In Den Bosch heb ik deze zondag licht horen breken

Om half twaalf op een zondagochtend is het misschien wat veel van het goede: Maya Fridman, improviserend op haar cello. Haar zien spelen, samen met pianist Maarten van Veen, is een intense ervaring. Zij wordt één met haar instrument, het overweldigt haar, het is bijna te intiem om naar te kijken. Maar wat een warmte golft er door het publiek in de Bossche Azijnfabriek! 

Zo’n begin van een dag Muziekroute tijdens November Music legt de lat hoog voor alles wat daarna komt. Gelukkig is de programmering zo gevarieerd dat ieder optredend ensemble zijn eigen lat kan meebrengen. Of het nu in het bibliotheekcafé in Huis 73 is, waar Bart van Dongen met piano, bas en sax sfeerverhogend tussen spelende kinderen en lunchende ouderen zijn soms best doemvolle noten speelt, of in de Verkadefabriek, waar musici grenzen oprekken.

Opmerkelijke componist

Daar tussenin kwam ik terecht in de Statenzaal van het Noord Brabants Museum, waar ik licht hoorde breken. Het gebeurde in een compositie van Christiaan Richter met de prozaïsche titel ‘Afspiegelbreuk’. Nadat deze opmerkelijke componist eerder een werk voor accordeonsolo schreef dat hij de titel ‘Afbuigingsjuk’ meegaf, klonk nu de opvolger Afspiegelbreuk, speciaal geschreven voor accordeonist Vincent van Amsterdam en het Luna Quartet. De strijkers waren toegevoegd om alle tussentonen te verzorgen die een accordeon niet kan maken. Het resultaat was een ongekend ijl stuk van zwevende noten die inderdaad klonken als brekend licht dat schittering en vlekjes veroorzaakt door een beregend raam of een wetenschappelijk prisma. 

Synesthesie, de menging van zintuigen veroorzaken bij een toeschouwer die daar niet echt een talent voor heeft: dat is Richter gelukt. En toen had ik Dyane Donck nog niet meegemaakt. In de Kleine Zaal van de Verkadefabriek had zij een set opgebouwd met spannende instrumenten (elektronica, stevige drums, ijle zang) voor een concert waarin ze in een half uur de eerste tweeënhalve maand van de pandemie (begin maart tot eind mei 2020) perfect samenvat. De band speelt achter een gaasdoek waarop ijle tekeningen van Iris Bouwmeester geprojecteerd worden die dankzij animaties van Jos Meijers het podium een fascinerend 3D-effect bezorgen. 

Grensverkenningen in de Verkadefabriek

Wat er in de Verkadefabriek gebeurt, is het soort grensverkenning waar ik als kunstliefhebber warm van wordt. Niet alle collega’s kunnen daar iets mee, omdat zij nog gebonden zijn aan strikte genre-afbakeningen. Dat geldt helemaal voor het werk van harpiste Andrea Voets, die met Millennial History een bijzonder gesamtkunstwerk heeft gemaakt.

Ik zag een journalistieke podcast, hoorde een concert, voelde zang en beleefde een film waar je dus ook gewoon wijzer van wordt. Het thema van deze uitsnede werd gevormd door kinderen die op hun eigen manier vormgeven aan opgroeien in een wereld die verwoest wordt door volwassenen: Roemeense wezen, Noord-Ierse scholieren tijdens de Troubles. Het is actueel zonder naar het nieuws te verwijzen, en dompelt je onder zonder je te verstikken.

De opvallende mix van genres en beroepen brengt professionele toeschouwers in verwarring, vertrouwde Voets me na afloop toe. Dat is voldoende reden om er binnenkort eens in een eigen podcast op in te gaan.