Leonard Bernstein zou dit jaar honderd zijn geworden. Het AVROTROS Vrijdagconcert zet zaterdag (!) 26 mei zijn populairste stuk op het programma, West Side Story. Het Radio Filharmonisch Orkest speelt live de opwindende muziek vol extatische melodieën en vitale dansen bij de integrale vertoning van de originele film uit 1961. Het geheel staat onder leiding van de jonge Amerikaanse dirigent James Gaffigan.
New York urban jungle
‘Zou het me lukken een musical te componeren over het tragische Romeo en Julia-gegeven, zonder daarbij in de opera-val te trappen? Tot op heden is zoiets in ons land nog niet gelukt.’ Dit schreef Leonard Bernstein voor hij begon aan West Side Story. Deze geslaagde mix van toneel, musical en dans werd een wereldwijde megahit. Nog altijd spreekt de muziek tot onze verbeelding. Velen zingen moeiteloos evergreens mee als I feel pretty; Maria and Somewhere.
Bold
Maar zo vanzelfsprekend als we West Side Story tegenwoordig omarmen, zo gewaagd was Bernsteins onderneming in 1957. Het Broadway-publiek was gewend aan charmante, luchthartige voorstellingen met een flinterdunne inhoud en een onvermijdelijk happy end. Bernstein koos echter voor een verhaal dat zich afspeelt aan de zelfkant van het leven, in de achterbuurten van New York.
Love overcomes rivalry
Het libretto schetst een beeld van twee elkaar letterlijk op leven en dood bestrijdende jeugdbendes, de Pools-Amerikaanse Jets en de Puerto-Ricaanse Sharks. Maar net als in het oorspronkelijke toneelstuk bloeit er een onmogelijke liefde op tussen Tony en Maria. Hij is lid van de Jets, zij behoort tot de Sharks. En net als bij Shakespeare vallen er aan het slot nogal wat doden te betreuren.
Als Tony sterft in de armen van Maria, besluiten de twee rivaliserende gangs hun vete bij te leggen. Eind goed, al goed, zou je zeggen, maar het is overduidelijk dat de onderhuidse spanningen elk moment weer kunnen oplaaien. Het straatgeweld wortelt mede in racistische vooroordelen, waardoor West Side Story nog altijd bijzonder actueel is.
Music as an anchor
West Side Story was niet alleen vernieuwend vanwege het zware onderwerp, maar ook doordat verhaal, zang, dans en spel een eenheid vormen. Dat was in Amerika nog nooit eerder vertoond. Bernsteins muziek is zeer beeldend en volgt het verhaal op de voet. Ietwat boerse, Polka-achtige deuntjes klinken bij de Pools-Amerikaanse Jets; swingende Zuid-Amerikaanse ritmes en instrumenten begeleiden de Sharks.
Bernstein kon tevreden zijn. Na de première op Broadway in 1957 werd West Side Story er ruim zevenhonderd keer uitgevoerd voor hij op tournee ging door het land. ‘Een diep ontroerende show’, schreef een criticus in de New York Times, ‘even lelijk als de jungle van de grote stad, en tevens pathetisch, teder en troostrijk.’
More info and tickets here
Voor de uitzending in het Avondconcert van Radio 4 op 1 juni nam ik een kijkje achter de schermen. Wat doet Haribo daar?!
English (UK) 
Nederlands 
Français 
