Despite Dillane's splendid role, soporific Tempest shows failure of Sam Mendes' Bridge Project #hf10

By Wijbrand Schaap (photo Joan Marcus)

Je kunt de Mattheüs Passie van Bach laten uitvoeren door 15 kanaries, een elektrische gitaar, een drumstel, een ukelele en een trekharmonica, en het zal nog steeds mooi zijn, omdat het Bach is. Zo kun je ook de op en top Britse toneelstukken van Shakespeare laten uitvoeren door een groep Amerikanen, en zal het nog steeds Shakespeare zijn, maar dan zitten we dus wel op het randje. Dat blijkt sinds we kennis konden nemen van The Tempest, deel twee van het tweeluik van Sam Mendes’ Bridge Project, te zien op het Holland Festival.

De briljante seksuele vermommingskomedie As You Like It voerde de veramerikaniseerde Brit Mendes veel te serieus en traag uit. The Tempest heeft hij weten om te toveren tot een zeldzaam slaapverwekkend stuk tribaal klankschalentheater, met slechts éém eenzaam hoogtepunt: de hoofdrol van Stephen Dillane. Een Brit, inderdaad.

The Tempest (1611) vertelt nogal wat verhalen, en dat is ook meteen het grote probleem van dit laatste stuk dat de grote Brit in zijn eentje schreef. Immers, de setting is een eiland waarop een tovenaar leeft met zijn dochter, een luchtgeest en een monster, en deze tovenaar laat een schip vol Italiaanse notabelen aanspoelen. Deze op zich niet al te dagelijkse situatie wordt verduidelijkt aan de hand van veel vertellingen, die er heel kort door de bocht op neerkomen dat de tovenaar de verbannen hertog van Milaan is die twaalf jaar op wraak op zijn broer heeft zitten broeden.

Mocht dit allemaal wat magisch overkomen, science fiction-achtig zelfs, dan klopt dat, en dat is waar de Amerikaanse acteurs met hun regisseur de fout in gaan. Denk aan het verschil tussen Star Wars en Dr Who. Star Wars is perfect uitgevoerde bloedige ernst, en Dr Who een hier en daar bewust stuntelige fantasie. Met hun fameuze gebrek aan milde zelfspot nemen Amerikanen wat onwaarschijnlijk is nog veel serieuzer dan wat voorstelbaar is en dan eindig je bij Shakespeare met wel heel erg kromme tenen.

Alleen Stephen Dillane (in het midden op de foto) heeft de juiste ironische toon te pakken. Daarmee plaatst hij Shakespeare’s magische verhaal in proporties als een mooi verhaal, en niet als Dances with Wolves deel tweeënzoveel.

Het net-echte acteren van de Amerikanen, daartoe aangezet door regisseur Sam Mendes, die ooit met de film American Beauty nog een fraai staaltje Britse ironie prijsgaf, past niet bij het werk van Shakespeare. Wat dat betreft toont deze Tempest vooral het falen van de overbruggingspoging aan die The Bridge Project is. Alhoewel: ik zou ook wel eens benieuwd zijn naar heel ironisch uitgevoerde werkjes van Amerikaanse iconen als O’Neill of Arthur Miller.

Eens kijken hoe dat over de grote plas valt.