Als de mensheid uitsterft is er ergens een vrouw geweest die als laatste geen kind meer heeft gekregen. Aan wie die eer? In het Holland Festival brengt een ensemble van twaalf performers nu een requiem voor die laatste niet-moeder. Actrice en zangeres Joy Wielkens is de buitengewoon ontwapenende hogepriesteres in deze bij tijden best zware avond, waarin het einde der tijden heel dichtbij wordt gehaald.
Het project A Play for the living in a time of extinction, dankzij het Holland Festival te zien in het Amsterdamse theater Frascati, is in meerdere opzichten opmerkelijk. Niet in de laatste plaats is dat omdat alle elektrische energie tijdens de voorstelling niet door verbranding van 3 miljard jaar geleden uitgestorven en sindsdien onder druk tot olie en gas gefermenteerde amoeben wordt opgewekt, maar door de spelers zelf, via mechanische kracht.
Al kan het best zijn dat er is gesmokkeld voor de zeer welkome airconditioning op deze recordhete avond in juni. Hopelijk liggen er zonnecellen op het dak van Frascati.
Nooit meer vliegen
Het idee is ontsproten aan de internationaal vermaarde theatermaakster Katie Mitchell. Zij nam een paar jaar geleden het prijzenswaardige besluit niet meer te vliegen. Omdat ze een veelgevraagd maker is, met veel internationale festivals aan haar voeten, reizen haar voorstellingen nu zonder haar, als concept en tekst, per email de wereld over. Lokale makers geeft ze de vrije hand om haar ideeën uit te voeren. Dat scheelt een hoop airmiles en uitlaatgas, en dus kan alle energie gestoken worden in de productie, die ook geen energie van buiten mag kosten.
In dit geval was het aan regisseur Floor Houwink ten Cate en operacomponist en zangeres Annelinde Bruijs om de door Jibbe Willems vertaalde tekst naar de eigen hand te zetten. Omdat er ook eigen bijdrage mogelijk was, is de inbreng van Joy Wielkens goed merkbaar. Het is tenslotte haar monoloog, waarin ze een verband legt tussen klimaatverandering en witte suprematie.
Een soort uurwerk
In vorm is de voorstelling een soort uurwerk, voortgedreven door het koor van vrouwen, begeleid door minimaal slagwerk. Het uurwerk dient ook als dynamo voor het licht. Zonder hun inspanning speelt de voorstelling in het duister. Een mooi idee.
Het is wel een interessante vraag of de schuldvraag van de klimaatramp en bijbehorend berouw nog iets uitmaakt in het uitstellen van het nu nog onafwendbare einde. Op deze zinkende Titanic is het wellicht beter samen aan de pompen te gaan staan dan elkaar de tent uit te vechten, al is dat dezer dagen aan dovemans (sic) oren gezegd. Misschien is het beter om nu actie te ondernemen door pas op de plaats te maken en, zoals Katie Mitchell doet: niet meer te vliegen.
Broeierige zuidenwind
Helaas dwong de broeierige zuidenwind Schiphol tot het openen van de verkeerde landingsbaan. Al het vliegverkeer ging over de volle terrassen in de Amsterdamse binnenstad. Het lawaai van een niet aflatende stroom (vakantie)vliegtuigen maakte op straat ieder gesprek over het klimaat en deze voorstelling onmogelijk.
Ooit wordt het antropoceen, het tijdperk waarin de mens een massaal uitsterven van plant en dier in gang zette, gereduceerd tot een ééntiende millimeter dik laagje gesteente met een licht radioactieve signatuur. Voordat het zover is moet er dus nog wel even woedend gevochten worden tegen het sterven van het licht.
Goed om te wetenLees ook de andere recnsie over dit stuk:
Overtuigend theater over theater over klimaatcrisis – A play for the living in a time of extinction
Nederlands 
English (UK) 
Français 
