Er is een rechtstreeks, omgekeerd, verband tussen muzikaal talent en acteervermogen. De technieken die nodig zijn om een muziekinstrument te bespelen zijn totaal andere dan de registers die je – lichamelijk en geestelijk – nodig hebt voor acteren. Hoe beter je je instrument beheerst, hoe slechter dus het acteren. De musici van Klangforum Wien beheersen hun instrument op het aller, allerhoogste niveau. De voorstelling Pierrot Lunaire, nu te zien in het Holland Festival, laat dat zien.
Schönbergs Pierrot Lunaire, een muziekstuk uit 1912, is een klassieker van de moderne muziek. Gebouwd op een cyclus van 21 gedichten over een Pierrot-clown die doordraait, moet het voor vroeg twintigste-eeuwse oren een bizarre ervaring zijn geweest. Bizar moeilijk om te spelen, en na een tijdje bizar aangenaam om naar te luisteren.
Klangforum Wien heeft voor deze exercitie contact gezocht met de gevierde choreograaf Marlene Monteiro Freitas. Zij besloot de boel vorm te geven als een hele grote speeldoos, waarin de musici van Klangforum als een soort mechanische figuurtjes ronddansen. Een verhoogde vloer met daarop stoelen als botsautootjes, van die dingen die op echte speeldoosjes door magneetjes daaronder ronddraaien.
Nu doen de musici dat voortbewegen zelf. Met kleine, of grote, stapjes. Het ziet er knullig uit. Maar dat is niet alles.
De kunstenaars, als clowns geschminkt, mimen er ook bij. Iemand heeft hun niet verteld dat het trekken van gekke bekken daar niet bijhoort.
De soliste, die voor dit stuk uit Zweden is ingevlogen, moet bijvoorbeeld van de regie de hele tijd met wijd open ogen zingen. Dat doet ze voorbeeldig, maar één keer knipperen leidt dan verschrikkelijk af van wat ze allemaal met haar stem kan. Sofia Jernberg kan namelijk boven- en ondertonen uit haar lijf laten vloeien die onwerelds klinken. Alleen dat was al genoeg geweest.
Zo zijn er meer dingen die zicht geven op wat er wél mogelijk was geweest met dit groepje uitzonderlijke muzikale talenten. In het begin doen ze bijvoorbeeld dingen met gevonden voorwerpen. De geluiden die dat oplevert passen perfect in het Schönberg-universum. Waren ze daarop doorgegaan, was het mogelijk een legendarische avond geworden. Je hoeft namelijk geen clown te spelen om een clown te zijn.
Iets om te onthouden voor de volgende keer?