Verbluffende transformaties van Shelley Mitchell in indringende monoloog ‘Talking with Angels’ #tf2010

Onzichtbare krachten, omschreven als engelen, die via een Joodse vrouw tegen haar vrienden spreken ten tijde van de Holocaust in Hongarije. Een mysterieus en waargebeurd verhaal, door de Amerikaanse actrice Shelley Mitchell vertaald naar de ‘one-woman performance’ Talking with Angels. In Amerika een groot succes. Gisteren voor het eerst op de planken in Nederland.

Een kaarsenstandaard, kruis, tafel en stoel vormen de enige decorstukken tijdens de twee uur durende monoloog van Shelley Mitchell. Dat is maar goed ook, want het publiek heeft al haar concentratie nodig om de lange poëtische teksten van de ‘engelen’ te volgen. Als tegenhanger van de grote Broadwayshows wilde de actrice een pure voorstelling neerzetten. Zonder opsmuk, met veel diepgang. Zij nam hiervoor een boek dat op haar veel indruk maakte: Talking with Angels, geschreven door de Hongaarse Gitta Mallasz.

Mitchell vertelt het verhaal vanuit een 84-jarige Mallasz. Deze grafisch ontwerpster redde tijdens de tweede wereldoorlog meer dan honderd Joodse vrouwen en kinderen van deportatie. Haar heldhaftige verhaal loopt als rode draad door de voorstelling. Als Mallasz legt de actrice uit hoe zij en haar drie Joodse vrienden in gesprek raakten met hogere machten. Op zoek naar zingeving, kwamen zij elke week bij elkaar om hun gedachten te delen. Op een dag kreeg een van de vrouwen onverklaarbare boodschappen door. Zij sprak niet langer als zichzelf, maar als verschillende engelen. Dit resulteerde in achtentachtig filosofische gesprekken met engelen over het leven.

Mitchell koos de boodschappen die zij het belangrijkst vond en maakte hier korte monologen van. Tijdens de voorstelling transformeert ze keer op keer, in luttele seconden, van Mallasz naar de engelen. Zonder het podium te verlaten. Dit doet zij met zoveel overtuiging, dat je als toeschouwer vergeet dat er slechts één vrouw op het podium staat. Subtiele veranderingen in mimiek, stem en lichaamshouding brengen alle personages op een verbluffende manier tot leven. Mitchell heeft geen hulpmiddelen nodig om steeds weer te veranderen in een twintig jaar oudere vrouw of bovennatuurlijk wezen.

Haar prachtige, indringende spel is dan ook hetgeen dat het publiek twee uur lang ademloos naar haar doet kijken. De boodschappen van engelen zijn moeilijker te behappen. Wellicht, zo verklaarde Mallasz, omdat zij naar menselijke taal omgezet moesten worden. Terugkerende thema’s zijn verantwoordelijkheid, zelfbewustzijn en onafhankelijkheid. “Je bereikt je nieuwe zelf als je je eigen pad volgt, je talent ontwikkelt en jezelf trouw blijft, te allen tijde.” Eén van de duidelijke boodschappen die de engelen hen meegaven. En daarmee ook het publiek. Op een enkele expliciete verwijzing naar het Christendom na, heeft Mitchell er in haar bewerking voor gekozen het publiek geen richting op te dringen. Dit geeft ruimte voor eigen interpretatie.

Zoals Mitchell begon, eindigt zij de voorstelling ook. Als de bejaarde Mallasz, die beschrijft hoe haar vrienden uiteindelijk zijn vermoord. Ze sluit af met de woorden: “Ik zal niet zeggen dat ik alles begrijp wat ik net met jullie heb gedeeld. Dat is niet zo.” Hiermee stelt zij de toeschouwers gerust. Ook zij hoeven niet alles te begrijpen.

Gezien: De Balie Amsterdam, donderdag 2 september.