Kerst zonder kerstfilm is als een boom zonder piek: het kan wel, maar er mist iets. Zeker in een bizar jaar als dit heb ik behoefte aan warme films: klassiekers, found footage of kinderfilm, dat mag allemaal. Als het maar over grote emoties gaat of het perfecte escapisme biedt. Zoals ieder jaar is er genoeg te beleven op TV. Niet zoals ieder jaar is er geen mogelijkheid om ergens anders ons heil te zoeken, maar streamen biedt uitkomst. Vijf tips om de kerstdagen door te komen.
Boot Polish van Prakash Arora (India 1954) op mubi.com
Wat is er schrijnender dan arme kinderen die aan hun lot worden over gelaten omdat hun vader in de gevangenis komt? Kinderen die vervolgens door hun tante die op hem moet passen worden geslagen. En moeten bedelen. Gelukkig bekommert een bootlegger zich wel om hen en het tij lijkt te keren. Ze leren schoenen poetsen en kunnen daarvan eten, zonder te bedelen. Het noodlot lijkt weer toe te slaan als in het regenseizoen niemand meer gepoetste schoenen wil en de kinderen weer honger moeten lijden.
Is dit wel een kerstfilm met zoveel kommer en kwel? Ja, absoluut. In prachtig zwart-wit is het een lust voor het oog, de kinderen spelen de sterren van de hemel en er zijn liedjes. En er zijn genoeg redenen om in het goede van de mensheid te geloven.
Cinedans Winter programma
Cinedans geeft ons 1 speelfilm en 3 korte films als kerstcadeau die van een maagdelijke moeder op pelgrimstocht naar Las Vegas tot ijsvissers gaan. Mijn favoriet is Snow van David Hinton en Rosemary Lee, een van de 3 kortfilms. Snow is een prachtige found footage choreografie met beelden uit het begin van de film tot 1960. Glibberen voor gevorderden! De gevonden beelden zijn ritmisch gemonteerd op beweging en gebaar. Filmmaker David Hinton begon zijn carrière als documentaire filmer en heeft veel films gemaakt over kunstenaars van Francis bacon tot Michael Powell. Ook heeft hij gewerkt met DV8 Physical Theater, de overgang naar dansfilm is een natuurlijke voor hem. Beide organiseren en structureren beweging, tenslotte. Voor Snow werkte hij samen met choreografe Rosemary Lee. Heerlijk om naar te kijken.
Hier te zien tussen 26 en 28 december
De wintercompilatie van Eye
Eye is in het archief gedoken en heeft ook een wintercompilatie gemaakt. Van arme kinderen die een Bio Vakantieoord nodig hebben, tot Franse scholiertjes die hun kerstdansje doen. Het is allemaal heel fijn en nostalgisch, op een mierzoete manier. Heel geschikt dus voor de donkere dagen. Het is ook een aardige manier om kennis te maken met de nieuwe dienst van Eye, de Eye film player. Nu nog in beta, maar begin volgend jaar volledig operationeel. De streamingdienst is nu al goed gevuld met werk uit eigen collectie. Rudolph Valentino schittert in Beyond the Rocks, naar animatie-klassieker Anna en Bella.
Hier kun je op onderzoek uit
Ága van Milko Lazarov
We blijven nog even in winterse sferen, maar voor een totaal andere film. Ága. Betoverende beelden van boven de poolcirkel van een verdwenen leefwijze. De harde werkelijkheid van afgesneden zijn van de rest van de wereld in een een veranderend klimaat, wordt afgewisseld met mythen en sagen. De film is nergens zoet, maar wel lyrisch. We mogen zelf bedenken wat het allemaal betekent, er wordt niet veel uitgelegd en dat is een van de sterke punten van de film. We worden uitgenodigd hem kalm te ondergaan en met de magische beelden is dat een makkie.
Wat is Kaloyan Bozhilov een kunstenaar met de camera! De onmetelijke uitgestrektheid van het landschap waarvan je het koud krijgt, hoe zal het zijn om het in de winter te zien? De film kwam hier vorig jaar zomer uit, toen het moordend heet was. Ik verheug me op een herzien onder een dekentje op de bank.
Te zien via Vitamine Cineville
Hoe wordt een film een kerstklassieker?
Wat maakt iets tot dé kerstfilm? Catharsis In de oorspronkelijke zin van het woord: de emotionele zuivering die wij als publiek ervaren nadat we ondergedompeld zijn in Eleos (medelijden) en phobos (vrees). We moeten mee op reis door ontberingen en verschrikkingen om emotioneel gelouterd te worden. Daarvoor is het nodig dat de held(/in) ernstige, existentiële beproevingen doorstaat. We moeten meekunnen in het lijden, de radeloosheid en de verlossing. Anders gezegd: ik moet schaamteloos kunnen huilen.
Spoiler alert, hoewel iedereen de film wel een keer gezien zal hebben: Dit is de laatste scene. het maakt niet uit hoe vaak ik hem gezien heb, als Auld Lang Syne wordt ingezet, grijp ik naar mijn zakdoekjes.
It’s a wonderful life van Frank Capra
Bij geen enkele film lukt dat zo goed als bij de kerstklassieker It’s a wonderful life van Frank Capra. Nummer 1 Inspirational movie van de American Film Institute. Hoofdpersoon George Bailey is suïcidaal en staat op de brug, klaar voor de sprong. Er wordt stevig voor hem gebeden en de hemel stuurt een engel om hem te redden door te laten zien hoe veel slechter de wereld af zou zijn zonder hem. De film stelt daarmee een van de meest fundamentele vragen over het menszijn: wat betekent mijn aanwezigheid?
Capra maakte de film net na WOII, als eerste speelfilm na zijn 3 jaar oorlogsdocumentaires te hebben gemaakt. James Stewart, schitterend in zijn rol als George Bailey, aarzelde of hij nog wel kon en wilde acteren na een hiaat van 3 jaar waarin hij bij de Amerikaanse luchtmacht diende. De mannen hadden elkaar nodig om weer in de burgermaatschappij films te kunnen maken. De zoektocht, de twijfel passen wonderwel in deze film.
De scene waarin Stewart daadwerkelijk geëmotioneerd raakte is een huzarenstukje. Capra ving weliswaar de tranen met de camera, maar niet in close-up. Beeldje voor beeldje zijn de opnamen vergroot in het lab, om toch het gewenste dramatische effect te krijgen. Ook het peentjes zweten tijdens een emotionele scene is toeval: de film werd in de bloedhete New Yorkse zomer geschoten.
Bij de première werd de film niet bijzonder goed ontvangen: men vond het veel te sentimenteel. Toch heeft de film eeuwigheidswaarde en zeker is in dit moeizame jaar troostrijk. We zijn allemaal wel eens stevig door het ijs gezakt in de afgelopen maanden en kerst in een lockdown is ook niet zo feestelijk. Misschien is de zin van het leven nog niet helemaal uit beeld, maar de lol erin grotendeels wel. Dit is de film om het geloof in de mensheid te herstellen.
De film is hier te zien. Kijk ook naar de documentaire op Arte over Capra: Arte op 29 december.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
