Sara Tavares begrijpt als geen ander dat je achterover in het ritme moet gaan hangen om het te laten werken

Ongeveer tien jaar geleden stond er op het grote podium van de Rotterdamse concertzaal De Doelen een frêle en nog zoekende jonge vrouw, een singer-songwriter in een andere taal dan Engels. Soms in het Portugees maar meestal in het criollo van de Kaapverdische eilanden presenteerde deze Sara Tavares met minimale begeleiding haar cd ‘Mi ma bô’ die haar later internationale erkenning zou opleveren. Zondagmiddag was zij, inmiddels een wereldster,  voor een éénmalig concert terug  in Nederland, uiteraard in Rotterdam.

De betekenis van Rotterdam voor de Kaapverdiaanse muziek is immers aanzienlijk. Vanaf de jaren ’60 van de vorige eeuw kwamen veel Kaapverdianen naar de Rotterdamse haven omdat daar veel werk te vinden was. Velen vestigden zich er blijvend. Zo ontstond er een grote en hechte gemeenschap in de Maasstad. Veel van de muziek die in Rotterdam ontstond werd in doe-het-zelf studiootjes opgenomen en opgestuurd naar Kaapverdië, het land van morna.

De morna is gebaseerd op de Portugese fado, die we kennen van wereldsterrem als Amalia Rodrigues en haar opvolgers Mariza (Lissabon) en Cristina Branco (Coimbra). De Kaapverdische morna deelt veel met de Portugese, niet alleen de taal – ofschoon er veel in het lokale criollo wordt gezongen.  Sara Tavares verenigt beide culturen in zich en gaat zelfs nog verder over alle grenzen heen. Zij heeft kans gezien om muzikaal te putten uit heel Lusafrica (alle Portugeestalige landen op het Afrikaanse continent) en daar en passant Senegalese elementen aan toe te voegen. Ze opereert vanuit Lissabon, maar bestempelt zichzelf niet onterecht als multicultureel.

Bij Sara Tavares komt een veelheid aan muzikale stromingen samen:  morna, saudades, fado, batuco en zelfs ritmes uit Mozambique. Zij voegt daar haar enorme podiumuitstraling aan toe. In het verleden kon ze nog wel eens te ingetogen alleen de – vaak religieuze – teksten voorrang geven, maar zondagmiddag 8 mei ging het dak er af. Hoewel haar muziek steeds voortwiegt op luie ritmes en zelfs introvert lijkt, is het haar gevoel voor timing dat de zaal snel op en over het kookpunt weet te brengen. Ze begrijpt als geen ander dat je achterover in het ritme moet gaan hangen om het te laten werken. Waar de meesten een versnelling denken waar te nemen is er juist sprake van ritmische vertraging. Zo loopt de spanning snel op.

Hoewel haar concert in het teken van haar laatste cd ‘Xinti’ zou moeten staan speelde Tavares een dwarsdoorsnede van haar complete repertoire. Haar podiumpersoonlijkheid is enorm gegroeid: ze heeft het publiek aan een touwtje. Zelfs als het wat meer opdringerig wordt en een macho danser het podium beklimt, laat ze hem even zijn gang gaan om hem vervolgens met een simpel gebaar van het podium af te helpen. Wie denkt dat multiculti zo dood is als een pier had bij dit concert moeten zijn.

Willem Burgerzaal de Doelen, Rotterdam: Sara Tavares. Bijgewoond: zondagmiddag 8 mei