘Rode Doos’ inmiddels is uitgegroeid tot een koosnaam voor zowel publiek als musici.

Klein Lidmaatschap
175 / 12 Maanden
Speciaal voor organisaties met een omzet  of subsidie van minder dan 250.000 per jaar.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
5 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon account op onze instance
Cultureel Lidmaatschap
360 / Jaar
Voor culturele organisaties
Geen storende banners
Een premium Nieuwsbrief
10 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten
Inzage in financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon-account op onze instance
Samenwerking
Privé Lidmaatschap
50 / Jaar
Voor natuurlijke personen en zzp’ers.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Eigen mastodon account op onze instance
nl_NLNederlands