Het leven van de Zuid-Afrikaanse dichteres Ingrid Jonker was kort, intens en onstuimig. Intens is ook de op haar leven gebaseerde roman Een verdwaalde zomerdag van Janneke Siebelink.
‘Misschien stop je dan met dwalen’, zegt de jonge vrouw Camille tegen zichzelf, als aansporing om haar moeders leven te gaan reconstrueren. ‘Kun je gaan leven en stop je met doodgaan.’ Camille is de dochter van Astrid Viljoen, een beroemd geworden Zuid-Afrikaanse dichteres die op 19 juli 1965 de zee in liep en verdronk. Camille was nog maar een klein meisje, maar nu is ze zelf bijna 31 en net als haar moeder in de greep van verslaving en psychisch lijden. Om te kunnen kiezen voor het leven, zal ze het verleden onder ogen moeten te komen.
Raamvertelling
Janneke Siebelink heeft haar roman Een verdwaalde zomerdag opgezet als een raamvertelling over hoofdpersoon Astrid Viljoen, gebaseerd op de jong gestorven dichteres Ingrid Jonker, die beroemd werd vanwege haar anti-Apartheidsgedichten. Na het begin over Camille gaat het verhaal terug in de tijd, naar Astrids oma Emily, moeder Cecilia en vervolgens naar Astrid.
Siebelink schetst het verloop van hun levens tegen de achtergrond van een Zuid-Afrika dat in 1899 en 1902 de Boerenoorlogen meemaakt tussen de Britten en de Boeren (de witte Afrikaners, afstammelingen van de voornamelijk Nederlandse kolonisten), en daarna een Apartheidsregime krijgt, waarbij de witte Zuid-Afrikaners de zwarte bevolking onderdrukken.
Continu in conflict
Astrid raakt op jonge leeftijd haar moeder kwijt, die zichzelf na tal van psychoses, inzinkingen en zelfmoordpogingen, van het leven berooft. Ze groeit op bij haar oma en daarna bij haar vader Samuel, schrijver en voorvechter van de Apartheid. In het huis van zijn nieuwe vrouw en hun twee zoons is Astrid niet geliefd. Haar literaire talent wordt al vroeg opgemerkt en gestimuleerd door de dominee en een lerares, maar Astrid verlangt vooral naar de goedkeuring van haar vader. Met hem verkeert ze continu in conflict, zowel omdat zij tegen de Apartheid is, als vanwege haar uitspattingen en geestelijke instabiliteit. Terwijl de strijd in samenleving steeds hoger opvlamt, laait ook het vuur dat Astrid vanbinnen verteert steeds hoger op.
Trefzeker drijft Siebelink de psychische grilligheid van haar personages, even duister als wat zich in de maatschappij voltrekt, naar een onherroepelijke climax. Waarna het met Camille weer allemaal opnieuw begint. Dat maakt Een verdwaalde zomerdag tot een intens, groots opgezet en knap uitgewerkt verhaal over geestelijke en fysieke vrijheid, trauma en hoe de geschiedenis zich maar blijft herhalen – totdat iemand besluit dat een halt toe te roepen.
382 p.
Ambo Anthos, € 24,99
