Meteen naar de inhoud

PODIUMKUNST

Alles waarvoor mensen een podium betreden.

danse de nuit, Boris Charmatz / Musée de la danse. Foto: Boris Brussey.

danse de nuit, over cartoons en ander geweld in ons leven, #HF17

Op het Anton de Komplein is het minder gezellig dan op het dak van Parking 58 in Brussel, waar ik danse de nuit eerder zag. Boven Zuid-Oost is de maan verstopt achter een dikke nevel, voelt het plein groot en leeg aan zo zonder de markt. De voorstelling van choreograaf Boris Charmatz/Musée de la Danse, ook vandaag en morgen nog… 

Orde, rust en ontregeling in het Weeshuis #HF17

Ronkend kondigen programmeurs nieuwe composities aan: ‘Wereldpremière!’ jubelen de posters. Schitterend, maar in de hedendaagse muziekpraktijk is die oer-uitvoering vaak meteen de laatste. De partituur gaat een archiefmap in. De noten verstommen; het geronk zwijgt. Het Weeshuis ontfermt zich over die vergeten werken. Context David Dramm ontrukt dergelijke stukken aan de vergetelheid en presenteert ze met context in het Weeshuis… 

‘En Manque’, of waarom uw recensent op de dansvloer stond op het #HF17

Schrijf je een recensie voor mensen die nog naar de voorstelling gaan, voor mensen die al zijn geweest of voor mensen die geïnformeerd willen worden? Het is en blijft een eeuwig dilemma. De Holland Festivalvoorstelling ‘En Manque’ van Vincent Macaigne is alleen nog donderdag 8 en vrijdag 9 juni te zien in het Compagnietheater. De kans dat u, de lezer,… 

Rito de Primavera, José Vidal & Cía., Festival de Marseille. Foto: Fabian Cambero.

Rito de Primavera: spectaculair, maar ook een berg kitsch, het Holland Festival onwaardig

Rito de Primavera, begin deze week te zien tijdens het Holland Festival, is een groepschoreografie voor vijftig jonge dansers. Choreograaf José Vidal heeft zich losjes gebaseerd op Sacre du printemps, het stuk van Stravinsky en Nijinsky voor de Ballet Russes uit 1913. Flarden van de muziek van Stravinsky zijn door DJ Jim Hast in 4-kwart beetz omgezet, terwijl Vidal het rituele aspect van het offer, essentieel voor de vele versies die er in de loop van de twintigste eeuw gemaakt zijn (naast de oerversie van Nijinsky, o.a. Massine, Béjart en Bausch), tot een minimum heeft teruggebracht.

Wat overblijft is een overweldigende visuele ervaring van een uit het donker opdoemende gigantische massa dansers. De coördinatie van de groep, die nu eens wild door elkaar danst, dan weer in lange optocht over het podium cirkelt, is indrukwekkend. Het levert een fascinerende, ogenstrelende esthetiek op, maar de groepsdans vormt op geen enkele manier een uitdaging voor de toeschouwer. Je zou het een berg kitsch kunnen noemen, of opium voor het volk. In ieder geval is het een vorm van spektakel, die ik het Holland Festival onwaardig acht.

Schoolreisje

De voorstelling begint als een schoolreisje. Nabij de kassa worden toeschouwers in groepjes voorbereid op wat komen gaat. Vriendelijk wordt hen verzocht om bij binnenkomst van de theaterruimte de schoenen uit te trekken, om vervolgens op blote voeten, hand in hand met medetoeschouwers, een wandeling door het donker te maken. Regelmatig roept er iemand luid om stilte, de voorstelling is namelijk al begonnen. Ook de zenuwachtige manier waarop het publiek, dat zich na de instructies in rijen dient op te stellen, wordt weggemarcheerd naar de voorstellingsruimte twee panden verder, heeft iets ongemakkelijks.

De inwijding van de bezoekers gaat verder in de Zuiveringshal, wanneer zij hand in hand met het koele zand aan hun voeten door het pikkedonker gaan. Het levert één van de weinige ambigue momenten op tijdens Rito de Primavera. Waar gaat dit heen? Welk sprookje worden wij hier binnengeleid? Van welke toeristenboot zijn we afgevallen, om nu de rituelen bij te wonen van welk volk ook al weer?

Naakt!?

Aanvankelijk krijgt de totaal-ervaring, waar zoveel hedendaagse attractieparken naar op zoek zijn, werkelijk gestalte. Een half uur lang staar ik naar een podium in het donker. Ik zie en voel dat daar heel veel mensen zijn, ik denk naakt want soms is er een uitgekiende flits van zacht licht, maar het dominante duister belet mij er grip op te krijgen. Etherisch gezang, gecomponeerd door Andrés Abarzúa – één enkel akkoord klinkt klaterend uit vele kelen – begeleidt een half uur lang de entree van alle andere toeschouwers.

De tribunes staan rondom het speelvlak. Het zijn enkel de rode en witte fietslampjes van de gidsen van de vele groepjes toeschouwers, die je enige oriëntatie geven in de ruimte. Het heeft iets van Kuifje in Takatukaland. Een publiek dat betaalt om bij een wonderbaarlijk, nog nooit vertoond, voorjaarsnymfen-ritueel te zijn.

Rito de Primavera, José Vidal & Cía. Foto: Fabian Cambero
Rito de Primavera, José Vidal & Cía. Foto: Fabian Cambero

Logica

De kunstmatigheid van de setting geeft een bepaalde spanning. In het duister kun je je als toeschouwer van alles voorstellen bij wat komen gaat. Maar op zeker moment gaan de fietslampjes uit, een teken dat alle toeschouwers zitten, en trekken de dansers allen een broek aan. Het licht neemt toe en de eerste beetz annex stravinsky verdringen het gezang. Als na de onzekere introïtus het eigenlijke spektakel een aanvang neemt, wordt de logica ervan al te duidelijk. Een perfect georganiseerde groepschoreografie neemt over.

In wat volgt wordt niets aan het toeval overgelaten. En dat is ook geen luxe met zoveel dansers in het halfduister, temeer omdat ook nog eens de helft nieuw is in het werk, want van de afdeling Moderne Theaterdans van de Amsterdamse Hogeschool. De groep maakt pulserende bewegingen, dialogeert met een naaste, rent in groepen, begint opnieuw te zingen, posteert zich en heft zo nu en dan een enkeling in de lucht.

Effect-belust

Maar net zoals het duister went, zo went ook de groep. Het zijn allemaal heel jonge mensen, die redelijk ontspannen samen dansen. De onbevangen houding waarmee de gecompliceerde groepschoreografieën worden uitgevoerd is ontroerend. Er spreekt een naïef soort overgave of geloof uit.

Maar gaandeweg gaan de effecten, van de groepschoreografie, van het licht dat de fotografische vergezichten creëert, de repeterende zang en beetz vervelen. De herhaling van zetten is effect-belust, retorisch, zichzelf bevestigend. Nergens een moment van debacle, van hapering. Niemand die een vraag heeft, niet mee kan, zich vergist

Ga zien hoe Romana Vrede The Nation naar het hoogste plan trekt. #HF17

Eindelijk. The Nation, de hyperactuele theaterserial waarmee het vernieuwde Nationale Toneel, sorry Theater, zich aan het land presenteert, voelt als een verfrissende plens water op een zompige dag. Nieuwbakken baas Eric de Vroedt doet zijn reputatie eer aan door een werk af te leveren dat zonder meer een nieuw publiek de theaters in zal trekken. Een publiek dat verwend is door… 

Boris Charmatz

Danse de Nuit in de Bijlmer: ‘Natuurlijk willen we de publieke ruimte beïnvloeden.’ #HF17

Boris Charmatz was gedurende vele edities van het Holland Festival te gast met indrukwekkende, provocerende, maatschappelijk geëngageerde, fijnzinnig gecomponeerde en conceptueel sterke dansvoorstellingen: Aatt enen tionon en Con forts fleuve (beide in 2001); 50 years of dance (2010), Enfant (2011) en Manger (2015). Zijn nieuwste choreografie, danse de nuit, ging vorig jaar september in Genève in première. Tijdens het Holland Festival… 

Radio Filharmonisch Orkest & Groot Omroepkoor: extase in concert

Traditioneel zet het AVROTROS Vrijdagconcert een feestelijke punt achter het seizoen met een gezamenlijk concert van het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor. Op 9 juni voert de Amerikaanse sterdirigent David Robertson hen tijdens het slotconcert door het meeslepende ballet Daphnis et Chloé van Maurice Ravel. Daarnaast klinken het orkestwerk L’Ascension van diens landgenoot Olivier Messiaen en een selectie… 

Is Romeo Castellucci toegankelijk geworden met Democracy in America? #HF17

Een proloog, twee dialogen en een lang intermezzo. Allemaal duidelijk met elkaar verbonden. In een voorstelling van Romeo Castellucci – het moet niet gekker worden. De Italiaanse theatermaker Castellucci maakt bij voorkeur theater dat niet gemakkelijk of zelfs verkeerd begrepen wordt. Schokeffecten schuwt hij daarbij niet. Visueel overdonderend, maar een duidelijke lijn is vaak amper te herkennen. Dat belooft dus… 

Met de Mariavespers als opening van het Holland Festival kon werkelijk niets mis gaan #HF17

Het is zo ongeveer de mooiste muziek die er geschreven is. De Mariavespers van Claudio Monteverdi betoveren zelfs de meest ongetrainde luisteraar al sinds hun première in 1610. Raphael Pichon is een jonge Franse dirigent die geroemd wordt om zijn zinderende maar ook verfijnde muzikaliteit en meer dan absoluut gehoor. Alles wat regisseur Pierre Audi aanraakt verandert doorgaans in goud… 

Jeroen van Merwijk achter het raam van Kunstruimte Kuub in Utrecht. Foto: Wijbrand Schaap

Waarom Jeroen van Merwijk je graag ontvangt in zijn atelier: ‘Cabaretier zijn is geen vak.’

‘Iedereen heeft een Appel. Iedereen heeft een Corneille. Niemand heeft een Van Merwijk.  Dus is de vraag of Van Merwijk wel goed is. Dat weet niemand. Dan is het de uitdaging dat een paar grote mensen een Van Merwijk gaan kopen. Daarna wil iedereen een Van Merwijk hebben. Als dat gebeurt ga ik weer ander werk maken, want ik wil… 

Inclusive Dance Event Fontys Tilburg

Dansers willen geen tweede carrière! Op zoek naar de ’transferable skills’ van de danskunstenaar.

Veel dansstudenten hebben een eenzijdig beeld van wat een succesvolle danscarrière inhoudt. Namelijk: dansen bij het dansgezelschap van je dromen, in een theater, op een podium. Dat vertelt Ulrika Kinn Svensson, artistiek adviseur van de Fontys Dansacademie in Tilburg tijdens Inclusive Dance Event. Maar wegens de zwakke arbeids- en inkomenspositie, mede door wegvallende subsidies, gaat die droom niet altijd op. Er is… 

Hooligans, maar goeie hooligans. Vikingdrama op de rand van komisch en lachwekkend

Brullende krijgers, pracht en praal, een stoer drama tegen de historische achtergrond van de Vikingentijd. Dat gaat er in als koek (of bier) bij de Denen die zichzelf als directe erfgenamen van de Vikingen zien, moet de organisatie gedacht hebben. En dat is dan ook de reden dat het toneelstuk Røde Orm wordt gepresenteerd als één van de hoogtepunten in… 

Saint Genet in #HF17: Be afraid of Americans. Very afraid. Maar ga kijken.

Je hebt punk. Je hebt performance art. Best Gaap, want vaak is van die woeste wildheid die in de jaren zestig en zeventig de Europese scene domineerde weinig meer over. Marina Abramovic zien we nu vooral als die zwijgende mevrouw op dat stoeltje tegenover haar verloren gewaande minnaar. We zijn vergeten dat ze ooit haar publiek scheermessen aanbood om haar… 

Cultuurpers heeft echte leden nodig. Dit is waarom jij mee wil doen

Cultuurpers is een onmisbare aanvulling op het cultuurnieuws in je krant, op internet of op tv. Onafhankelijk, eigenzinnig, rebels en vooral: nuttig. Er wordt immers al genoeg onzin verteld over kunst. Je zult begrijpen dat we niet de miljoenen lezers bedienen waar de grote uitgevers en hun adverteerders van bestaan. Daarom doen al die anderen ook zo weinig aan kunst.… 

Karlheinz Stockhausen vaart ten hemel met Pinksteren

Vorig jaar barstte een kleine rel los toen het Holland Festival bekendmaakte in 2019 een grootschalig project op te tuigen rond de opera Licht van Karlheinz Stockhausen. Modernemuziekhaters schreeuwden moord en brand, want wie zit er nou te wachten op de akelige piepknor van de Duitse notensmid? Toch ontstond er meteen een run op de kaarten. Ook na zijn dood… 

Dramatische toename vrijwilligerswerk in theaters en concertzalen.

Een van de hoogtepunten van het jaar is altijd de presentatie van ‘de cijfers’ door de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD). Die zijn namelijk onverminderd positief. Al jaren. En dus is het al jaren een uitdaging om uit te zoeken waarom die positieve cijfers zo lastig te rijmen zijn met het beeld van de werkelijkheid. Dat helemaal niet zo… 

Oranjewoud Festival: klassieke muziek met koninklijk randje

Sinds 2012 organiseert Yoram Ish-Hurwitz elke zomer het Oranjewoudfestival in Friesland. De even ondernemende als avontuurlijke pianist maakt daarbij de natuur tot onlosmakelijk onderdeel van de muzikale beleving. Van woensdag 1 tot en met maandag 5 juni verrast hij zijn publiek opnieuw met concerten op bijzondere locaties. Verspreid over het gebied spelen ruim 120 Nederlandse en internationale topmusici de mooiste… 

Rufus Norris maakt theater van Brexit: ‘Theaters zijn de echokamer van de linkse bubble.’

De wind waait er harder dan elders. Het licht is er grijzer dan verderop. De Londense zuidoever, jarenlang ‘de andere kant’ van de chique binnenstad van de Engelse hoofdstad is in de vorige eeuw onderwerp geweest van diverse vernieuwingsgolven. Het begon in 1951met de bouw van concertgebouw ‘Southbank Centre‘, na jaren van gesteggel in 1976 gevolgd door het in dezelfde… 

(On)gehoord Voorjaar: ‘Weer wakker worden, Xenakis is er niks bij.’

In de serie (On)gehoord presenteer ik elke maand buitengewoon geluid dat niet onopgemerkt en onbesproken blijft. In deze aflevering: Plan Kruutntoone, Horse Lords, Luc Ferrari, Anemone Tube, Jaap Vink en Kraftwerk in 3D. Plan Kruutntoone – Wat Doen de Handen (LP op esc.rec.) “weer wakker geworden. xenakis is er niks bij. mezelf en spullen schuiven op zoek naar veiligheid. hoe… 

Mis niets van het Holland Festival met ons speciale #HF17-abonnement!

We zijn echte Holland Festival-specialisten, inmiddels. We gaan voorstellingen vooraf bekijken, interviewen makers, acteurs en lopen zo’n beetje elke dag rond bij de zalen, in de foyers. We horen wat, we zien veel en we delen dat hier. Cultuurjournalistiek zoals het hoort, kortom. Cultuurjournalistiek die er ook moet zijn. En dat lukt helemaal als je een abonnement neemt. Dan krijg… 

Hoe Heather Ware’s taalfout leidde tot een compleet danswerk met dank aan Bach

Wat betekent het voor een danseres met een intensieve carrière als zij besluit ook choreografieën te gaan maken? In maart ging Battle Abbey in première, de eerste avondvullende choreografie van Heather Ware, in samenwerking met de Zweedse cellist Jakob Korányi. Heather Ware, sinds 2003 danseres bij LeineRoebana, is de weg naar het maken van een eigen choreografie zonder plan ingeslagen.… 

Componist Huba de Graaff: ‘Ik hecht aan provocatieve radicaliteit’

Een televisie-interview gebruiken als libretto voor een opera? De eigenzinnige componist Huba de Graaff schrikt er niet voor terug. Op 22 juni beleeft haar opera The Naked Shit Songs zijn wereldpremière. Deze is gebaseerd op een gesprek van Theo van Gogh met het Britse kunstenaarsduo Gilbert & George uit 1996. Wegens gebrek aan belangstelling wilde De Graaff haar opera met een… 

Old Gangsters Never Die, festivalhit in wording

Een vervaarlijk geronk kondigt de opkomst van action-hero Chuck aan. En er is werkelijk niemand die zo cool in een karretje op kan komen rijden, half terreinwagen en half golfkar, als Ko van de Bosch. Met zijn te lange, te grijze haren in een staart en een te bruin lijf in een zwartleren motorpak, belichaamt hij onmiddellijk de jeugd op… 

The Nation op het Holland festival: een theaterverslaving in wording #HF17

Netflix en HBO zijn tegenwoordig hofleveranciers van onze gesprekken met vrienden, familie en collega’s. De ultieme ijsbreker op een feestje met onbekenden is praten over series, over geliefde personages. Leeft Jon Snow nog? Waar is Barb? Nadat ik de eerste twee werkvoorstellingen van ‘The Nation’ heb gezien heb ik sterk de indruk dat ik in Eric de Vroedt een collega-liefhebber… 

Ingmar Heytze over Joni Mitchell: ‘Op mijn zeventiende verpletterd’ #ILFU

‘Hou toch op. Hoe minder prijzen mensen elkaar geven, hoe beter.’ Ingmar Heytze, dichter, is er duidelijk over: ‘binnen alle denkbare genres zijn er al grote prijzen genoeg. Als je het mij vraagt moeten ze die Nobelprijs voortaan beperken tot wetenschap.’ Op de laatste avond van het Internationaal Literatuurfestival in Utrecht (ILFU) gaat het zaterdag aanstaande dus wel over die… 

Privé Lidmaatschap (maand)
5 / Maand
Voor natuurlijke personen en ZZP’ers.
Geen storende banners
Een speciale nieuwsbrief
Eigen mastodon-account
Toegang tot onze archieven
Klein Lidmaatschap (maand)
18 / Maand
Voor culturele instellingen met een omzet/subsidie van minder dan 250.000 euro per jaar
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
Al onze podcasts
Eigen Mastodonaccount
Toegang tot archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Extra aandacht in berichtgeving
Groot Lidmaatschap (maand)
36 / Maand
Voor culturele instellingen met een omzet/subsidie van meer dan 250.000 euro per jaar.
Geen storende banners
Een speciale nieuwsbrief
Eigen Mastodonaccount
Toegang tot archieven
Deel persberichten met ons publiek
Extra aandacht in berichtgeving
Premium Nieuwsbrief (substack)
5 proefabonnementen
Al onze podcasts

Betalingen geschieden via iDeal, Paypal, Creditcard, Bancontact of Automatische Incasso. Wilt u liever handmatig betalen, op basis van een factuur vooraf, rekenen we 10€ administratiekosten

*Alleen bij een jaarlidmaatschap of na 12 maandelijkse betalingen

nl_NLNederlands