‘Parijs’ was prachtig, maar heeft alles te winnen als je daar ‘Den Bosch’ aan toevoegt. 

Over het randje gaan, grenzen verkennen en verleggen, het uiterste vergen van het bevattingsvermogen van de omstanders, prestaties leveren die niemand verwacht. En kabouters door een bos zien lopen. Of dingen in het water lezen. Een half jongetje de wereld zien redden. De eerste 11 dagen van augustus 2024 waren legendarisch, om nooit te vergeten. En dat allemaal in de culturele hoofdstad van het Zuiden: Den Bosch.

Vrijdagmiddag zag ik 8 Vlaamse jongeren samen een overwinning boeken op het lot. Jong zijn en opgroeien betekent vaak onzekerheid, uitsluiting en moordende competitie. We hebben van het leven een constante wedstrijd gemaakt waar je steeds maar één kans hebt op liefde, een carrière of een huis. 

Voorbij het randje

Wat ik om vier uur die middag in de Bossche Verkadefabriek zag, maakte precies duidelijk waarom dat denken in winnaars en verliezers te beperkt is. 

‘Beyond the Edge’ (voorbij het randje), waar 8 jongeren en 8 instellingen aan meewerkten (fABULEUS, HET LAB & 6 Limburgse Cultuurcentra) is het nieuwste werk van  Piet Van Dycke, een choreograaf die circus maakt zoals alleen choreografen circus kunnen maken. Wat hij nu met deze 8 jongeren voor elkaar heeft gekregen is diep ontroerend en overdonderend goed tegelijk. In een voorstelling waarin de spelers verkennen wat je allemaal met ladders voor elkaar kunt krijgen, laten ze vooral ook dát zien: dingen voor elkaar doen. 

Het begint heel subtiel als een wedstrijd, waarin de ladders dienen als afscheiding, maar steeds vaker zoeken de kids elkaar op in wat uitloopt op een wervelende aaneenschakeling van hoogtepunten. Hier straalt niet een enkeling dankzij de anderen, maar is het steeds de groep die laat zien dat je in je eentje het mooist glanst als met elkaar schittert. 

Doorlopende beweging

Van Dycke’s handelsmerk is de volcontinue beweging. Dat liet hij eerder zien in Exit en Glorious Bodies, projecten die al even overtuigend een nieuwe richting insloegen voor het circus. In Beyond The Edge overtreft Van Dycke zichzelf. De voorstelling is een uur lang één doorgaande beweging waar je wel zou willen klappen voor elk nieuw wonder dat de kids laten zien, maar ze je de kans niet geven. 

Waar traditionele acts nog weleens gaan van applausmoment naar applausmoment, vloeien deze kids door in een tempo dat gemoedelijk oogt, maar topsport is. Je ziet ze genieten van elk moment waarop ze de enthousiaste toeschouwers weer te vlug af zijn. Sport kan zoveel fijner zijn wanneer je er kunst van maakt!

Trouw en gretig

De 11 dagen Theaterfestival Boulevard, die vandaag, zondag 11 augustus, eindigen, waren om meer redenen legendarisch. Het veertigjarige festival keerde na een afwezigheid van drie jaar terug naar het plein onder de Sint Jan, De Parade. De inrichting was aangepast, het uitzicht op de grote basiliek kon je doen denken aan Zuid Franse festivals met vele miljoenen meer budget en het weer was mooier dan in voorgaande jaren. 

Het bezoekersaantal zal weer over de 100.000 gaan. Het vooral uit Brabant afkomstige publiek is trouw en gretig, en glorieuze voorstellingen als Tortot van Laika en Froefroe vinden er terecht een dankbaar gehoor. Die voorstelling waarin een hoofdrol is weggelegd voor meer dan  levensgrote poppen treft daar ook een vruchtbare voedingsbodem. Het eten dat de makers erbij serveren is niet alleen ongekend creatief, maar ook lekker, gezond en goed. 

Sport kan niet zonder kunst

Dat je grote mannen en vrouwen ziet huilen van ontroering om het lot van een klein jongetje met een half lijf van lappen stof: dat kan theater met je doen. En je hebt daardoor na afloop aan de lange tafels iets om over te praten. 

Over dat jongetje bijvoorbeeld, dat alles verloor, maar wel wist te vertellen dat vissen kunnen huilen. Ook al houdt oorlog nooit op, omdat er altijd wel weer iemand opstaat die nu echt de laatste oorlog wil voeren.

De Olympische Spelen waren ooit bedoeld om oorlog overbodig te maken. Ooit gingen ze ook over de kunsten, maar die zijn er langzaam maar zeker uit weggelekt, tot alleen de openings- en sluitingsceremonie overbleven. Sport gaat bij die Spelen nu over winnen, terwijl kunst ook over glorieus verliezen gaat. En bij de Spelen verliezen nog altijd veel meer mensen dan er medailles mee naar huis gebracht worden. Voor de verliezers is er troost in schoonheid. 

Theaterfestival Boulevard laat zien, en vooral voelen, hoe hard we dat nodig hebben.