Anderhalf miljoen euro klinkt best veel. Dus hier en daar zal best een vreugdekreetje klinken nu Jet Bussemaker dat bedrag extra uittrekt voor cultuur. Dat is toch weer een goedmakertje na die bijna 300 miljoen die haar ministerie eerder afpakte van de sector. De voorwaarden die de minister van Cultuur aan het geld verbindt, vertellen echter en ander verhaal: het geld is alleen bestemd voor kunst die aantoonbaar nuttig is.
Vanwege mijn fascinatie voor de complexe relatie tussen luisteren en kijken, besloot ik drie voorstellingen tijdens het recente Holland Festival te bezoeken en te ervaren wat er gebeurde als ik probeerde oren en ogen in gelijke mate de kost te geven. De eerste was “Delusion of the Fury” (1966) van de Amerikaanse componist Harry Partch, de tweede een concertante uitvoering van Philip Glass’ opera “The CIVIL warS” (1983), de derde een uitvoering van Franz Schuberts “Die Winterreise” (1827) waarbij vierentwintig korte films van de Zuid-Afrikaanse kunstenaar William Kentridge werden vertoond.
In de eerste helft van de twintigste eeuw stelde de dans in Nederland weinig voor. Er was wel enige belangstelling, maar die betrof uitsluitend klassiek ballet. De succesvolle dansvoorstellingen kwamen alle uit het buitenland.
Het is bijna geheel uit de geschiedenisboeken verdwenen dat zich in die jaren een opmerkelijk creatieve en originele danseres en choreografe in ons land vestigde: Gertrud Leistikow (1885 – 1948).
Prinses Beatrix kan wel tegen een stootje hedendaags theater. Twee jaar geleden zat ze nog (als koningin) in de zaal bij The Life & Death of Marina Abramovic, en dit jaar bij The Crimson House van Lemi Ponifasio / MAU. Zo ongeveer één van de meest radicale – want luid, rauw en tamelijk ondoorgrondelijke – voorstellingen van deze editie van het Holland Festival. We kwamen er overigens niet helemaal uit, maar
Is een voorstelling opera als er geen noot gezongen wordt? Als het publiek met koptelefoons op het hoofd op een tribune op een parkeerplaats zit? Of als een man de voorstelling lang als hond met een tong uit zijn mond kreten uitstoot? De definities van opera worden aardig opgerekt bij vijf Oerol-voorstellingen. Opvallend is dat bijna niemand de voorstelling opera noemt. Noodgedwongen wordt vaak muziektheater gebruikt, maar echt in een warm bad valt die term niet.
Weet u het nog? De pleister die Halbe Zijlstra de cultuursector bood in de vorm van de Geefwet? Fiscale voordeeltjes zouden absoluut leiden tot meer sponsoring waardoor de gevolgen van de bezuinigsmaatregelen lang niet zo dramatisch zouden zijn als de sector zelf riep.
Ivo van Hove heeft niet alleen een toneelstuk gemaakt op basis van Ayn Rands ideeënroman The Fountainhead. In 2006 wilde de artistiek leider van Toneelgroep Amsterdam er zelfs een heel nieuwe inrichting van het toneelbestel op baseren. 8 jaar later kunnen we constateren dat alleen de negatieve kanten van Van Hove’s visioen zijn gerealiseerd.
Als iemand spreekt in zinnen met telkens woorden die rijmen op ‘art’ of waarin de lettergreep ‘art’ telkens opduikt, moet je je instellen op een andere logica dan die van de dagelijkse communicatie. Als het ook nog een vrouw in fel rood gekleed is die die woorden geëxalteerd en met veel maniertjes uitspreekt en daarbij suggereert dat ze hypergevoelig is voor alles wat met kunst te maken heeft, dan balanceren je gedachten tussen:
In Rome weten ze al een eeuw of 20 wat lekker eten is. De doorbloeding is alles. Seneca, een Romein van het betere soort, schreef stukken waarin het bloedvergieten tot kunst werd verheven. Het publiek smulde ervan, zoals het in Shakespeares tijd, 1500 jaar later, smulde van Seneca’s recepten, en zoals we nu smullen van Game of Thrones op tv. Het kan niet bloederig, niet wreed genoeg zijn. Dat vinden we lekker.
Vanaf 2007 werkten videokunstenaar Matthew Barney (The Cremaster Cycle) en componist Jonathan Bepler aan een vrije bewerking van Norman Mailers meest verguisde boek Ancient Evenings. Aan Mailers mythologie uit het oude Egypte voegden zij de even mythische Amerikaanse auto-industrie toe in een ambitieus en operatesk filmproject met een veeleisende lengte van 5 uur 11 minuten.
Vanaf februari is River of Fundament op wereldtournee en het Holland Festival
Na indrukwekkende retrospectieven gewijd aan John Cage (2012) en Edgard Varèse (2009) plaatste het Holland Festival dit jaar de Venetiaanse componist Luigi Nono in de schijnwerpers. Onder de titel ‘Trilogie van het sublieme’ vormde de imposante Gashouder het epicentrum van drie avondvullende concerten, klonken er korte ‘Nono interventions’ in de onderdoorgang van het Rijksmuseum, werd een tweedaags symposium rond Nono georganiseerd, en richtte zijn weduwe Nuria een expositie in onder de titel ‘Maestro di suoni i silenzi’.
In maart van dit jaar luidde de Raad voor Cultuur de noodklok. Uniek onder de nieuwe leiding, die doorgaans uitermate volgzaam is als het over cultuurbezuinigingen gaat. Maar wat er met de muziekscholen, kindertoneelscholen, bibliotheken en amateurorkesten gebeurt, is verder geheel aan de burgers zelf, en hun gemeentebesturen. Dit antwoordt de minister aan de kamer.
Dat de Serviër Gavrilo Princip in 1914 de Oostenrijkse kroonprins vermoordde en daarmee de Eerste Wereldoorlog ontketende, was tot voor kort in Nederland niet meer dan een droog historisch feitje. Maar nu het een eeuw is geleden dat deze aanslag plaatsvond, krijgt deze jonge vrijheidsstrijder in ons land alsnog een gezicht. Maar wat De Warme Winkel in de voorstelling ‘Gavrilo Princip’ doet is veel meer dan ‘een gezicht geven’.
Hoewel beide voorstellingen op een heel andere manier ontstonden, zijn er toch paralellen te trekken tussen ‘Romeo en Julia. Naar Romeo en Julia‘ van Karina Kroft en ‘Crastest Ibsen II – Volksvijand’ van Sarah Moeremans / Noord Nederlands Toneel. Regisseur Karina Kroft en acteur Joep van der Geest in gesprek over de relatie die zij aangaan met een klassieke toneeltekst en hun publiek.
Susanne Marx staat met de voorstelling ‘Meisje Loos’ twee dagen in Oostblok, het voormalige Muiderpoort theater in Amsterdam. Je zou ‘Meisje Loos’ een kritische familievoorstelling kunnen noemen: voor jong en oud, over opgroeien en spelen met verplichte rollen, man-vrouw, wit-zwart, danser-rapper, harp of beatbox. Genderbending als thema voor het hele gezin, met een randprogramma waarin Karin Spaink, Linda Duits, Machteld Zee, Rickie Edens en Alex Bakker optreden en in gesprek gaan.
Ieder Holland Festival is er minstens 1 voorstelling waarvan heel veel mensen zich afvragen waarom die geprogrammeerd is. Dit jaar valt die eer te beurt aan ‘Bestiaire d’Amour’ van en met Isabella Rosselini. We zoeken even naar antwoorden.
Weer actueel, nu Toneelgroep Amsterdam de voorstelling herneemt, mijn recensie uit 2014. Deze week ging de toneelbewerking van The Fountainhead in première. Het boek is verschrikkelijk, de voorstelling rammelt, de acteurs winnen maar nipt. De inhoud schept echter nog meer verwarring en dat is de reden waarom ik u niet zal tegenhouden om te gaan kijken. En Hans Kesting natuurlijk. Ik zet het even op een rijtje.
Bezoekers van de film Napoleon, afgelopen zondag in Ziggo Dome, die bedacht hadden een diner te reserveren in een van de pauzes, krijgen hun geld terug. Dit heeft het Holland Festival besloten nadat op internet, en daarbuiten, commotie was ontstaan over de belabberde service van de cateraar, en over de nogal magere kwaliteit van het gebodene. Bezoeker Marc Veerkamp zei er op facebook het volgende over:
Literatuur begint haar plek op Oerol te veroveren, logisch ook want poëzie en proza is overal. Het landschap inspireert schrijvers en dichters tot mooie teksten en tegelijkertijd nemen bezoekers door middel van literatuur de omgeving op een poëtische manier in zich op. Welke vormen van literatuur kun je tegenkomen op Terschelling?
Om het 450e geboortejaar van William Shakespeare (1564-1616) te herdenken, maakte Krzysztof Pastor een avondvullende choreografie voor het Nationaal Ballet, losjes gebaseerd op The Tempest (1611). De voorstelling is onderdeel van het Holland Festival. Dramaturg Willem Bruls bewerkte Shakespeare’s laatste toneelstuk over de naar een eiland verbannen vorst Prospero en diens dochter Miranda tot een script waarin het verhaal vier keer wordt verteld, vanuit evenzoveel perspectieven. Het resultaat is betoverend.
78 Miljoen euro is de omzet die de film- en dvdbranche in Nederland misloopt als gevolg van illegaal downloaden. Dat werd onlangs in een persbericht bekend gemaakt. Gisteren was het ook een van de onderwerpen op een door Filmproducenten Nederland (FPN) georganiseerde discussiemiddag over ontwikkelingen rond het auteursrecht.
Ervaring is onnodig en een maximum leeftijd is er niet. Bij Sharon Fridman dansen professionele dansers en amateurs samen aan een voorstelling op het strand. Dagelijks kunnen er ook gasten kennis maken met de dansroutine.
Met talent alleen kom je er niet. Je moet ook een beetje geluk hebben. Dat geluk overkwam Alain Platel inmiddels zo vaak dat je bijna gaat twijfelen aan je eigen goddeloosheid. Maar toch. Wie niet alleen een componist als Fabrizio Cassol tot zijn vrienden mag rekenen, maar ook het zangwonder Serge Kakudji een kans heeft gegeven, verdient wel een beetje geluk. Wat het drietal nu met 13 muzikanten uit Kinshasa voor elkaar heeft gekregen is ronduit revolutionair. En een doodsklap voor wie gelooft dat noord en zuid elkaar nooit echt kunnen ontmoeten. Ik maakte hem maandag 16 juni mee. En hij dreunt nog na.
Lekker ‘ouderwets’ Holland Festival: een bijzondere opstelling die het publiek confronteert met de implicaties van heur eigen positie en kijkgedrag. En dat mag ook wel bij Fassbinder’s ‘Die bitteren Tränen der Petra von Kant’. Melodrama was de Duitse theater- en filmgeweldenaar niet vreemd. De bittere tranen zijn van een modekoningin en haar entourage, klinisch is de setting, flinterdun het verhaal, en toch ongemeen spannend hoe dit damestoneel zich ontwikkelt.
