Meteen naar de inhoud

Kijktip: When You Hear the Divine Call – Hoe een politiek onderwerp poëtisch wordt

Toon ambitie, kom uit de hokjes, maak uitdagend werk, verbreed de blik! Met enige regelmaat horen we dergelijke aansporingen aan het adres van de Nederlandse film. Is er al beweging? Gouden Kalf-winnaar Buladó is inmiddels onze Oscar-inzending. Dat zal voorstanders van meer kleur in de Nederlandse film tevreden stemmen. En kijk zondag eens naar When You Hear the Divine Call van Festus Toll, een wat bescheidener maar even sprekend voorbeeld van nieuw licht in de Nederlandse film.

In deze korte, maar rijke documentaire impressie gaat de maker op zoek naar zijn Keniaanse achtergrond. Helemaal op zijn eigen manier, waarbij gevoel en experiment voorrang krijgen. Want, zo lijkt hij te willen zeggen, informatieve documentaires zijn er al genoeg. Op het Nederlands Filmfestival sprong When You Hear the Divine Call er genoeg uit om genomineerd te worden voor de Prijs van de stad Utrecht. De jury noemde het een bevrijdend ego-document.

Bicultureel

Filmmaker Festus Toll

Festus Toll is een kind van twee culturen. Letterlijk ook, want zijn moeder komt uit Kenia, zijn vader is Nederlands. Als filmmaker studeerde hij in 2017 af op AKV|St.Joost met We Will Maintain, bekroond met de TENT Academy Award. Een documentaire waarin hij de biculturele identiteit verkent en het cliché dat de multiculturele samenleving mislukt zou zijn aan de kaak stelt. When You Hear the Divine Call is een vervolg daarop.

“In mijn afstudeerfilm kijk ik naar de Nederlandse samenleving”, licht hij toe in een telefoongesprek. “In When You Hear the Divine Call grijp ik mijn kans om op verkenning te gaan in Kenia.”

In de film volgt hij zijn oom Mike. Deze liet in 1990 Kenia achter zich, op zoek naar groener gras, zoals hij zegt. Nu heeft Mike serieuze plannen voor een permanente terugkeer naar Kenia. Daartegenover, in Nederland, Festus Tolls nog piepjonge neefje Genson. Diens geboorte vormde het startschot voor de film. De maker zelf is de derde hoofdpersoon – door ons te laten kijken met zijn blik.

Sleutelmoment

Tussen de herinneringen en mijmeringen van zijn oom en de doopdienst voor Genson, in een vrije montage van oude home-movies en poëtische impressies van Festus zelf, fungeert één beeld als sleutelmoment. We zien Festus als jongen van twaalf, die in de tuin van zijn tante beleefd luistert naar de filosofische woorden van oom Mike. Die houdt hem voor dat hij een thuisloos kind is. ‘Je hoort niet bij Afrika en niet bij Europa.’ Maar hij merkt ook op: ‘Dus je hebt zowel Europa als Afrika nodig.’

Dat is de positieve kant, zoals Festus stelt. “Je hebt allebei nodig om te ontdekken wie je bent. Het is een geluk dat ik ook allebei van mijn ouders heb meegekregen. Ik draag de film nu op aan Genson. Over twintig jaar zal die zoektocht voor hem nog steeds relevant zijn.”

Wat betekent het begrip ’thuis’ nu voor Festus?

“Thuis is een gevoel, een verlangen naar waar je wilt aankomen. Daarom is mijn tweede film ook poëtischer. Ik projecteer het op mijn oom, die na dertig jaar in Europa nu ook bicultureel is.”

Vrije beelden

In When You Hear the Divine Call kan een Nederlandse doopdienst pal naast een begrafenis in Kenia staan. Een 80-jarige danst in Nairobi onder dezelfde sterrenhemel als waar het kind in Nederland naar opkijkt. Veel vrijere beelden en associaties dan in een traditionele documentaire die alles netjes op een rij zet.

“Voor mij is het maken van een film vooral een manier om een gevoel over te brengen. Een trip door een voor de kijker nog onbekende wereld. Het verhaal versmelt met het beleven, dat zou ik in documentaires graag meer willen zien.”

“Mijn ouders hadden mij al vaker meegenomen naar Kenia, maar nieuw was nu dat ik voor de eerste keer mijn indrukken ook echt kon registreren. Ik heb het ook voor mijzelf tastbaar gemaakt als een echt deel van mijn leven dat ik kan delen met mijn oom en mijn neefje.”

“Mijn oom is nog niet definitief vanuit Oostenrijk teruggekeerd naar Kenia. Het stond gepland voor maart, maar met de pandemie is alles onzeker geworden. Zijn zoektocht moet het onderwerp worden van mijn derde film die ik heb ontwikkeld in het kader van de IDFA-academy. Donderdag lever ik het plan in.”

Dat kan dan de afronding worden van een opvallende trilogie. Opvallend, want een onderwerp waarover doorgaans in politieke termen wordt gedacht krijgt door een persoonlijke, poëtische benadering een nieuwe en universeel aansprekende dimensie.

Goed om te weten Goed om te weten
When You Hear the Divine Call wordt zondag 8 november uitgezonden door de VPRO op NPO 3. De film maakt deel uit van de reeks Teledoc Campus, korte, filmische documentaires van nieuwe makers. Nog iedere zondag t/m 6 december.

Cultuurpers werkt anders. Jij bepaalt wat dit verhaal waard is!

Wat fijn dat je tot hier gelezen hebt. Je las inmiddels alweer verhalen van deze auteur. Laat je waardering blijken met een kleine donatie!

donatie
Doneer

Waarom doneren?

We zijn ervan overtuigd dat goede onderzoeksjournalistiek en deskundige achtergrondinformatie essentieel zijn voor een gezonde cultuursector. Daar is in kranten en andere oude en nieuwe media vaak geen plek en tijd voor. Cultuurpers wil die ruimte en tijd wel bieden, en we willen dat voor iedereen zo houden. Of je nu rijk bent, of arm. Daarom willen we deze site zo veel mogelijk gratis houden. Dat kost geld, veel geld. Dankzij donaties van lezers zoals jij kunnen we blijven bestaan, en beseffen we ook hoe belangrijk lezers ons vinden. We vinden het bovendien de best mogelijke manier om journalistiek onafhankelijk te houden. Zo bestaat Cultuurpers al sinds 2009: dankzij lezers die zo een beetje eigenaar worden van deze onmisbare plek!

Je kunt ook lid worden, dan zet je je eenmalige donatie om in blijvende steun!

Leo Bankersen

Leo Bankersen schrijft over film sinds Chinatown en Night of the Living Dead. Recenseerde als freelance filmjournalist lange tijd voor de GPD. Is nu, onder andere, een van de vaste bijdragers aan De Filmkrant. Breekt graag een lans voor kinderfilms, documentaires en films uit niet-westerse landen. Andere specialiteiten: digitale zaken en filmeducatie.Bekijk alle berichten van deze auteur

Privé Lidmaatschap (maand)
5 / Maand
Voor natuurlijke personen en ZZP’ers.
Geen storende banners
Een speciale nieuwsbrief
Eigen mastodon-account
Toegang tot onze archieven
Klein Lidmaatschap (maand)
18 / Maand
Voor culturele instellingen met een omzet/subsidie van minder dan 250.000 euro per jaar
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
Al onze podcasts
Eigen Mastodonaccount
Toegang tot archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Extra aandacht in berichtgeving
Groot Lidmaatschap (maand)
36 / Maand
Voor culturele instellingen met een omzet/subsidie van meer dan 250.000 euro per jaar.
Geen storende banners
Een speciale nieuwsbrief
Eigen Mastodonaccount
Toegang tot archieven
Deel persberichten met ons publiek
Extra aandacht in berichtgeving
Premium Nieuwsbrief (substack)
5 proefabonnementen
Al onze podcasts

Betalingen geschieden via iDeal, Paypal, Creditcard, Bancontact of Automatische Incasso. Wilt u liever handmatig betalen, op basis van een factuur vooraf, rekenen we 10€ administratiekosten

*Alleen bij een jaarlidmaatschap of na 12 maandelijkse betalingen

nl_NLNederlands