23e IDFA opent met gele lintjes en de documentaire Stand van de sterren

Als u een dezer dagen iemand een geel lintje zit dragen is dat bedoeld als protest tegen de bezuinigingen op kunst en cultuur. Zoals te verwachten viel trok Ally Derks, directeur van het International Documentary Filmfestival Amsterdam, in haar toespraak bij de opening van de 23e editie van het filmevenement flink van leer tegen de dreigende aanslag op de kunsten. Kunst is geen elitespeeltje, maar de ziel van samenleving. Kunst is overal, niet alleen in de operahuizen, maar ook in boeken en op billboards, in mode en in de liedjes die je hoort op straat. In navolging van acties in Italië riep Derks gisteravond in het Tuschinski theater op tot het dragen van het gele lintje.

Kunst is leven. Om die stelling te illustreren kwam de openingsfilm Stand van de sterren precies op het goede moment. Deze documentaire die ons laat meeleven met de beslommeringen van een arme familie in de Indonesische hoofdstad Jakarta is de afronding van een drieluik dat filmmaker Leonard Retel Helmrich begon in 2001. Zijn beweeglijke, lyrische camerastijl is al veel geprezen.
Belangrijkste hoofdpersoon in dit derde deel is het tienermeisje Tari, dat er door haar kritische oom Bakti en grootmoeder Rumidjah voortdurend aan wordt herinnerd dat zij moet slagen waar de anderen faalden. Mokkend hoort ze het aan, maar lijkt meer geïnteresseerd in vriendjes en de nieuwste mobiele telefoon dan in een studie aan de universiteit. Tot de lankmoedige Bakti er niet meer tegen kan.
Ook nu weer slaagt Retel Helmrich erin om de chaos en hartslag van het leven als het ware in een ononderbroken stroom van beelden te vangen. Het is een film die je opzuigt, die niet bang is voor ongegeneerd mooie beelden maar die ook verrassend veel humor heeft. Juist het inzoomen op details maakt deze ploeterende familie universeel en herkenbaar. Als documentaire de kunst is van het vertellen van ware verhalen, dan is Stand van de sterren een prachtig voorbeeld.