Wat een grandioze vondst om breakdance te zien als vechtsportdans! In zekere zin is het dat natuurlijk al vanaf het begin. Jongeren in de arme wijken van New York ontwikkelden in de jaren tachtig hun spectaculaire danstechnieken. Deze waren voor hen een middel om zichzelf op een eigen, unieke manier te ontplooien. Dat was een levensnoodzaak in een maatschappij die hen afwees. Zo vochten ze voor hun plaats op de wereld. De dansrage sloeg daarna aan in vele landen. Vooral in Frankrijk. En sinds 2000 ook in Nederland. Het Holland Festival gaf de bezoeker afgelopen zaterdag in een veelzijdig programma de gelegenheid een dag helemaal in deze dansvorm te duiken.
De Franse choreografe Anne Nguyen en haar gezelschap Compagnie par Terre trekken de lijn door. In de voorstelling ‘Kata’ maken ze een echte vechtsportdans van breakdance. Dit doen ze door deze dansvorm te combineren met Capoeira, viet vo dao en Braziliaanse jiujitsu. De weelderigheid van de breakdance-stunts wordt versoberd tot een haarscherpe precisie. Het is adembenemend om naar te kijken. Je ziet acht persoonlijkheden die de dans ten volle belichamen en je compleet in hun verhaal meeslepen.
Bevrijdende energie
De vechtbewegingen stralen een bevrijdende energie uit. Een volstrekt andere kracht dus dan de destructieve doelgerichtheid van de echte vechter. Bij elke beweging, individueel of tussen partners tegenover elkaar, ervaar je hoe prachtig het menselijk lichaam is als het zich aanscherpt om voor het eigen lijfsbehoud te vechten. En tegelijk is er onder de dansers een verstandhouding, een verwantschap. Ze zijn vlijmscherp op elkaar afgestemd. De soberheid maakt elk gebaar trefzeker zonder de ander uit te schakelen. Alles is precies gekozen, zonder energie te verliezen aan afdwalende bewegingen.
De titel van de voorstelling, ‘Kata’, is een term uit Japanse vechtsporten. Het woord staat voor een oefening waarin een reeks vechtbewegingen eindeloos wordt herhaald. Zo maakt de beoefenaar zich de bewegingen eigen, totdat ze zich als een natuurlijke reflex in zijn lichaam hebben genesteld. In de voorstelling zie je zo’n stroom bewegingsoefeningen telkens terug. De dansers trekken over het podium van links naar rechts of andersom. Ze laten daarbij vechtgebaren zien, maar vooral ook prachtig uitgebalanceerde lichamen. Ze beheersen precies wat ze al oefenend en experimenterend hebben veroverd. De dans is vergroeid met wie ze zijn. Zo stralen ze kracht, vrijheid en persoonlijkheid uit. De stroom van energie sleept je mee. De inspirerende stroom wordt voortgedreven door de onophoudelijke impulsen van electronische percussieritmes. De belichting verandert de sfeer telkens subtiel.
De aarde als danspartner
Anne Nguyen noemt haar gezelschap niet voor niets Compagnie par Terre. De aarde heeft een centrale plaats in haar werk. Vooral in het eerste deel ervaar je dit. De aarde is een danspartner. Door de duizelingwekkend lichte bewegingen en draaiingen lijkt het of de aarde verleid wordt haar eenkennige, botte zwaartekracht te nuanceren en de danser precies te geven wat hij nodig heeft om zijn lichtheid, tot op de grens van het gewichtloze uit te leven.
Onder de acht dansers bevindt zich één vrouw. Het valt op dat ze één is met de mannen. Haar gebaren zijn net zo uitdagend, trefzeker en vrij. Dat is verfrissend. De vrouw is er als gelijke van de man. De gedachte hoeft niet eens in je op te komen dat dat anders zou zijn. In het laatste deel is er ruimte voor relativering van die eenheid. Tussen de afgemeten bewegingen door maakt de vrouw lokkende gebaartjes met haar hand. Dat hoort nu eenmaal bij de eigen positie die ze als vrouw tussen de mannen inneemt. Een speelse knipoog in een voorstelling waarin acht individuen een indrukwekkende onderlinge verbondenheid tonen.
Zelf breakdancer worden
Anne Nguyen en de dansers willen het publiek de bevrijdende dans volledig laten meebeleven. Daarin is ‘Kata’ op en top geslaagd. Maar er is nog een extraatje om het meebeleven te verhogen. Rondom ‘Kata’ zijn in diverse ruimtes van de Stadsschouwburg in Amsterdam installaties opgesteld. Eén ervan geeft de bezoeker de kans interactief te dansen met dansers in een andere ruimte. In een andere ruimte laat een 3D surround installatie je beleven hoe het is op het podium te staan tussen de dansers van Compagnie par Terre. In weer een andere installatie kun je de bewegingen van een danser op je lichaam laten projecteren, zodat je even kunt zien hoe het zou zijn als je een volmaakt breakdancer was. En je kunt met foto’s van de dansers van Compagnie par Terre bepalen hoe ze op een beeldscherm dansen.
Symposium
En dan is er nog het symposium ‘Each One Teach One’, waarin in korte tijd alle kanten van breakdance en de nieuwste ontwikkelingen in de straten en in de theaters worden besproken, afgewisseld door jaloers makend mooie demo’s van hiphop-leerlingen van Solid Ground Movement. Kortom, een programma waarin je je een dag lang kunt omringen met de vulkaan van creativiteit die breakdance is.
Gezien in het Holland Festival
Nederlands 
English (UK) 
Français 
){kind=link}