Ga er maar eens aan staan om Nietzsches boek Also sprach Zarathustra in dans uit te drukken. Maar de Braziliaanse choreograaf Samir Calixto kan het. Door zich te focussen op een gedicht uit het complexe boek: het Lied van Middernacht. Dat is meteen al de reden voor de titel M: Middernacht. Of Mensch, of Mythe. Of Mahler. Of Metafysisch. Je kunt het allemaal in M terugvinden.
Want in M schept de choreograaf een tijdloos niemandsland waarin lust en drift de oerprikkels van het leven vormen. Calixto, die muziek studeerde aan het conservatorium van São Paulo, vervormde de met het verstand gecomponeerde muziek van Gustav Mahler met fysieke, pompende beats, gecontroleerde ontploffingen en gepiep. De intrinsieke wijsheid ligt namelijk in het lichaam opgesloten, en minder in het verstand. Dat is het accent van de waarheid in M.
Mahler
Het begin van de dansvoorstelling is sterk. Er is namelijk geen dans. Alleen Mahler. Het niemandsland is een soort verkoeverkamer van het leven. Voor een leeg toneel met muren van zwachteldoek kun je je voorbereiden op het avondvullende werk dat M is. Een gouden bol, gong of maan, licht af en toe op. Dan is het weer donker. Er is rust. Er is genoeg tijd. Langzaam wordt een liggend mensenfiguur zichtbaar. Hij is over zijn hele lichaam wit beschilderd of bekrijt. Een slang kruipt over zijn schouder en op het lied van Mahler staat de danser op en loopt langzaam naar het achterdoek. Er is rust, want er is eigenlijk geen tijd.
Een tweede danser staat met zijn rug naar het publiek. Na minieme bewegingen met zijn rugspieren breekt de eerste glans van zweet los. Nu doet hij iets ritmisch met zijn linkerhand in de kruiszone, maar het is net niet dát. Later zullen vijf mannelijke dansers het herhalen: overgeleverd aan instinctieve driften of zoals je wil, onderdrukte emoties. Dat leidt tot allerlei dansuitbarstingen, af en toe gecombineerd met snuiven en kermen. De dansers zijn aan elkaar overgeleverd in strijd, dood en lijden. Net als de loopgraven in WO I, toen bij soldaten Nietzsches ‘Also sprach Zarathustra’ populair was.
Synchroon
Die catharsis in dans is ook het beste van de voorstelling. De atletische Samir Calixto zelf, Thibault Desaules, Ivan Montis, Quentin Roger en Gino Taytelbaum: stuk voor stuk geweldige dansers. Of in ieder geval geweldig door Calixto ingezet. Want zijn dansvocabulaire, sterk vanuit het middenrif en de diepe buiging van de knieën zoals in capoeira-dans, zit er bij de dansers goed in. En precies op een signaal in de muziek bewegen ze vanuit de chaos synchroon, als een zwerm vogels.
Dan komt de slang terug en dat is jammer. Aan het begin nog interessant en enigszins organisch onderdeel van de voorstelling, nu is het al gauw een act met een verrassing onder toezicht van Stichting PretMetRep. Calixto heeft de gave een abstract universum te creëren waarin je jezelf als toeschouwer kwijtraakt, en dat wordt nu doorbroken. Dankzij een ijzersterke finale waarin de gekte of genialiteit van de dansers tot een crescendo leidt, loopt de avond gelukkig niet met een sisser af.
M is een coproductie van Korzo en Nederlands Dans Theater. De Raad voor Cultuur, die zojuist zijn advies uitbracht, moedigt dit soort samenwerking aan. Hoewel Korzo niet op steun kan rekenen in de BIS, toont het met begeleiding van talenten als Samir Calixto toch haar waarde als solide productiehuis aan. M is nog te zien t/m december 2016.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
