Jules Deelder bracht mij de liefde voor het dichten bij. Hij was er toen ik behoefte had aan iets anders dan de grotemensengedichten die niet over mij gingen, als would-be punker. Dat is nu alweer bijna veertig jaar geleden. Hij is net dood, en de hemel gaat er ook jazz-technisch een stuk op vooruit.
Gisteravond, terwijl de nachtburgemeester van Rotterdam vermoedelijk zijn laatste adem uitblies, zat ik in een zaal vol alto’s en hipsters van rond de twintig, allemaal enthousiast om voordragende, jonge dichters. Verhalen met een hart, recht van de straat.
Hoezo ontlezing? Zelden een levendiger poëzie-avond meegemaakt dan deze, vooral omdat dichters en publiek aan het eind nog ongeveer even nuchter waren als aan het begin. Dat was in Deelders jaren vaak niet het geval.
Mierzoet
Ok, dit is Utrecht, een stad waar de letterenfaculteit nog niet is opgeheven en waar al bijna veertig jaar zoiets leeft als de Nacht van de Poëzie. Maar dit programma in poppodium Ekko is anders. Mensen Zeggen Dingen, het poëzie/spokenword/hiphop/rap programma van mede-initiatiefneemster Teddy Tops, beleefde er zijn honderdenveertiende avond en het zat dus weer vol. De Zwolse B-Boys van Ness sloten de avond af, licht verbaasd over zo’n aandachtig publiek, dat nergens doorheen ouwehoerde.
Teddy Tops (Foto: Wijbrand Schaap)
Het was dan ook inhoudelijk te boeiend om dat te doen wat je normaalgesproken doet bij optredende bandjes. Nu stond in Ekko niemand met zijn rug naar het podium over voetbal te praten. Misschien kwam het wel door de opening met Lev Avitan en Yasin Genç, die een verrassende combinatie van mierzoete gitaarklanken en rauwe straatpoëzie brachten. Aan wie het ook zeker lag was Daniëlle Zawadi, die met haar teksten en indrukwekkende aanwezigheid de zaal aan zich bond. Wat een rots.
Opvolger
Maar dat was allemaal nog niets vergeleken bij Nadeche Pyka. Goudeerlijk, streetwise, recht uit het hart en kwetsbaar waar het kwetsbaar moest. Deze jonge vrouw komt uit de stad van Deelder en laat je voelen waar die betonnen metropool zijn eigenwaarde vandaan haalt. Ze werkt aan een EP en dat gaat echt niet het laatste zijn wat we van deze waardige opvolger van Deelder gaan meemaken.
Mensen Zeggen Dingen is een onbekend festival, maar het is een voorbeeld voor elk literair festival dat ons land kent. Natuurlijk zijn voordragende dichters, afgewisseld met een deuntje en een interview met drie pratende lijven achter een tafel ook leuk, maar ze ontkomen nooit aan de gewichtigheid waar zulke festivals zoveel jong publiek door kwijtraken. Natuurlijk is het geen wereldtop die hier staat, maar de spontaniteit en directheid van deze set in Ekko heb ik jaren gemist.
Talentontwikkeling
Het festival, dat ontstond in Nijmegen en ook edities heeft in andere steden, en binnenkort zelfs op de Antillen neerstrijkt, is een prachtig voorbeeld van spontane talentontwikkeling. Dit biedt een podium aan mensen die de Kunstbende en poetryslams ontgroeid zijn. Hier kan alles: zelfs de wat hermetische gewichtigheid van Arnoud Rigter of de wel erg zoete liedjes van upcoming singersongwriter Vic Willems vinden een gretig gehoor.
Mensen Zeggen Dingen viert de taal, en hoe fijn het is om die alle hoeken van de kamer te laten zien. Het land mag misschien ontlezen, de poëzie leeft als nooit tevoren.
