Iedereen kan een held zijn. Rachel van de Pol over het redden van de wereld (of in elk geval een beetje)

Je kunt wel dromen van een betere wereld, maar waarom zou je niet zelf in actie komen? Journaliste Rachel van de Pol (33) besloot een jaar lang elke dag een goede daad te verrichten, van het vragen van een doggybag in een restaurant tot het lappen van de ramen van de buren of het uitdelen van ijsjes aan bouwvakkers op straat. Kleine heldendaden werken aanstekelijk, schrijft ze in Het hedendaagse heldenboek.

Drinkwater doneren

Je hebt een jaar lang elke dag een goede daad verricht. Nam je je dan ’s ochtends voor wat je die dag ging doen, of ging dat spontaan? Moest je jezelf eraan herinneren?

‘Het was een combinatie daarvan. Ik had 365 dagen te vullen, dus ik had voordat ik begon een lijst gemaakt van zo’n honderd ideeën die ik zou kunnen uitvoeren. Intussen was ik heel alert op wat er op me heen gebeurde, zodat ik iedere gelegenheid kon aangrijpen iets goeds te doen. Als iemand worstelde met zijn fiets, of iemand was gevallen, schoot ik sneller te hulp. Op een gegeven moment gingen mensen mijn blog volgen en kreeg ik ook tips. Een leuke was voorbeeld dat er een app bestond waarbij het aantal minuten dat je niet op je telefoon kijk, wordt uitgekeerd in drinkwater aan kinderen in een ontwikkelingsland. Dus als ik op een dag twee uur niet op mijn telefoon keek, doneerde ik daarmee een bepaalde hoeveelheid schoon drinkwater. Ik werd ook steeds creatiever en ging anders naar dagelijkse dingen kijken, zoals de boodschappen in de supermarkt. Welke producten zijn milieubelastend en welke minder? Zo deed ik elke dag kennis op, en leverde ik elke dag een kleine bijdrage aan een betere wereld.’

Vleugellamme meeuw

Wat is de meest bijzondere heldendaad die je hebt verricht?

‘Het was juist de optelsom van al die kleine dingen die ’t hem deed. Ik redde bijvoorbeeld een vleugellamme meeuw op straat en kwam daarbij met mensen in aanraking van wie ik in eerste instantie dacht dat ze me niet zouden helpen. Maar zij bleken juist super behulpzaam. Dat heb ik het hele jaar door ervaren. Soms wordt gezegd dat onze wereld aan het verhufteren is, maar als je zelf actief aan de slag gaat, blijkt dat wel mee te vallen. Ik kwam in aanraking met heel veel mensen die op hun manier hetzelfde deden of die gingen meedoen. Dat vond ik bijzonder om te ontdekken.’

Sociale veranderingen

Wat heeft dit jaar voor jou veranderd?

‘Ik ben anders gaan kijken naar hoe sociale veranderingen tot stand komen. Voorheen had ik het idee dat verandering vooral door prominente figuren teweeggebracht wordt; door de politiek of mensen met geld of macht. Maar in dit jaar heb ik gezien hoe snel kleine individuele handelingen zich kunnen vermenigvuldigen. Maatschappelijke veranderingen zijn een optelsom van heel veel kleine, individuele handelingen van mensen als jij en ik. Het is belangrijk dat te beseffen. We zouden veel vaker moeten denken: wat kan ik zelf bijdragen? Positieve daden werken namelijk aanstekelijk, blijkt ook uit wetenschappelijk onderzoek. Je denkt misschien dat jouw actie maar een druppel is op een gloeiende plaat, maar als je iets goeds doet voor een ander, is de kans heel groot dat die persoon dat vervolgens weer doorgeeft. Ik hoop dat mijn boek mensen een reden geeft om zelf ook in actie te komen. Omdat je meer invloed hebt dan je denkt.’

Tweedehands kleding

Verricht je nu nog steeds elke dag een goede daad?

‘Nee. Ik ben heel blij dat ik het heb gedaan, maar omdat ik het ook allemaal moest documenteren, was ik na dat jaar behoorlijk uitgeput. Nu heb ik een betere balans gevonden tussen geven en rust nemen. Het belangrijkste is dat het voor mij een gewoonte is geworden. Op straat kijk ik beter om me heen, en met voedsel of kleding ga ik nu ook heel anders om dan vroeger, toen ik nog niet wist dat de kledingindustrie een van de meest vervuilende industrieën ter wereld is. Vroeger had ik er een handje van om de H&M leeg te kopen, nu koop ik minder en vooral tweedehands. Op oudjaarsdag gingen mijn vriend en ik overdag met oudere mensen bingo spelen. Dat zou ik voorheen niet zo snel gedaan hebben. Het is meer een onderdeel geworden van mijn leven.’