Musicalmakers kritisch over toekomst musicals in Nederland: “Het gaat echt mis in onze branche door het touren!”

“Waar we publiek massaal mee kwijtraken is dat als we zeven shows per week geven, er rustig drie zo onder de maat zijn dat mensen zeggen ‘En nu ga ik drie jaar niet meer’. Wat wij moeten doen is het uitvoeringsniveau weer structureel hoog zetten.” Een van de uitspraken van componist Jeroen Sleijfer tijdens het levendige rondetafelgesprek – zonder tafel – dat het M-Lab organiseerde op maandag 26 september. Met de vraag ‘Waar staat de musical over 50 jaar?’ sloot zij het musicallaboratorium een terugblik op 50 jaar musical af. Hoopvol, maar uiterst kritisch keek een panel van deskundigen naar zichzelf.

Ja, over 50 jaar is de musical er nog. Maar een aantal problemen moeten onder ogen worden gezien. “Het gaat echt mis in onze branche”, aldus Sleijfer “door het touren. Je kan een wanproduct afleveren of een tophit, dat maakt niet uit. Je gaat op tournee. Als je de branche gezond wilt hebben, dan moet je naar een systeem van open-end theaters.” Dit zijn theaters waar een voorstelling dagelijks staat, zolang er publiek voor komt. Als de opkomst slecht is, stopt de voorstelling. Sleijfer: “En daar zal iedereen blij mee zijn. Het is vreselijk als er jarenlang een wanproduct staat.”

Het liberale gedachtegoed wordt door de aanwezigen omarmd. Een voorstelling moet zichzelf bewijzen. Dat theaters vooraf een voorstelling opkopen, en daarmee indirect subsidie verstrekken, zorgt voor een perverse situaties, meent Frank Sanders . Slechte kwaliteit krijgt zo de kans om voort te bestaan. “Dit kan je niet geleidelijk oplossen. Haal de stekker uit dat systeem.”

Er kleeft nog een probleem aan het op voorhand opkopen van een voorstelling. Producent Fred Boot: “De theaters kopen een titel. Er is dan nog niks geschreven. Vervolgens moet er dan veel te snel een voorstelling gemaakt worden. Daar gaat het natuurlijk mis.” Tel daar bij op dat programmeurs vooral op veilig kiezen en eerder voorrang geven aan bekende namen dan aan ambachtelijkheid. En tel daar dan weer bij op, zegt regisseur Daniel Cohen, dat er aan de kant van de makers te weinig passie is. “Veel voorstelling zijn alsof je chinees eet. Je hebt na een uur weer honger. Spektakel bevredigt je een minuut. Uiteindelijk moet het gaan om een goed verhaal en interessante personages.”

Maar waar staat de musical over 50 jaar? Sleijfer verwacht dat er een scheiding komt. “Aan de ene kant immense entertainmentshows waar je spektakel krijgt dat zijn weerga niet kent, waar je alle soapies kunt zien die je ooit had willen zien, 3D-projecties op de achterwand en alles volledig geautomatiseerd. En daar tegenover de kleine, waarachtige producties die echt een verhaal vertellen. De middenmoot verdwijnt. De zóveelste musical met net te weinig decor om echt te imponeren en te weinig verhaal om indruk te maken, die zien we dan niet meer.”