Nederland, word beter! – De impact van 15 jaar Zwart activisme

Tentoonstelling Amsterdam Museum en Nederland Wordt Beter
markeert opheffing actiegroep

Van 2 november 2025 tot en met 1 februari 2026 presenteren het Amsterdam Museum en Stichting Nederland Wordt Beter de tentoonstelling Nederland, word beter! – De impact van 15 jaar Zwart activisme. Een tentoonstelling die de bezoeker meeneemt in de activistische strijd van de beweging Nederland Wordt Beter, die onder leiding van Jerry Afriyie en Raul Balai de afgelopen vijftien jaar actief was. De beweging, die als doel heeft om bewustzijn te creëren rond racisme en de impact daarvan, staat vooral bekend om de campagnes Zwarte Piet is Racisme en Kick Out Zwarte Piet. Een initiatief waarmee de beweging pleit voor een inclusieve Sinterklaasviering.

De tentoonstelling biedt een inkijk in het werk van Nederland Wordt Beter en in de bredere strijd tegen racisme die de beweging de afgelopen jaren samen met andere organisaties voerde. De tentoonstelling is een oproep aan de volgende generatie om het stokje over te nemen en door te strijden. Nederland, word beter! is vier dagen – donderdag tot en met zondag – in de week gratis te bezoeken in tentoonstellingsruimte Beautiful Distress op de NDSM-werf in Amsterdam-Noord.

Stichting Nederland Wordt Beter streeft sinds 2010 naar een Nederlandse samenleving zonder racisme en uitsluiting. Al bij de oprichting was de insteek om zich 15 jaar maatschappelijk in te zetten en binnen die periode een aantal resultaten te boeken. Deze resultaten zijn behaald. Er is structurele en duurzame educatie over het koloniale en slavernijverleden, een inclusief Sinterklaasfeest zonder zwarte piet, en een nationale herdenking en viering van de afschaffing van de Nederlandse slavernij. Op 5 december 2025 heft Stichting Nederland Wordt Beter zichzelf dan ook op en draagt het stokje over aan de volgende generatie. Dit momentum is de aanleiding voor de tentoonstelling met het Amsterdam Museum.

Tentoonstelling

In de tentoonstelling blikken het Amsterdam Museum en Nederland Wordt Beter terug op 15 jaar Zwart activisme in Nederland (2010-2025); de strijd voor gelijkheid en tegen racisme en andere vormen van uitsluiting. Een tijdlijn gecombineerd met verhalen van betrokkenen toont de geschiedenis en het heden van verschillende antiracisme-initiatieven. Er zijn spandoeken, T-shirts en andere objecten te zien die gebruikt zijn tijdens acties en demonstraties evenals foto’s en krantenknipsels. Daarnaast zijn er videoportretten van oprichters en andere betrokkenen te zien en werk van hedendaagse makers zoals Brian Elstak, Pris Roos, Eugenie Boon. 

Quinsy Gario: Kunstproject Zwarte Piet Is Racisme, 2011-2012 – collectie: Amsterdam Museum

Shirt WAR/NO MORE ZWARTE PIET, 2024 – collectie Amsterdam Museum

De tentoonstelling schetst maatschappelijke ontwikkelingen die kenmerkend zijn voor de 15 jaar waarin Stichting Nederland Wordt Beter actief is geweest: zoals de mijlpalen van Kick Out Zwarte Piet en Feest voor alle kinderen; de oprichting van politieke partij Bij1, de culturele organisatie The Black Archives en Omroep Zwart; de veranderende aandacht voor 1 juli in Amsterdam en nationaal; het Zwart Manifest; en de Nationale Dag van Empathie. 

Selectie foto’s Luciano de Boterman: Black Lives Matter protest op de Dam op 1 juni 2020 – collectie: Amsterdam Museum

In de tentoonstelling ziet de bezoeker hoe een sociale beweging verandering teweegbrengt en wordt de impact van individuele acties benadrukt. Van het verzinnen van de juiste leus, tot aan de politieke lobby. Ook wordt zichtbaar wat de strijd betekent voor betrokkenen: van de positieve impact van wat er is bereikt tot de gevaren en negatieve fysieke en emotionele gevolgen voor mensen die actievoeren. 

Imara Limon, hoofdconservator van het Amsterdam Museum: “In de afgelopen 15 jaren hebben grote ontwikkelingen plaatsgevonden in Amsterdam en Nederland op het vlak van Zwart activisme. We willen met de tentoonstelling en publieksprogrammering de dialoog hierover stimuleren. Met mensen die al nauw betrokken zijn en óók met mensen die nog weinig weten over Nederland Wordt Beter en Zwart activisme. En we stellen de vraag: Hoe zou activisme er in de toekomst uit (kunnen) zien en wie zet zich in?”

Bij de tentoonstelling zijn een toolkit en educatief materiaal beschikbaar die andere (beginnende) actiegroepen en stichtingen kunnen gebruiken op hun weg naar een Nederland zonder racisme en uitsluiting. Jerry Afriyie: “Zo dragen wij het stokje met deze tentoonstelling over aan een nieuwe generatie actievoerders.”

Nederland Wordt Beter

Stichting Nederland Wordt Beter strijdt sinds 2010 om het bewustzijn in Nederland rond het slavernij- en koloniaal verleden en anti-zwart-racisme te vergroten. Een prominent onderdeel van de beweging is het organiseren van demonstraties. Het werk van de organisatie bestaat echter uit meer dan demonstreren. Zo streeft Nederland Wordt Beter drie doelstellingen na en ontwikkelt diverse gratis lespakketten die worden ingezet op basis- en middelbare scholen door het hele land. Ook organiseren zij congressen en workshops en doet Nederland Wordt Beter doorlopend lobbywerk, zoals gesprekken met gemeenten, ministers en andere beleidsmakers. Verder zijn ze mede-initiatiefnemers van het breed gedragen en succesvol initiatief: Zwart Manifest (maart 2021), een lijst van 12 domeinen met actiepunten om anti-zwart racisme te bestrijden, en de Nationale dag van Empathie op 3 mei; met als doel om elkaar opnieuw te leren kennen, zodat er meer ruimte vrijkomt voor empathie. 

Jerry Afriyie: “De afgelopen jaren is er veel aandacht geweest voor onze demonstraties. Echter zou geen van de veranderingen mogelijk zijn zonder zorgvuldige plannen en de vele andere initiatieven en campagnes die het hele jaar door plaatsvinden. Met deze tentoonstelling hopen we de bezoekers een volledig beeld te geven van hoe we binnen 15 jaar veranderingen teweeg hebben kunnen brengen die weinigen in Nederland voor mogelijk hielden. Het Amsterdam Museum heeft vanaf het begin betrokkenheid getoond en we zijn blij dat we samen met deze iconische organisatie dit bijzondere project kunnen afsluiten met een eindtentoonstelling.” 

De tentoonstelling Nederland, word beter! met het Amsterdam Museum is onderdeel van een reeks activiteiten rondom de laatste fase van Stichting Nederland Wordt Beter. Er zal een eindreceptie plaatsvinden op 30 november in het Internationaal Theater Amsterdam (ITA) en op 5 december een eindfeest in de Melkweg. Ook lanceert Nederland Wordt Beter ‘De Historische Kalender’ met belangrijke personen en gebeurtenissen uit het Nederlandse slavernij- en koloniaal verleden. Met een docentengids krijgen docenten tips en handreikingen om racisme in de klas tegen te gaan. Na de opening van Nederland, word beter! reist de tentoonstelling in mobiele vorm naar andere steden; Rotterdam, Eindhoven, Leeuwarden en Middelburg.

Amsterdam Museum

Het Amsterdam Museum, opgericht in 1926, nodigt als innovatief stadsmuseum bewoners en bezoekers van Amsterdam uit om mede-eigenaar te worden van de stad – een metropool in het klein. Dat doet het museum door de stad te vieren, maar ook door de mindere kanten bespreekbaar te maken. Het Amsterdam Museum beheert een collectie van ruim 100.000 objecten.

De hoofdlocatie van het Amsterdam Museum aan de Kalverstraat is op dit moment gesloten in verband met renovatie. Tot de heropening van het vernieuwde Amsterdam Museum in 2028 programmeert het netwerkmuseum op diverse plekken in de stad. Zoals voor deze expositie in Beautiful Distress in Amsterdam Noord.

Limon: “Het Amsterdam Museum wil met zijn tentoonstellingen en programma’s kennis en inzicht bieden en zo verbindingen leggen en dialoog, bewustzijn en onderling begrip stimuleren. De samenwerking met Stichting Nederland Wordt Beter en de tentoonstelling die wij samen maken past hier perfect in.”