Een beetje decadent was het wel gisteravond. In feestelijke stemming met het glas in de hand naar de aftrap van de 26e editie van het documentairefestival IDFA in Tuschinski, en dan anderhalf uur kijken naar de lotgevallen van een groepje Syrische opstandelingen in de volledig kapotgeschoten stad Homs.
Het met steun van het IDFA Bertha Fonds gerealiseerde Return to Homs van Talal Derki toont in de vorm van ongepolijste direct cinema een beeld van de strijd zoals we dat – alle media ten spijt – nog niet zagen. Uniek, met tamelijk indrukwekkende momenten, maar aan de andere kant ook redelijk voorspelbaar. Vooral een verzameling (soms wat willekeurige) impressies die laten zien hoe de situatie steeds benarder wordt. We zien veel, maar komen weinig te weten. Over wat al die jongemannen drijft bijvoorbeeld. Dat gaat nauwelijks verder dan de slogans uit de liedjes, geschreven en gezongen door de plaatselijke voetbalheld Bassat die nu hun aanvoerder is. Grootste vraag: waar zijn alle vrouwen gebleven?
Hieraan voorafgaand raakte iedereen nog even in een giechelstemming toen het er even naar uitzag dat festivaldirecteur Ally Derks samen met de befaande documentairemaker Frederick Wiseman een komisch nummer ging opvoeren. Gelukkig is nog niet alles doodgeregisseerd. Wiseman was er om de Living Legend Award uit te reiken aan de onvolprezen Heddy Honigmann. Inderdaad meer dan verdiend.
Een prijs voor een documentairemaker die nog helemaal aan het begin staat is de Mediafondsprijs Documentaire 2013, voor het beste filmplan uit de IDFA-Mediafonds workshop van dit jaar. Xander de Boer mocht de prijs en 125.000 euro in ontvangst nemen voor de realisering van zijn filmplan Girls Boys & Me.