Het papieren boek zal nooit verdwijnen. Daarvan zijn zowel Robbert Hak (Storytel) als Maarten Richel (New Book Collective) overtuigd. En dat terwijl ze allebei bezig zijn met nieuwe manieren om boeken op de markt te brengen. ‘De uitgeefwereld zal veel meer hybride worden. Het boek moet in al zijn verschillende vormen op zoveel mogelijk plekken aanwezig zijn.’
‘De consument gebruikt steeds meer verschillende media en zijn aandacht raakt versnipperd. Onze grootste uitdaging is dan ook om daarbinnen een plekje voor het verhaal te blijven bevechten’, zegt Robbert Hak, Head of Storytel Original. Deze abonnementsdienst voor luisterboeken startte in 2005 in Zweden en is sinds mei 2013 ook in Nederland actief. Wereldwijd heeft de dienst zo’n achthonderdduizend abonnees. Cijfers over Nederland wil hij helaas niet delen, maar volgens Robbert Hak is Nederland een snelgroeiende markt. ‘In Zweden is het gebruik van luisterboeken al volstrekt mainstream. Daar is Storytel wat Spotify voor muziek is. In Nederland zijn we nog niet zo ver, maar we groeien hard.’
Er zijn nu een kleine drieënhalf duizend titels in het Nederlands beschikbaar, naast een kleine vijftigduizend Engelstalige titels.
De luisterboeken vergroten de bestaande lezersmarkt, stelt Hak: ‘Doordat wij op basis van hun leesgeschiedenis nieuwe boeken aanbevelen, ontdekken onze abonnees titels die ze anders niet zouden lezen. Ze besteden een tientje per maand dus dat betekent extra omzet voor de uitgevers en de auteurs.’
Gevestigde namen
Maarten Richel richtte viereneenhalf jaar geleden samen met een compagnon New Book Collectiveop als dienstenplatform voor zelfstandige uitgevers. ‘Kleine, zelfstandige uitgevers hebben vaak niet de kennis of kunde in huis om alles zelf te doen. Wij doen voor alles waar ze zelf niet goed in zijn: van verkoop tot administratie en van distributie tot promotie.’
In zijn werkgebied is het papieren boek dus nog prominent aanwezig. ‘Het blijft belangrijk om in de boekwinkel te liggen, ook voor gevestigde namen. Daar wordt nog steeds het gros van de boeken omgezet.’
Toch is de afzet van boeken een stuk minder vanzelfsprekend dan vroeger. ‘De klassieke bedrijfsstructuur van uitgeverijen voldoet niet meer’, stelt Richel vast. ‘Het lukt bijna niemand meer om een rendabel bedrijf overeind te houden. Ik denk dat uitgeverijen kleinere, flexibelere bedrijven zullen worden die diensten inkopen die passen bij het boek dat ze willen uitgeven.’
Systeembanken
Deze ontwikkeling is niet uniek voor het boekenvak, stelt Robbert Hak. ‘Je ziet het overal gebeuren. Je kunt een financiële dienst via een app gaan aanbieden en daarmee de systeembanken voorbijstreven, maar die banken bestaan ook nog steeds. Datzelfde zie ik bij uitgeverijen ook gebeuren.’
Dat wil niet zeggen dat traditionele uitgeverijen kunnen blijven doen wat ze altijd al gedaan hebben, stelt Richel. Het grootste gevaar is dat die wereld traditioneel een erg naar binnen gekeerd wereldje is. ‘De kracht ligt in het collectief, zowel op marketing- als op distributiegebied als in de lobby voor de vaste boekenprijs. Het gevaar is echter dat je daardoor niet meer naar buiten kijkt en niet snel genoeg reageert op wat daar gebeurt. Die collectieve marketing van de CPNB is goud waard, maar is wel gekoppeld aan de brancheverenigingen voor uitgevers en boekhandelaren. Als die steeds minder leden krijgen, zal steeds minder geld beschikbaar zijn. Er zullen dus wel wat structuren opgeschud moeten worden om het hele vak levensvatbaar te houden.’
Het ouderwetse papieren boek
Hoe veel er in de boekenwereld gaat veranderen moet nog blijken, maar zowel Hak als Richel is ervan overtuigd dat de revolutie nooit zo groot zal worden als bijvoorbeeld in de muziekindustrie. Hak: ‘Een papieren boek koop je kun je daarna direct lezen. Voor muziek en films had je altijd een drager nodig. Dankzij de streamingdiensten zijn die dragers verdwenen en dat is gemakkelijk. Voor boeken zijn die dragers nieuw; streamingdiensten als Storytel en dragers als e-books zijn erbij gekomen. Dat zijn waardevolle aanvullingen, maar ze zullen nooit de kracht van het ouderwetse boek hebben. Dat zal een veel minder prominente plaats innemen, maar verdwijnen zal het nooit.’
Luister hier naar de podcast.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
