Met tekst, beweging, acteurs, decors.
Begin jaren 90 zit ik in een kleine zaal in The National Theatre in Londen. Voor de voorstelling begint vraagt iemand op het toneel of je de bezoekers naast je wilt begroeten. Dat zorgt direct voor een andere, intiemere dynamiek in de zaal. Op een strak toneel met slechts enkele attributen staan vier acteurs en een Arabische musicus. Yoshi Oida…
Platonov, de nieuwste voorstelling van Theater Utrecht, ging op 2 maart in première en is meteen een hit: juichende recensies in alle grote kranten. Artistiek leider en regisseur Thibaud Delpeut baseert zich voor zijn versie van dit oerstuk van Tsjechov op de vertaling die acteur Jacob Derwig in 2000 maakte voor ’t Barre Land. Deze al even legendarische voorstelling paste…
Het begint natuurlijk allemaal op het Oranjecollege. Een fictieve school met hele reële problemen. Voor Sadettin Kırmızıyüz de plek waar hij het openingsdeel laat spelen van Metropolis, een serie die uiteindelijk vier aflevering moet gaan tellen. Het is een van de grootste projecten van Het Nationale Theater, de komende vier jaar, in innige samenwerking met het eigen gezelschap van Kırmızıyüz:…
De Raad voor Cultuur wil het. Iedereen wil het. En Utrecht wil het natuurlijk ook. Een fysiek sectorinstituut, waar in een hoek een oude pc staat te brommen met daarin het totale digitale archief van het Nederlandse theater, en de muziek, natuurlijk. Plus een bieb. Met echte boeken, scripts, foto’s. In 2012 werd het gebouw afgestoten en kon het geheugen…
Vandaag komt de Raad voor Cultuur met een van de minder sterke adviezen in zijn bestaan. Het hoogste culturele adviescollege van Nederland toonde eerder dit seizoen visie, leiderschap en durf met de ‘Verkenning’ en het ‘Sectoradvies Muziek‘. De verkenning pleitte voor een omkering van de subsidiestromen, waarbij stedelijke regio’s het initiatief zouden krijgen. In het advies voor de muzieksector brak…
Het keurige echtpaar naast me, op de eerste rij bij de persconferentie van het Holland Festival, had er even niet op gerekend. Vier leden van het Nederlands Kamerkoor die zich een voor een tot op hun piemelende nakie beginnen uit te kleden. Een giechel, een kleine kuch, maar hee, dit is het Holland Festival, zeiden ze tegen elkaar. Dus ook…
De vorige cultuurverkenning onder toneelschrijvers geeft aanleiding tot verdere verdieping. Uit het eerdere artikel nemen we mee dat verdere privatisering het publieke geld en doelstellingen maar deels opvangen. Zie ook van verheffingsideaal naar rendementsdenken. Ook nemen we mee dat een publiek als allesbepaler leidt tot eenzijdige populaire cultuur, entertainment en valse concurrentie met het vrije circuit. Het heeft allemaal maar weinig…
Toneelgroep Amsterdam en Stadsschouwburg Amsterdam gaan samen verder als ‘Internationa(a)l Theater Amsterdam’ (ITA). Niet te verwarren met het net niet opgeheven Internationaal Danstheater Amsterdam. De naam ‘ITA’ vind ik nogal kil. Misschien even kil als Toneelgroep, maar daar zat tenminste nog het woord ‘groep’ in. Dat heeft iets gezelligs. ITA is zoiets als ING. Grote ambitie en geen wortels. Even…
Staat ze op een erepodium of op een schavot? Jeanne d’Arc houdt een monoloog. Ze schreeuwt haar woorden uit. De beat van de muziek stuwt een onheilspellende sfeer de ruimte in. Op de vloer maken vijf danseressen resolute bewegingen. In een lange reeks verklaringen en bekentenissen spreekt Jeanne uit wat haar bewogen heeft om het slagveld op te zoeken. En…
Bepaalde woorden zijn dus taboe. De Marokkaan Said vertelt dat zijn ideale vrouw maagd moet zijn, kuis, en dus hem niet mag … nou ja, dat dus. Dat woord dat je niet mag uitspreken. Dat vindt de Turkse Evrim weer grote onzin. Waarom het beestje niet bij de naam genoemd? In Habib, de nieuwste voorstelling van theatergroep ZEP, gaat het…
Twee mannen. Niet eens zo heel erg gespierd, niet eens zo heel erg stoer. Maar wat een dokwerkers. En wat een eenvoud om iets heel moois te vertellen. De een rolt zichzelf op als een steen en de ander rolt die steen een berg op. Die berg bestaat uit podiumdelen die elk zeker een halve meter in hoogte van elkaar…
Op 6 december 2017 werd de Taalunie Toneelschrijfprijs uitgereikt aan dichter, schrijver en toneelauteur Ilja Leonard Pfeiffer. Met zijn stuk over Bram Moszkowitcz, getiteld ‘De advocaat’, kreeg hij bij 47 inzendingen de voorkeur van het ingezonden origineel werk. Volgens de Taalunie ‘balanceert’ Pfeiffers stuk ‘magistraal op het dunne koord tussen tragedie en komedie, realistisch drama en metabeschouwing, slapstick en ontroering.…
De Wintercollectie heet het, en het is een vijfdaags minifestival vol verrassingen. Het Utrechtse Theater Kikker heeft er inmiddels een traditie van gemaakt om elk jaar rond Sinterklaas voor een paar echte surprises te zorgen. 10 voorstellingen van jonge makers, van video-art, tot ruige dance performance, van een stille monoloog tot postdramatische cyberpunk, voldoende om elke theaterliefhebber even wakker te…
Een verzameling makers zijn ze. Een collectie, maar geen collectief. Wat een ‘f’ niet al kan uitmaken. Taal is dus nogal een dingetje. En crowdsourcen is nogal iets. Deze makers verzamelen woorden van hun publiek, en geven die terug in een voorstelling. Dat is ‘BOG.’, een nog vrij jonge groep die probeert met taal theater te maken om ons aan…
Beethoven en Bach brachten de ware muziek. Karl-Heinz Stockhausen de toekomst. De rest, van Beatles tot hoempa, was ‘jazz’, commercieel kapitalistisch en dus verderfelijk. Heel in het kort is dit waarvan we Theodor Adorno zouden moeten kennen. Paul R. Kooij speelt nu deze kunstfilosofische scherprechter in een voorstelling van Mirjam Koen. Net nu de mede op Adorno’s denken gebaseerde scheiding tussen…
De afgelopen jaren maakte de artistiek leider van Toneelgroep Amsterdam, Ivo van Hove, drie voorstellingen van werken van Couperus. In drie korte interviews blik ik terug op het laatste deel, Kleine Zielen. Ondanks de lange meanderende zinnen en de romantische, soms erg passieve personages is dit boek (of eigenlijk zijn het vier boeken)een tijdloos meesterwerk dat, wat mij betreft, alle…
In het laatste deel van ‘boeken der kleine zielen’ zit de ooit in ongenade gevallen Constance in het donkere en tochtige landhuis waar vroeger haar onwillige schoonouders woonden. Constance trouwde tegen hun zin met hun enig kind, baron Henri van der Welcke. Constance’s en Henri’s zoon Addy is het enige wat deze twee mensen verbindt. Liefde voor elkaar is er nooit…
De Utrechtse gevangenis aan het Wolvenplein staat soort van leeg. Iedereen die toevallig niet zelf een veroordeling achter de rug heeft, moet er voor de lol eens gaan kijken. Dat heb ik zelf twee jaar geleden gedaan bij een kunstproject over de surveillancemaatschappij. Toen ik dinsdag 17 oktober 2017 terugkeerde voor De Gevangenismonologen was de indruk nog steeds groot. De…
Dat je een schoen aan kunt trekken. Maar ook niet. Dat het eigenlijk niet zoveel zin heeft om een schoen aan te trekken, als je hem later op de dag toch ook weer uit zult doen. Why bother? Waarom leven? Herkenbaar? Voor wie ooit in een dip zat wel. Theatergroep Kassys, onlangs nog wereldwijd een hit met ‘Total Eclipse of…
Jetse Batelaan is zo’n beetje deze hele eeuw al bezig om het bijzonderste theater ter wereld te maken. Althans, van mijn wereld. Vaak met heel weinig woorden, altijd met een groot gevoel voor kale esthetiek en meestal sympathiek met een rare twist halverwege. Zijn laatste meesterwerk is een bewerking van Thea Beckmans Kruistocht in Spijkerbroek. Al moeten we minstens driekwart…
Regisseur Ivo van Hove koos de ‘boeken der kleine zielen’ cyclus als slot van het Couperusdrieluik bij Toneelgroep Amsterdam. Eerder regisseerde hij ‘Stille Kracht’ (2015) en ‘De dingen die voorbijgaan’ (2016). Dramaturg Koen Tachelet bewerkte Couperus’ Magnum Opus voor het theater. De boeken ‘De kleine zielen’, ‘Het late leven’, ‘Zielenschemering’ en ‘Het heilige weten’ vormen samen de cyclus ‘De boeken der…
Het Nationale Toneel Theater maakt werk van de missie om de samenleving op de planken te brengen. The Nation, die waanzinnige marathon met Romana Vrede over een verdwijning in de Schilderswijk, en Mark Rietman, is dit najaar klaar. Wie dacht dat het daarna weer tijd werd voor een stukje gezapig retro-haagschecomediewerk heeft het verkeerd. Er komt wel een klassieker aan in…
Nu we het toch over diversiteit hebben: binnen het dominant blanke theaterpubliek zit het ook vol met bubbels. Zo heb ik het de afgelopen twee weken maar eens op me laten inwerken hoe weinig overlap er zit tussen het publiek van de twee kunsttheaters in mijn stad, Utrecht. Althans: ik heb me even soort van ondergedompeld in de wereld van…
Deze week werden alvast twee dingen duidelijk over de Nederlandse theaterwereld. Een: het thema diversiteit staat eindelijk echt op de kaart en twee: de toneelwereld, hoe klein ook, is hopeloos verdeeld. Tijdens Het Theaterfestival waren er twee debatten/ meetings/ symposia over het gebrek aan diversiteit in het theater. De een op maandag, de ander op donderdag. Beetje veel in één…
Om maar meteen met het rotste nieuws te beginnen: volgens Ferry Mingelen gaat D66 de verkiezingsbelofte van 100 miljoen reparatie voor de kunstbegroting niet waarmaken. Dat maakte de parlementair journalist in ruste bekend tijdens zijn openingswoordje van Het Theaterfestival, donderdag 7 september in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Hij had dinsdag nog met partijleider Pechtold gesproken. Die had gezegd dat de tien…
Nederlands 
English (UK) 
Français