Ga naar de inhoud

Minicursus Opening @HollandFestival, deel 1: Totaaltheater over glibberige communicatie

Holland Festival Holland Festival
Het Holland Festival opent dit jaar met een opvoering van de opera ‘Quartett’. Het is een stuk met een verhaal, dat enige uitleg behoeft. Maarten Baanders geeft een korte cursus over deze voorstelling. Ook interessant voor wie toevallig geen kaartje heeft kunnen kopen.

De geschiedenis van ‘Quartett’ begon in 1782. In dat jaar schreef Pierre Choderlos de Laclos ‘Les liaisons dangereuses’. De manier waarop het thema van liefde en bedrog  in deze decadente intrigeroman wordt uitgewerkt, sluit nauwelijks meer aan op onze tijd. Maar de roman is nogal eens onder het stof vandaan gehaald, niet alleen in diverse verfilmingen, maar ook in de literatuur en het theater. Die hernemingen zijn veelzeggend voor hoe de westerse cultuur zich ontwikkelde. Heinrich Mann vertaalde het werk en benadrukte in een voorwoord de morele boodschap die het boek volgens hem bevatte. De Duitse toneelschrijver Heiner Müller herschreef ‘Les liaisons dangereuses’ tot het toneelstuk ‘Quartett’. Hierin zijn de verwikkelingen in het verhaal een metafoor voor macht en manipulatie, met name in de politiek.

Met veel artistieke durf en creativiteit herneemt de componist Luca Francesconi het verhaal. Hij bewerkte Müllers tekst van ‘Quartett’ en maakte er een opera van, waarbij hij alle middelen inzet die de moderne tijd hem biedt, en die hem van zijn voorgangers onderscheiden. Het gaat om middelen binnen het theater, maar hij grijpt deze aan om iets te zeggen over de situatie waarin de westerse mens anno nu is terechtgekomen: de mens die houvast zoekt op de glibberige paden van de wereldwijde communicatie. Het resultaat is spectaculair. Het publiek wordt 80 minuten meegenomen in een totaalervaring waarin grenzen onzeker worden. Verhaal, decor, videoprojecties en ruimtelijkheid vloeien samen met muziek, die op haar beurt ook niet halt houdt bij de grenzen van het operagenre, maar pop-, jazz- en wereldmuziek binnenlaat.

Orkestmusici zetten het ruimtelijk gevoel op zijn kop door de zaal tot in de uithoeken te gebruiken. Het toneelbeeld wordt gedomineerd door een kubus, die aan een krans van draden hoog boven de vloer hangt. Hierin vertolken twee vocalisten een woelige zee van angsten, verlangens en vernietigingsdrang. Videoprojecties breiden de meeslepende beelden uit tot ver buiten de hangende kubus. Net als Müller vertolkt Francesconi hierin hoe mensen elkaar manipuleren, maar nu op een hedendaagse manier. Iedereen staat met iedereen in contact. Telkens worden nieuwe middelen het internet ingepompt om die contacten te leggen en elkaar te beïnvloeden, met als gevolg een grenzeloze onzekerheid over wat moderne mensen aan elkaar hebben.

Goed om te weten
‘Quartett’, een opera van Luca Francesconi (productie: Teatro alla Scala), zaterdag 1 en zondag 2  juni om 20.30 uur in de Westergasfabriek, Gashouder, met een inleiding op zondag 2 juni om 19.45 uur in Bioscoop Het Ketelhuis

Maarten Baanders

Free lance kunstjournalist Leidsch Dagblad. Tot juni 2012 medewerker Marketing en PR bij het LAKtheater in Leiden.View Author posts

Klein Lidmaatschap
175 / 12 Maanden
Speciaal voor organisaties met een omzet  of subsidie van minder dan 250.000 per jaar.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
5 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon account op onze instance
Cultureel Lidmaatschap
360 / Jaar
Voor culturele organisaties
Geen storende banners
Een premium Nieuwsbrief
10 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten
Inzage in financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon-account op onze instance
Samenwerking
Privé Lidmaatschap
50 / Jaar
Voor natuurlijke personen en zzp’ers.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Eigen mastodon account op onze instance
nl_NLNederlands