Kunstenaars moeten niet praten, maar doen. Tenzij hun kunst praten is, natuurlijk. Al zijn acteurs die praten over hun vak vaak ook weer onuitstaanbaar. Kunnen ze niets aan doen, ze zijn niet opgeleid of in de wieg gelegd voor een bestaan als mediapersoonlijkheid. Het zorgt er wel voor dat kunstprogramma’s op tv vaak een uitdaging zijn voor omroepbazen – en kijkers.
Ook Mondo, het programma dat in de plaats kwam van Boeken (praten over schrijvers met schrijvers) en Vrije Geluiden (praten over muziek met musici en componisten) is best wel een uitdaging. Zelfs een professioneel kunstkijker als ik haakte wel eens af bij het vaak ongehoord arrogante optreden van vooral de mannelijke gasten en de continu op een soort van machteloze bewondering staande bejegening door presentatrice Nadia Moussaid. Zij heeft meer in haar mars, maar dat is in Mondo niet altijd te zien.
Design als oplossing?
Op 18 oktober 2020 gebeurde er dus wel iets. Mondo was opeens een vrolijke uitzending geworden. En dat in deze tijd, waarin klagen en rouw over lockdowns en dreigende faillissementen overal de boventoon voeren. Wat was er aan de hand?
Het ging over Design. Het woord dat we in Nederland al een paar decennia met een hoofdletter mogen schrijven. Vanwege de Dutch Design Week, dit jaar wegens bekende reden geheel online te beleven, waren in Mondo kunstenaars aanwezig wier voornaamste taak het bedenken van oplossingen is. En als er in deze tijd ergens schreeuwende behoefte aan is, dan is het denken aan oplossingen.
Intiem
We zagen een kunstenaar op zoek naar de natuurlijke pigmenten die het werk van Rembrandt en Van Gogh zo onweerstaanbaar maken. Het werk van Claudy Jongstra is wereldberoemd om een reden: het combineert esthetiek met vorm en een bevlogen verhaal over een duurzame toekomst. Het Body Wonders Vest van Pauline Van Dongen zorgde voor het meest intieme moment van de avond, omdat het dingen deed met Nadia Moussaid die niet voorbereid en afgesproken waren.
Alle remmen leken los na die scene, waarin er ondeelbare sensaties door de host trokken. Dat er daarna nog tegen een stopliocht geleund kon worden, dat nu dankzij Govert Fliint op die manier coronaproof op groen gezet kon worden, maakte het allemaal nog tactieler.
Schimmel
Het meest blij werd ik van de Micelliumdoodskist van Bob Hendrikx. Nu in iedere Allerhande wel een recept te vinden is waarin gefermenteerd wordt, was het een kwestie van tijd voor we dat ook als oplossing voor de dood zouden kunnen bedenken. Waarom een lijk verstoppen in een kist vol chemicaliën als je het ook al gelijk kunt laten kennismaken met de schimmels die het zullen omzetten in nuttige voedingstoffen voor de natuur.
‘Als ik naar jou kijk, zie ik vooral een grote zak compost’, meende ik Hendrikx te horen zeggen tegen Nadia Moussaid en dat was als een compliment bedoeld. Daarmee was de humor terug in het soms toch wat te serieuze kunstuurtje van de VPRO, en het was meer dan welkom.
Ischa Meijer
Het kan de tijdgeest zijn, dat ik er zo naar verlang, maar die lichtheid die Mondo gisteren had is zeldzaam. Als het over boeken, theater of beeldende kunst gaat is er op tv bijna nooit ruimte voor een lichte toets. Het kan wel, want oude grootheden als Ischa Meijer en – van andere orde – Adriaan van Dis brachten wel degelijk lichtheid bij serieuze, ingewikkelde onderwerpen. Niet dat kunst ingewikkeld is, maar kunstenaars kunnen er soms wel moeilijk over doen. Dan heb je zo’n relativerende gastheer of gastvrouw nodig om de zaak te ontregelen.
Die ontregeling maakt ook Podium Witteman zo fijn. Een depressieve cabaretier met bovengemiddeld muzikaal talent en een jonge hond zijn precies genoeg om host aller hosts Paul Witteman ongemakkelijk te maken. Dat zorgt voor losheid.
Voor de VPRO dus de vraag wie Nadia Moussaid en haar gasten gaat ontregelen. Misschien is dat Body Wonders Vest van Pauline van Dongen een oplossing?
Nederlands 
English (UK) 
Français 
){kind=link}