HOLLAND FESTIVAL 2020 VERBINDT MAKERS EN PUBLIEK IN GEFRAGMENTEERDE TIJD

Het Holland Festival 2020 kende een uitzonderlijke jaargang, door de coronapandemie ging het voor het eerst in zijn geschiedenis fysiek niet door. In plaats daarvan kreeg het een online programma als invulling. Holland Festival online programma 2.0-2.0 was de 73ste editie van het festival en de tweede waarbij gewerkt werd met een associate artist. Dit jaar was dat choreograaf, regisseur, schrijver en danser Bill T. Jones. Het festival wilde met het online programma recht doen aan de makers die het dit jaar aan zich verbonden had en aan de bijzondere positie van de associate artist. Het werd een digitale proeftuin met een gevarieerd en samenhangend aanbod rond het thema In pursuit of the we – in times of social distancing dat voor iedereen online gratis toegankelijk was, met de bedoeling ook nieuw publiek te bereiken. In tijden van fysieke afstand en isolatie vond het festival op deze manier toch de aansluiting met zijn makers en met vertrouwd en nieuw publiek.

Facts & figures

Het online programma omvatte dertien verschillende formats waaronder streamings, podcasts, videoclips, brievenreeksen, masterclasses, (na)gesprekken, films en een online expositie. Van vierendertig makers en gezelschappen werd elf dagen lang werk getoond in zevenendertig programmaonderdelen. Het festival trok op basis van de Google Analytics-gegevens ruim 42.000 bezoekers naar de eigen website. De gebruikte streamingdienst YouTube telde ruim 100.000 views van de getoonde Holland Festivalprogramma’s.

Associate artist en festivalthema

Bill T. Jones schonk het festival het thema In pursuit of the we. Jones besteedde in zijn werk altijd al aandacht aan thema’s als ras, gender en (on-)gelijkheid, maar zijn blik verschoof gaandeweg van het individu naar het ‘wij’. In zijn geannuleerde voorstelling Deep Blue Sea zou Jones solo beginnen en eindigen met honderd dansers op het podium. Dit gegeven kwam terug in I know…, een digitaal ritueel van Jones in samenwerking met videokunstenaar Ruben Van Leer. Meer dan honderd ingezonden videoboodschappen over wat mensen ‘echt weten’ kwamen samen in een visueel mozaïek. Het festival produceerde ook The Problem, een videomontage over de ideeënwereld achter Deep Blue Sea. En Is there a we?, een gesprek tussen Jones en schrijver Ellen Ombre, beeldend kunstenaar Melanie Bonajo en activist/choreograaf Naomie Pieter onder leiding van presentator Ikenna Azuike. Schrijver en Jones-kenner Alessandra Nicifero stelde het interactieve portret How Can I Recognize You? samen, waarin Jones’ meer dan veertig jaar durende loopbaan in tekst, foto’s en videobeelden een digitale weergave kreeg. Tot slot gaf Jones voor het Holland Festival in samenwerking met De Nationale Opera een masterclass voor jonge muziektheatermakers.

Samen met Bill T. Jones ging het Holland Festival op zoek naar die “wij”. De wereldwijde pandemie en protesten in navolging van de dood van George Floyd maakten het festivalthema nog urgenter en actueler. Naar aanleiding van de voorstelling The Just & The Blind gingen spoken word-artiest Marc Bamuthi Joseph, componist en violist Daniel Bernard Roumain en choreograaf en danser Drew Dollaz tijdens een live streaming met elkaar en het publiek in gesprek over de actualiteit en over institutioneel racisme in de Verenigde Staten en elders.

Muzikale wereldpremières

Voor het project When Paths Meet – verschoven naar Holland Festival 2021 – werkt de wereldberoemde zanger, componist en muzikant Sami Yusuf samen met Cappella Amsterdam en het Amsterdams Andalusisch Orkest. Yusuf presenteerde speciaal voor Holland Festival 2.0-2.0 een nieuw nummer, het op afstand gerealiseerde ONE. Hij gebruikte Duitse teksten van de 13e-eeuwse christelijke metafysicus Meister Eckhart en Arabische teksten van Abu al-Hasan al-Shushtari, de 13e-eeuwse Andalusische mysticus en dichter. De teksten zijn thematisch verbonden: ze spreken van één zien, één weten, één liefde. ONE werd sinds zijn wereldpremière tijdens het online programma wereldwijd al meer dan 100.000 keer bekeken. Alicia Hall Moran bouwde vanuit haar huiskamer de voorstelling the motown project om tot een muziekvideo waarvoor al haar muzikanten hun partijen thuis opnamen. Cappella Amsterdam en het Orkest van de Achttiende Eeuw brachten met Bitter/Sweet een ode aan Frans Brüggen, oprichter van het orkest, maar eveneens aan Louis Andriessen, componist van het in de titel genoemde Sweet. Tijdens de opnames van het concert nam blokfluitiste Lucie Horsch de Nederlandse Muziekprijs in ontvangst uit handen van Minister Van Engelshoven.

Opvallende projecten

Het festival werkte mee aan een audioproject van de Schotse geluidskunstenaar Zoe Irvine in samenwerking met Bergen Nasjonale Opera, This Evening’s Performance Has Not Been Cancelled. Het publiek belde met medewerkers van diverse Europese operahuizen en festivals en sprak bij het Holland Festival over Rusalka van De Nationale Opera en The Murder of Halit Yozgat van Ben Frost en Staatstheater Hannover. Tijdens de repetities van The Murder of Halit Yozgat werd in juni een film gemaakt die als online streaming te zien was. Het festival nam deel aan het initiatief Festivals for Compassion waarin Thin Air, een nieuwe solocompositie van componist des vaderlands Calliope Tsoupaki te horen was, voor het festival uitgevoerd door gitarist Wiek Hijmans. Daarnaast was er werk te zien van Ho Tzu Nyen, Rokia Traoré, Snarky Puppy, Micha Hamel, BOG. en een registratie van Susanne Kennedy’s Drei Schwestern. Garin Nugroho’s film Memories of my body, de Indonesische Oscarinzending voor beste buitenlandse film in 2020, opende het online programma.

Luisteren en kijken

De Groene Amsterdammer maakte een podcastreeks voor het Holland Festival. Presentator Stephan Sanders sprak met kenners en critici over Alicia Hall Morans the motown project, Elaine Mitcheners The Vocal Classics of the Black Avant-Garde, Glory & Tears van het Collectief Love & Revenge, Jozef Wouters INFINI 1-16 en over de Afrikaans-Amerikaanse theatermaker Rufus Collins. Het enige programma waarvoor het publiek tickets kon kopen was Jem Finers Longplayer, een duizend jaar durende compositie voor klankschalen, waarvan elke bezoeker een fragment van een halfuur kon beluisteren in het torentje van het Amsterdamse Lloydhotel.

Het Holland Festival ziet deze editie als een proeftuin en onderzoekt of het nieuwe vormen voortzet in komende edities. Het festival heeft vierendertig makers een podium geboden, het heeft een nieuw, groot en jonger publiek bereikt en het heeft zijn online zichtbaarheid vergroot.