‘Dit was de plek waar de Koude Oorlog werd gevoerd’ Dennis Meyer over Festival De Basis

“Ik ben heel benieuwd naar de reacties van het publiek. Mensen hebben altijd een beeld bij een festival. Die komen, en verwachten dat ze van alles mee kunnen maken. Wat je hier krijgt is het terrein, een ontdekkingstocht en een verhaal dat daardoor naar boven komt. De belangrijkste energie die er op en om dit terrein heerst is: ‘Ik mag erop, en wat is er dan allemaal?’ Op die energie wil voortbouwen.”

Dennis Meyer is projectleider, of misschien kunnen we beter zeggen: bedenker en organisator, van Festival De Basis. Een festival dat anders zal worden dan alle festivals die we kennen, en dat komt door de locatie: de inmiddels in onbruik geraakte NAVO-vliegbasis Soesterberg. Niet alleen een landingsbaan van zulk dik beton dat het atoomaanvallen kan overleven, maar ook vele tientallen hectaren natuur, waar jarenlang niemand kwam omdat het top secret was.

“Ik vond het terrein vanaf het eerste bezoek heel spannend en uitdagend. Je kunt hier uren dwalen, er staan mysterieuze gebouwen.” vertelt Meyer. “Ik merk ook bij iedereen die hier voor het eerst komt: ‘Wow, wat heerlijk om hier te zijn’. Maar ik dacht ook gelijk: o, hoe ga je hier een festival organiseren?! De ruimte en de sfeer zijn geweldig, maar een festival heeft ook een verhaal en reuring nodig.”

En reuring is lastig, als je geen miljoenenbudget, laat staan de capaciteit hebt om een de totale oppervlakte van het terrein met muziek, kunst en ander vermaak te vullen. Meyer heeft zijn ambities daarop afgesteld: “Ik wilde per se geen kunstenfestival organiseren, hoewel ik daar heel erg van houd. Ik vind deze plek en deze regio op dit moment nog niet de meest geschikte plek voor zo’n echt kunstenfestival. Dat kun je in de stad toch veel beter. Er is hier nog geen publiek met ervaring. Dat moet je ook opbouwen. De belangrijkste energie die er op en om dit terrein heerst is: ‘Ik mag erop, en wat is er dan allemaal?’ Op die energie wil voortbouwen. Zeker ook omdat ik het verhaal zo belangrijk vind. Je geeft niet zomaar een leuke ervaring mee met wat grappige dingetjes. Er zit een inhoudelijk doel achter, waarbij die kunstenaars een belangrijke rol spelen.”

Twee jaar geleden was er ook een Festival De Basis. Dat duurde slechts één weekend, en daarin stond locatietheater centraal. De huidige editie, die twee weekenden duurt, is anders: “We hebben nu vooral installaties, die nadrukkelijk gemaakt zijn op hun locatie. Er is weinig toneel. Ik vind dat mensen dit terrein en de kunst op eigen tempo en op eigen interesse moeten kunnen ontdekken. Daar past minder bij dat je op een bepaald tijdstip met een bepaalde groep mensen een voorstelling gaat zien. We hebben ervoor gekozen om te werken met muziek en beeldende kunst.”

En er moet dus een verhaal verteld worden. Dat vindt Meyer heel belangrijk: “De geschiedenis is hier enorm aanwezig. Dit was de plek waar de koude oorlog werd gevoerd in Nederland. Maar hoe is onze huidige verhouding met de krijgsmacht? Daar is op bezuinigd, hij is geprofessionaliseerd en onze soldaten werken ver weg van huis. We hebben er in ons dagelijks leven niet meer mee te maken. Mijn doel is mensen in aanraking brengen met elementen van de krijgsmacht en van oorlogsvoering, maar dan door de ogen van de kunstenaar. De ene kunstenaar is daar heel kritisch over, de ander is daar open over en positiever. Die samenstelling geef de mogelijkheid aan het publiek om een eigen standpunt te vormen.”

Het wordt dus geen open dag van de krijgsmacht?

“Nee. Dit festival zoomt in op de Nederlandse vrede en de Nederlandse verhouding tot de krijgsmacht. Het gaat over vrede. Soms denk ik dat we in Nederland een beetje doorgeslagen zijn en denken dat we op een eilandje heel vredig met elkaar samenleven. Terwijl de wereld in brand staat en er heel veel oorlogen worden gevoerd. Daar spelen wij als Nederlanders ook een rol in, als vredeshandhaver, of als ontwikkelingswerker. Geen vrede zonder oorlog.”