De Nederlandse documentaire Stand van de sterren van Leonard Retel Helmrich opent op 17 november de 23e editite van het International Documentary Filmfestival Amsterdam (IDFA), zo werd gisteren bekend gemaakt. De film is tevens opgenomen in de competitie voor beste lange documentaire.
Stand van de sterren is het derde deel van een drieluik waarin Retel Helmrich de lotgevallen volgt van een gewone Indonesische familie tegen de achtergrond van de roerige politieke ontwikkelingen in het land.
Leonard Retel Helmrich (Tilburg, 1959) besloot twintig jaar geleden om naar Indonesië, het geboorteland van zijn ouders te gaan om inspiratie op te doen. Hij raakte niet alleen gefascineerd door het land maar ging zich ook zeer betrokken voelen. Na het filmen van een demonstratie werd hij in 1995 op verdenking van spionage het land uitgezet. Twee jaar later keerde hij terug en begon het leven van de weduwe Rumidjah en haar twee zoons met zijn camera te volgen. Dat resulteerde in 2002 in het lyrische, in pure cinema vérité-stijl – dus zonder commentaar, interviews of andere ingrepen – gefilmde Stand van de zon.
Retel Helmrich ontwikkelde hiervoor een heel eigen, intuïtieve manier van filmen die gekenmerkt wordt door lange shots met een vrij door de ruimte en tussen personen bewegende camera. Niet volgens een van te voren bedacht plan, maar als het ware de cadans van de gebeurtenissen volgend.
Het vervolg Stand van de maan was in 2004 openingsfilm van IDFA en werd onderscheiden met de IDFA Award for Best Feature-Length Documentary (toen Joris Ivens Award geheten).
In Stand van de sterren zien we hoe de kordate oma Rumidjah en haar zoon Bakti hopen dat kleindochter Tari als eerste in de familie kan gaan studeren. Het meisje is intussen een weerbarstige puber geworden, vooral geinteresseerd in shoppen en jongens, terwijl elders in het land predikers oproepen tot het invoeren van de sharia. (LB)