Pixars Binnenstebuiten in vijf emoties

Pixar legde de lat hoog. Zo hoog, dat de recente output ronduit tegenviel. Maar Binnenstebuiten overtreft alle verwachtingen.

Het voert misschien wat ver om te stellen dat Pixar eigenhandig de animatiefilm nieuw leven heeft ingeblazen. Maar sinds het door George Lucas opgerichte softwarebedrijf begon met maken van grote films werd de concurrentie weggeblazen. Toy Story brak in 1995 alle records, gevolgd door de ene kaskraker na de andere.

De verhalen waren ijzersterk en de visuele effecten – het rif in Finding Nemo, de vacht van Sullivan in Monsters, Inc. – overrompelend. Risico’s ging Pixar evenmin uit de weg, met de grotendeels woordloze film Wall-E en de hartverscheurende negen minuten durende openingsscène van Up als hoogtepunten.

Woede

Maar dit decennium maakte Pixar de ene misser na de andere, met voornamelijk de zoveelste sequel (Cars 2) en een prequel (Monsters University). De aankondiging dat sequels van zowel Toy Story en Finding Nemo in de maak zijn, is reden genoeg om in woede te ontbarsten.

Maar gelukkig is Inside Out, in de Nederlandse versie Binnenstebuiten, een losstaande film. Goed nieuws dus. Hoewel…

Angst

De twee laatste volkomen nieuwe films van Pixar vielen ronduit tegen. Brave was een te voorspelbaar Iers sprookje dat Disney evengoed zonder Pixar had kunnen maken en Ratatouille miste een goed verhaal. Dat beide film desondanks de Oscar voor de beste animatiefilm wisten binnen te slepen is een raadsel en maakte de verwachtingen voor deze nieuwe originele film nou niet bepaald hoger.

Want als je met middelmatige films al een Oscar kunt winnen, waarom je dan nog inspannen?

Afkeer

Gewapend met die voorkennis neem je plaats in de bioscoop, zet de tegenwoordig obligate 3D-bril op en denkt: yeah, whatever, kom maar op.

Maar dan…

Verdriet

Het verhaal is doodsimpel. Een elfjarig meisje (Riley) moet verhuizen omdat haar vader een nieuwe baan krijgt aan de andere kant van het land. En dus een nieuw huis, een nieuwe school, nieuwe vriendjes proberen te maken. Heimwee. Stress bij de ouders.

Geen echt wereldschokkend verhaal, maar het grootste deel van de handeling vindt niet plaats in de buitenwereld, maar letterlijk in het hoofd van Riley. Daar maken we kennis met de vijf emoties die in het Hoofdkwartier afwisselend het controlepaneel bedienen en bovendien hoe al die emoties herinneringen en onze persoonlijkheid kleuren.

De film kent meerdere overduidelijk als tranentrekkers bedoelde momenten – het weglopen, het verlies van het imaginaire vriendje in de afgrond van overbodige herinneringen – maar de echte brok in de keel komt elders, is veel subtieler. Bijvoorbeeld als Riley verdrietig op een matrasje probeert in slaap te vallen, waarna haar moeder haar troost door te zeggen dat het een lastige tijd voor iedereen is, maar dat juist haar lach iedereen er doorheen sleept.

Vreugde

Op Riley wordt door haar ouders ongewild een enorme last gelegd, altijd vrolijk blijven, en in haar hoofd doet Plezier precies hetzelfde met Verdriet. Zelfs letterlijk wanneer zij een cirkeltje rondom Verdriet tekent en haar vertelt dat haar taak is al het verdriet daar te houden.

Verdringen noemen we dat. Maar dat werkt niet. Want hoewel het lijkt alsof louter Plezier het brein van Riley bestuurt, kan zij niet zonder Verdriet, Woede, Angst en Afkeer.

Precies dat toont de rest van de film op fenomenale wijze. Dat de makers met psychiaters en neurologen hebben gepraat om het brein vorm te geven is overduidelijk, maar het is verbazingwekkend hoe ze dat brein concreet weten te maken. In alle eerdere Pixar-films kon gebruik gemaakt worden van een bestaand landschap, zelfs voor de postapocalyptische wereld van Wall-E en de nachtmerriefabriek uit Monsters, Inc. Voor Inside Out moest daadwerkelijk een geheel nieuwe wereld gecreëerd worden. En met verbluffend resultaat.

Het is ronduit briljant hoe glashelder gevisualiseerd wordt hoe kernherinneringen door externe factoren opeens een andere kleur krijgen. Hilarisch is de verklaring voor waarom we die ene irritante reclame maar niet uit ons hoofd krijgen – en waarom die op de gekste momenten opduikt.

Maar de film is vooral heel veel meer dan al die vondsten.

“Mag ik nu dat vloekwoord zeggen?”

Hell yeah! Want Pixar bewijst voor eerst in jaren weer waarom ze zo toonaangevend is. Inside Out is een film voor ouders en kinderen, die allebei aan het lachen en huilen maakt én ze dichter bij elkaar brengt.

Dus Inside Out 2?

Grrrr…

Dat rode mannetje schuilt in ons allemaal.

Maar voorlopig zit Plezier aan de knoppen, en zoals de uitmuntend gecaste Peggy Vrijens in de Nederlandse versie zegt: “Denk niet zoveel aan wat fout kan gaan, aan alles zit ook een leuke kant!”

Binnenstebuiten is vanaf 15 juli in heel Nederland te zien, zowel in de oorspronkelijke als de Nederlandse versie.