Wat Bert Hana kan, leer je op geen enkele school: van je eigen leven kunst maken. #njc10

Wonderlijk toch dat theater. De slotavond van het festival Najaarscollectie heeft me weer eens doen beseffen dat de beste acteurs niet altijd de beste voorstelling  maken. Zeggingskracht hangt van meer af dan acteertalent en een beproefde literaire tekst.

Ik zag twee voorstellingen, waarbij F.C.Bergman de torenhoge favoriet was. Teleurstellen deden de Vlamingen niet. Hun uitvoering van Pinters moderne klassieker De Thuiskomst maakte bij mij zelfs herinneringen wakker aan de eerste repertoirestappen van De Trust, het collectief van net-afgestudeerden dat uit zou groeien tot een lichtend baken in het verdufte toneelbestel van de jaren negentig.

Ik zag flair, ik zag een berg acteertalent, de scenografie had onmiskenbaar ritme en muzikaliteit, en toch voelde ik me te weinig geraakt. Na de tweede voorstelling van die avond, Papadag – een diavoorstelling, wist ik wat ik had gemist: kwetsbaarheid. Bij F.C. Bergman was niet voor een inhoud gekozen dat met de spelers zelf te maken had, maar voor een tekst die speltechnisch uitdaagde. En dus kreeg je een voorstelling met het karakter van demonstratie: zo ontdoe je Pinter van zijn realistische regieaanwijzingen,  zo maak je van jaren zestig absurdisme hedendaagse rock ’n’ roll.

Papadag- een diavoorstelling is bijna anti-theater. Vertolker, bedenker en inspeciënt Bert Hana balanceert gevaarlijk op de grens van het al te knullige, al te melige, al te sentimentele. Maar steeds op het moment dat hij door de mand dreigt te vallen, komt hij met wending die voor een onverwacht vergezicht zorgt. Wat begint als een sketch over een dia-avondje met vakantiekiekjes waarin alleen de vertoner zelf geïnteresseerd is, eindigt in een aangrijpende ontboezeming over kapot gevallen gezinsgeluk.

Tot op zekere hoogte is Papadag meer Pinter dan de voorstelling van FC Bergman. Aan de befaamde suggestieve pauzes van de Engelsman, de stiltes die boekdelen moeten spreken, doen de Vlamingen nauwelijks. Bert Hana  speelt wel geraffineerd met de stilte. Als hij de ene dia van een kneuterige campeervakantie in IJmuiden net even wat langer laat staan dan de ander, dan ga je afvragen waarom.  De dingen die niet gezegd worden, maar wel gesuggereerd,  zijn als puzzelstukjes die in je hoofd een voor velen maar al te herkenbaar verhaal vormen. Wonderlijk toch dat theater, ik begon er al mee. Voor het acteren van Bert Hana heb je geen opleiding nodig. Wat hij kan, leer je op geen enkele school: van je eigen leven kunst maken.

Gezien: Slotavond zaterdag 30 oktober  Najaarscollectie Theater Kikker.