Het Nederlands Film Festival is nog maar op de helft, maar laten we toch alvast drie opvallende premières op een rij zetten. Drie films die misschien geen grote publiekstrekkers zullen zijn, maar wel drie compromisloze auteursfilms die getuigen van een visie die verder gaat dan het onderhoudend vertellen van een verhaal. Drie films die in het buitenland ook al aandacht trokken.
In de eerste plaats natuurlijk Code Blue, de nieuwe film van Urszula Antoniak die vanavond in Utrecht zijn langverwachte Nederlandse première beleeft. Een confronterend drama dat beduidend harder aankomt en meer schuurt en wringt dan Antoniaks veelgeprezen Nothing Personal, waarmee ze in 2009 vier Gouden Kalveren in de wacht sleepte. Code Blue wordt doorgaans omschreven als een film over een verpleegster op een terminale afdeling die stervenden wat al te behulpzaam is. Maar gaandeweg blijkt dat die ongereglementeerde euthanasie maar bijzaak is. Wat Antoniak werkelijk doet met die vervreemdende scènes is je binnenvoeren in het hoofd en de gevoelswereld van iemand die buiten het echte leven staat. Code Blue is een gedurfd gecomponeerde uitdrukking van eenzaamheid, een van de verschrikkelijkste dingen die een mens kan overkomen. Een film als een mokerslag.
Een heel anders soort expressionisme treffen we aan in 170 Hz van Joost van Ginkel – vrijdag was de première. Een gedoemde liefdesgeschiedenis, en tevens een liefdesverklaring van Van Ginkel aan de schoonheid van de gebarentaal – gesproken dialoog is er nauwelijks. En om van 170 Hz helemaal een visueel avontuur te maken laat hij de heftige emoties van het verliefde dove koppel exploderen in verbluffende beelden van surrealistische schoonheid.
In vergelijking daarmee is Onder ons van Marco van Geffen ingetogen en bescheiden, maar niet minder overtuigend en trefzeker in zijn vormkeuze. Achter de frisse architectuur van een moderne woonwijk gaat verontrustend ongemak schuil. Een verlegen Poolse au pair raakt gevangen in een spiraal van angst en isolement wanneer ze duistere vermoedens krijgt over de ware aard van een van de buurtbewoners. Een film die de simpele thriller ruimschoots overstijgt, en die het begin is van Van Geffens beoogde Vinex-trilogie. Iets om naar uit te kijken.
Onder ons beleefde zijn wereldpremière op het festival van Locarno en won daar een tweetal prijzen. 170 Hz is binnenkort als enige Nederlandse film te zien op het belangrijke Aziatische festival van Busan. Code Blue was eerder dit jaar al geselecteerd voor de Quinzaine des Realisateurs in Cannes.
Leo Bankersen