Het regent jaarlijstjes en wij doen vrolijk mee. Net zo subjectief als iedereen, niemand ziet immers alles, en over smaak valt altijd van mening te verschillen. Natuurlijk, ook in deze lijst veel voorstellingen in of vanuit de Randstad, maar de helft was nog niet daar te zien. En alle genres door elkaar. Als het maar theater is. Met als enige beperking: geen reprises, excuses Ring en Lohengrin (DNO), Johannes-Passion (NRO). En geen dans, want daarvoor is onze partner danspubliek.
#1 De Nationale Opera: Arnold Schönberg, Gurre-Lieder opera
De beste opera van het jaar die eigenlijk geen opera is maar een, ja, wat eigenlijk? Werelds oratorium, met een meer dan megalomane orkest- en koorbezetting en een hartverscheurend liefdesverhaal. Pierre Audi durfde het aan om te zorgen voor de scenische wereldpremière. Het resultaat? Adembenemend.
#2 Jeugdtheater Sonnevanck: Sissi jeugd
Het mierzoete verhaal dat niet langer mierzoet wil zijn, maar de luchtballon van het prinsessensprookje doorprikt met vaart, humor en een onweerstaanbare soundtrack, live gezongen. Jeugdtheater dat werkelijk iedereen van acht tot honderd een spiegel voorhoudt.
#3 Nederlandse Reisopera: Stephen Sondheim, Sweeney Todd musical thriller
De musical die geen musical is. En een thriller, maar dan voor geschoolde zangers, acteurs en de ervaren cabaretière Sanne Wallis De Vries. Met waarschijnlijk de meest verontrustende scène van het hele theaterjaar.
#4 Hertog Zout, Wees festival, toneel
Dé voortelling van Boulevard dit jaar. Muziektheater, toneel en locatietheater ineen. Doe het maar eens: een voorstelling over huiselijk geweld, echtscheiding en verwaarlozing op een schoolplein. Hertog Zout deed het. En er viel desondanks nog te lachen ook.
#5 Zuidelijk Toneel / Nieuw Utrechts Toneel, Ouds&Nieuws Show cabaret, show
De oudejaarsconference, maar dan totaal anders. Studentikoos, ontregelend, soms tenenkrommend, ter plekke geïmproviseerd en van te flauw naar aangrijpend binnen dertig seconden.
#6 Nederlandse Reisopera: JacobTV, The News opera
Nieuws, wederom totaal anders. Soundbites worden opera, visueel en muzikaal grandioos verwerkt tot een nieuwe totaalervaring. Nee, niet de toekomst van de opera, maar wel een nieuw perspectief op een genre.
https://www.youtube.com/watch?v=SGFLU3RX5co
#7 Toneelgroep Amsterdam: The Fountainhead toneel
Ideeënroman verwerd bijkans tot neoliberale bijbel, maar dankzij regisseur Ivo van Hove en vooral Halina Reijn ook liefdesverhaal met op z’n zachtst gezegd getroebleerde hoofdpersonages.
#8 Julika Marijn en Christianne Stotijn, Die Weise von Liebe und Tod literatuur, recital
Waarin geroemd actrice Julika Marijn en wereldberoemde mezzo Christianne Stotijn literatuur, recital, toneel en locatietheater naar een hoger plan brengen. Uitgangspunt: Het verstoorde leven van Etty Hillesum, met poëzie van Rilke, muziek van Mahler, Schubert, Eisler Locatie: de synagoge van Deventer, stad waar Etty Hillesum opgroeide.
#9 Opera2Day, La troupe d’Orpée opera, locatietheater
Opera2day strijkt als een rondreizend gezelschap neer en verrast, amuseert en ontroert, brengt het publiek letterlijk in aanraking met la troupe en maakt optimaal gebruik van de ruimte. Plaats van handeling: de Grote Kerk in Den Haag.
#10 Theatergroep Kwatta / Het Gelders Orkest, Dissus jeugd, klassiek
Klassieker werd gouden griffel winnaar werd spannende voorstelling over het verlangen zelf een held te zijn, over tegenslagen en het zoeken naar oplossingen, over de wereld ontdekken en realiseren dat niet alles is zoals je dacht. En dat van een gezelschap dat wegbezuinigd leek maar inmiddels zelfs in New York succes heeft.
Maar daarover in het nieuwe jaar meer.
Foto bovenaan: Monique van de Wijdeven