Jim Jarmusch with Paterson already one of the toppers of 'Rotterdam' #iffr

Het bekende Tijger logo van het International Film Festival Rotterdam(IFFR) is veranderd in een  kleurrijke IFFR Planeet, waar met een beetje moeite de tijger nog in terug te vinden is. Dat kleurrijke  komt ook tot uiting in de programmering. Ik ben op zoek naar de mooiste parels uit het programma. Uit de USA komt ‘Paterson’, vintage Jim Jarmusch. Maar er is meer, bijvoorbeeld uit Italië.

Il tempi felici verrano presto

‘I tempi felici verrano presto’ van Alessandro Comodin is een soort fabel over twee jongens, een meisje en onzichtbare wolven. De jongens zijn op de vlucht, want op de achtergrond hoor je mannenstemmen en hondengeblaf. Een andere verhaallijn gaat  over een jonge vrouw, die komt aangereden, liggend op de rug van een ezel. Deze ezel wordt later door een wolf aangevallen en raakt gewond. Zij vindt op een gegeven moment een van de jongens huilend in een kuil. Hij schrikt op en neemt haar over haar schouder mee. Is hij veranderd in een wolf?

In een van de mooiste scenes drijft het meisje in een meer met haar ogen dicht, heel behoedzaam komt de jongen aanzwemmen en nadert haar geruisloos. Als een wolf,  die wacht op het juiste moment om zijn prooi te bespringen. Het verhaal wordt  niet chronologisch verteld, de eindscène is min of meer het begin. Regisseur Comodin zegt in zijn inleiding dat het verhaal niet belangrijk is, hij ziet zijn verhaal meer als en documentaire.

‘Il Tempi’ doet denken aan de ongepolijste films van de Argentijnse filmmaker Lisandro Alonso, met titels als Los Muertos en Jauja. Evenals Comodin  maakt hij zeer eigenzinnige films, die zich vaak afspelen in de rauwe natuur. Beiden zijn wars van enig effectbejag. Comodin drijft zijn  compromisloze houding soms wat te ver door. Zo laat hij de vlucht van de jongens eindeloos lang zien, vaak van achter gefilmd in het halfdonker.

Minstens en kwartier lang. Toch getuigt  het van lef, dat Comodin geen enkele concessie doet aan zijn manier van filmen. Met heel weinig middelen weet hij een maximum aan dramatische spanning te creëren.

Antonio Un Dois Três 

Een totaal andere film is het Portugese Antonio Un Dois Três, een debuutfilm van de Braziliaan Leonardo Mouramateus. In deze relatiefilm zit wel en verhaal: een jonge acteur Antonio gaat wat spullen ophalen bij zijn ex-vriendin in Lissabon. Hier ontmoet hij Deborah,  een knap meisje uit Brazilië, die in Moskou woont en een korte tijd een kamer huurt in het huis van Antonio’s ex. Zij worden verliefd op elkaar.

We zien Antonio en andere acteurs  repeteren aan  een toneelstuk van een tegendraadse Braziliaanse regisseur. Op knappe en vindingrijke wijze mixt Mouramateus verhaallijnen uit het echte leven van zijn karakters, met flarden uit Dostojevski’s novelle Witte Nachten. Het acteren van de jonge cast is ijzersterk met name van Mauro Soares (Antonio) en Deborah Vieges. Centraal staan allerlei vormen van eenzaamheid en liefde in de grote stad. Leonardo Mouramateus is een naam om in de gaten te houden.

Paterson

Jim Jarmusch, de cultregisseur van verrukkelijke films als Stranger than Paradise, Down by Law en Night on Earth, is met Paterson in topvorm. Met zijn typische humane touch, subtiele observaties, quirky humor vertelt hij het verhaal van een vriendelijke flegmatieke buschauffeur, uitstekend vertolkt door Adam Driver. Een toepasselijke naam. Hij leeft een geregeld leventje samen met zijn superknappe Iraanse  vriendin Laura (Golshifteh Farahani).

Zij is een ontwerpster en munt uit in het maken van cupcakes. Overdag bestuurt hij zijn bus, ‘s- avonds  drinkt hij een glas bier in zijn stamkroeg en schrijft hij gedichten over kleine dagelijkse observaties en flarden van gesprekken die hij opvangt in zijn bus. Thuis hebben zij een buldog, die erg grappig is en een enorme sterke aanwezigheid heeft. Deze buldog zorgt voor een belangrijk keerpunt in de film.

Paterson lijkt een beetje op Groundhog Day met een vast levenspatroon, waar elke dag op bijna identieke wijze verloopt. Met deze film bewijst Jim Jarmusch opnieuw zijn grote waarde, hij creëert zijn eigen humane, geestige en direct herkenbare universum.