‘De spontane en creatieve initiatieven en noodoplossingen die door makers en instellingen zijn bedacht tijdens de huidige lockdown laten zien dat de sector uitblinkt in innovatiekracht.’ Volgens de Raad voor Cultuur moeten de oplossingen waar nu al mee wordt geëxperimenteerd voor iedereen beschikbaar komen. Het hoogste culturele adviescollege van Nederland acht dit nodig als we ooit verder willen in het ‘nieuwe normaal’ van de anderhalvemetersamenleving. Over hoe dat te bereiken heeft de Raad vandaag een brief gestuurd naar Minister van Cultuur Ingrid van Engelshoven.
Over welke oplossingen er zijn, is de Raad nog redelijk vaag. Kan ook niet anders, want dat zijn de meeste oplossingen waar nu mee gespeeld wordt, ook. Toneel op tv is – hoe je het ook wendt of keert – een ramp om mee te maken, Lowlands op een schaakbord met velden van twee meter is ook geen pretje. Daarentegen heb ik ook lucht gekregen van plannen die niet alleen uitvoerbaar, maar ook typisch Nederlands en zeer toekomstbestendig zijn, waarover later vast meer.
Er moet inderdaad dus nog het een en ander worden onderzocht en daar is tijd voor nodig. Dat is wat zelfs de gesubsidieerde kunstinstellingen momenteel niet hebben. De Raad vraagt daar extra steun voor, maar stelt nadrukkelijk dat ook de ongesubsidieerde kunstinstellingen geholpen moeten worden.
Een jaar de tijd
Dus komt de Raad zelf met een plan: geef de instellingen die volgens het advies van 4 juni aanstaande tot het nieuwe kunstenplan 2021-2014 toetreden, een jaar de tijd om oplossingen te vinden voor werken in het nieuwe normaal. Daarvoor zullen ze hun nu ingediende en beoordeelde plannen ingrijpend moeten herzien. De Raad vraagt de Minister nu om die instellingen tot de zomer van volgend jaar de tijd te geven voor die herziening. Gezien het feit dat er algemeen al vanuit wordt gegaan dat het komende kunstenseizoen als verloren moet worden beschouwd, is dat geen slecht voorstel.
De vraag of het huidige kunstenplan moet worden verlengd tot minstens 2021 – waarover wij eerder de meldingen ontvingen – is volgens de Raad met een hartgrondig ‘neen’ te beantwoorden. Het zou, zeker gezien de huidige insteek van de Raad, ook heel onverstandig zijn. Nog los van het feit dat er dan nieuwe verkiezingen zijn geweest, en iedereen in kunstenland en daarbuiten als de dood is dat Nederland massaal gaat kiezen voor een Brabants model.
Reshuffling
In eerste instantie levert het namelijk te veel onduidelijkheid op. Stel, bijvoorbeeld, dat een club die op de nominatie staat voor subsidiebeëindiging, volgens alle adviseurs die nog niet bij een van de door hen positief beoordeelde instellingen hebben gesolliciteerd, komt met het meest innovatieve idee voor een uitweg uit de crisis? Moet je die dan herbeoordelen? En wat zegt dat over instellingen die nu met een grote plus achter hun aanvraag genomineerd zijn om tot het nieuwe kunstenplan toe te treden, maar geen idee hebben hoe ze hun worstelperformance op anderhalve meter moeten zetten?
Feitelijk is er nu geen beter moment denkbaar voor een reshuffling van het kunstenplan dan juist die vierde juni, waarna de nieuwe clubs zich kunnen voorbereiden op een nieuwe werkelijkheid.
Boeren en snelwegen
Over die nieuwe werkelijkheid valt natuurlijk van alles te zeggen. Zo pleit de Raad nu ook voor intensieve samenwerking met steden en (stedelijke) regio’s. Daar moet geld voor komen, zoveel is duidelijk. De Grote Vier vragen daar zelf ook om. Dan blijft het nu dus ook vreselijk lastig dat we nog steeds met een nogal krampachtig in stand gehouden systeem van landelijk gesubsidieerde makers die opereren in door steden gesubsidieerde huizen. Met daartussenin provincies die het geld voor cultuur overhevelen naar boeren en snelwegen.
Het zou dus mooi zijn als de Raad ook minstens een jaar de tijd neemt om het hele stelsel nu echt eens aan te passen aan de 21ste anderhalvemetereeuw.
O, en dan nog dit: de instellingen die op 4 juni te lezen krijgen dat ze buiten de boot vallen, worden natuurlijk in deze tijd dubbel getroffen. Mensen die op zoek moeten naar een nieuwe plek hebben dan niets om op terug te vallen. Op mijn vraag naar wat de Raad aan die schrijnende situatie wil doen, was vandaag nog geen antwoord.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
