3D in de bioscoop, hoe gewoon is dat al?

Monsters University zorgt vanaf deze week voor vrolijk zomervertier in 3D. Vorige week kon World War Z met 3D-bril worden bekeken. Eind 2009 maakte Avatar overdonderend duidelijk: 3D was terug om nooit meer weg te gaan. We zijn nu bijna vier jaar verder en inderdaad, 3D is er nog. Dankzij de digitalisering van de bioscopen is vlekkeloze 3D-projectie een routinezaak geworden. Hoe gewoon is het al? Een tussenstand in tien observaties.

1. Dat de animatiefilm Monsters University in 3D is behoeft eigenlijk nauwelijks nog vermelding. Het zou best eens kunnen dat er nu een generatie kinderen opgroeit die het vanzelfsprekend vindt dat je in de bioscoop een 3D-bril opzet. Zo gewoon is het al.

2. Dat de grote (computer)animatiefilms voorop lopen is niet vreemd. 3D is in die sector relatief eenvoudig te produceren, want de animatie ‘leeft’ als het ware al driedimensionaal in het computergeheugen voordat de software er door plaatsing van een virtuele camera een filmbeeld van maakt. Met een ‘muisklik’ plaats je er een camera bij en heb je stereoscopisch 3D-beeld.

3. Optimisten voorspelden dat 3D nu al snel gemeengoed zou worden, net zo onvermijdelijk als de kleurenfilm. Ook voor de artistieke film zou het nieuwe mogelijkheden openen. Inderdaad heeft Wim Wenders met de prachtige dansfilm Pina laten zien dat het kan. Maar de voorbeelden in deze richting zijn tot nu toe uiterst schaars.

4. Twee jaar geleden legde de befaamde editor en sound-designer Walter Murch aan criticus Roger Ebert uit waarom 3D geen toekomst heeft. Zie http://www.rogerebert.com/rogers-journal/why-3d-doesnt-work-and-never-will-case-closed

5. Goedkope trucjes uit de begindagen van 3D, zoals voorwerpen in de richting van de kijker gooien, kom je nauwelijks meer tegen. In dat opzicht is 3D volwassen geworden.

6. Aan de andere kant wordt 3D overwegend voorzichtig en onopvallend toegepast. Ook in een film als World War Z zijn er nauwelijks scènes die door 3D een echte meerwaarde krijgen. Dus waarom dan dat gedoe met die bril, die vooral de oudere helft van het publiek ongemakkelijk blijft vinden.

7. Mensen uit het vak (cameramensen, editors) voorspelden dat 3D gebaat zou zijn bij een rustiger tempo, meer totalen en grote scherptediepte. In de praktijk blijkt daar weinig van. De meeste 3D wordt gedraaid alsof het 2D is. Het diepte-effect krijgt de kijker er als extraatje bij.

8. Tim Burton’s prachtige stop-motionanimatie Frankenweenie is ook in 3D. Maar volgens head of story Rob Stevenhagen werd daar bij het maken van de storyboards nauwelijks rekening mee gehouden.

9. Maar wacht eens even, iets dergelijks kan je ook over de kleurenfilm zeggen. Daar verwacht je ook niet telkens bijzondere kleureffecten. Maar je hebt er natuurlijk geen bril bij nodig.

10. Van de 180 films die in de eerste helft van 2013 werden uitgebracht waren er niet meer dan 17 in 3D. Daaronder 7 animatiefilms, 3 horrorfilms en 5 actiefilms. Slechts twee titels (Oz the Great and Powerful en The Great Gatsby) in overige genres. Geen enkele in het arthousesegment. Zo gewoon is 3D toch nog niet.