Voor ik iets inhoudelijks zeg over Lazarus, zondag 13 oktober dé musicalpremière voor mensen die nooit naar musicals gaan, een paar misverstanden de wereld uit. Allereerst, het album Blackstar, dat David Bowie drie dagen voor zijn dood op 11 januari 2016 uitbracht, is níet de soundtrack van Lazarus, de musical van zijn hand die een maand voor zijn dood uitkwam. Het album Blackstar is ontzettend veel meer. Het is de apotheose van een leven, een viering van het ongewisse, vol stervensmuziek die het leven viert op een manier die het requiem van Mozart tot een vage doodsrochel reduceert.
Zo. Voldoende mensen boos gemaakt.
Misverstand twee: Lazarus is ook niet een autobiografisch egodocument van David Bowie, grotendeels omdat diens ego – en dat bedoel ik uiterst positief – onnoemelijk veel groter en gelaagder was dan wat in één uur en vijftig minuten aan tekst en muziek kan worden gezegd.
Bucketlist
Wat Lazarus wel is: een fascinerend stuk muziektheater, grotendeels opgebouwd uit een playlist die kriskras door Bowies oeuvre gaat, en een verhaal dat raakt aan het leven van David Bowie. Geschikt voor fans van het eerste uur, late instappers en mensen die nog nooit van de goede man hebben gehoord. Foei voor die laatsten, overigens, maar die mensen zijn er, en verdienen ook een plek onder de zon.
Voor David Bowie, geboren Jones, was Lazarus het laatste ding van zijn bucketlist. HIj had alles gedaan in zijn carrière, van idiote kinderdeuntjes (The Laughing Gnome) tot culthits als Heroes en megasellers als Let’s dance. Films (The Man Who Fell To Earth e.v.a.) en theater (The Elephant Man) waren al afgevinkt, maar een eigen muziektheaterstuk was er nog niet van gekomen. Het waren de erven van George Orwell die niets zagen in het plan van het seventies glamrock-icoon om een concertante versie van 1984 te maken. Dat werd dus gereduceerd tot een theatrale tour (de eerste in de geschiedenis) rondom het album Diamond Dogs waarin Bowie nog te zien is in een wat lastige bondage-act met twee dansers. Legendarisch, uniek, maar geen musical. Briljant album, overigens.
Vier velletjes
Maar nu is er dus Lazarus, een stuk dat Bowie in vier velletjes papier en een playlist uit handen gaf aan schrijver Enda Walsh en regisseur Ivo van Hove. Na de New Yorkse première, die later zwaar overschaduwd werd door de dood van het creatieve genie erachter, was het lang spannend of de musical naar Nederland zou komen. Zo’n megawerk is tegenwoordig namelijk te groot voor ons gesubsidieerde theater. Niet eens qua budget, maar qua beschikbaarheid van zalen en talent voor een langere speelduur dan twee maanden.
Mooi dus dat het in Delamar kon. Ook voor Albert Verlinde, die hiermee zijn reputatie als koning van het platte vermaak wat kan upgraden.
Bloednerveus
Welnu: is het wat geworden? Laat ik stellen dat ik bloednerveus was, vooraf. Ik heb zelfs sterk het idee dat de buikkrampen waaraan ik sinds de donderdag voorafgaand aan de Nederlandse première leed, deels door die zenuwen veroorzaakt zijn. Oorzaak; ik ben Bowie-fan. En niet zomaar. Voor deze overtuigde atheïst heeft Bowie sinds de eerste kennismaking op een cassettebandje van mijn broer in 1973 goddelijke status. Een status die er ook voor zorgde dat ik totaal verbijsterd, en nog steeds in de rouw ben om Bowie’s onverwachte dood in 2016.
Mijn zenuwen betroffen de twee mogelijke uitkomsten van mijn bezoek: dat ik het echt helemaal kut zou vinden en de voorstelling een eeuwige smet op mijn fandom zou werpen, of dat ik het zo goed zou vinden dat ik door mijn tranen heen niets meer van het gebodene zou meekrijgen.
Opwellend oogvocht
Dat laatste gebeurde veelvuldig, zondag 13 oktober. Logisch, je hoeft mij de eerste noten van een willekeurig nummer van Bowie maar te laten horen en ik schiet vol. Toen titelsong Lazarus inzette was ik dus in soft-focus vanwege opwellend oogvocht. Bijkomende oorzaak: Dragan Bakema, de acteur die ik al sinds zijn vroege jaren in Rotterdam volg, is buitengewoon overtuigend als Thomas Newton, de hoofdfiguur van Lazarus. En hij kan dus goed Bowie zingen. Zingen als in: de tekst en muziek van Bowie vertolken met meer nadruk op betekenis en emotie dan op zangtechniek. Best lastig, wanneer je weet dat Bowie alle drie die dingen in overvloed had. Er gloort een Jeroen Willems (god hebbe zijn ziel) in die jongen.
Bakema, alias Newton, treffen we aan als een ontspoorde en onsterfelijk geachte alcoholist, omgeven door hulpjes uit het heden en geesten uit het verleden. Zijn doel: weg uit deze aardse ellende, bij voorkeur terug naar de planeet waar hij ooit vanaf viel, naar de aarde. Of dat een reële wens is, en of hij echt een gevallen alien is, laat de voorstelling fijn in het midden, een hele prestatie van schrijver Enda Walsh.
Juliana Zijlstra
Hij converseert met een engelachtig meisje, en dat meisje – Juliana Zijlstra – zingt dus echt fan-tas-tisch. Zij doet – onder andere – Life on Mars (Bowie’s versie van Sinatra’s My Way) op een eigenzinnige manier die onze halfgod uit zijn graf zou kunnen doen herrijzen. Reden twee om te gaan kijken.
Niet alles is goed. Er vinden een paar ongelukken plaats, ook met auto’s, en het slotnummer maakt van Heroes wel een heel apart soort musicalact, maar die overschaduwen de verder uitstekende voorstelling niet.
Rock ’n roll
Dat hebben we mede, en misschien wel vooral te danken aan Pieter Embrechts. Hij is de massamoordenaar Valentine, een figuur dat liefhebbers kennen van het album The Next Day. Hij doet dat met een schwung en een présence die de voorstelling vleugels geven, elke keer als hij opkomt. Oudgedienden kennen Embrechts van de Utrechtse Paardenkathedraal onder fenomeen Dirk Tanghe. Hij was eind vorige eeuw de Tartuffe die van het gelijknamige barokke personage een jezus wist te maken die het origineel overtrof. Sindsdien blijkt hij gegroeid.
Blijft dus over dat er voor niemand reden is om niet naar Lazarus te gaan kijken en luisteren. De fans zullen door de stevige uitvoering niet teleurgesteld worden, de nieuwsgierigen die Bowie niet kennen, krijgen een waardige introductie in ’s mans oeuvre. Musicalfans leren dankzij Bakema en Embrechts iets over rock ’n roll.
Gewoon gaan kijken dus.
Goed om te weten
Nederlands 
English (UK) 
Français 
