Een verademing. Is Waiting for Giraffes nu eindelijk eens een film uit Palestijns gebied, de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever in dit geval, die niet over dat uitzichtloze conflict gaat? Echt niet? De Italiaans-Nederlandse filmmaker Marco De Stefanis doet ogenschijnlijk behoorlijk zijn best. Op het eerste gezicht zou zijn documentaire over de bevlogen dierenarts Dr. Sami van de dierentuin in het grensstadje Qalqilya zich overal kunnen afspelen. Tot Dr. Sami een bezoekje aan een bevriende Israëlische dierentuin wil brengen.
Intussen snapt iedereen wel dat die dierentuin van Qalqilya een niet te missen metafoor is voor de situatie waarin de bewoners van dit Palestijnse stadje zich bevinden. De grimmige, metershoge en van prikkeldraad voorziene stadsmuur die terloops in beeld komt zegt genoeg. En de giraffes, die veel bewoners graag weer in de dierentuin zouden terugzien, zijn een mooie, subtiel-poëtische verwijzing naar die andere Palestijnse droom. Over het lot van de vorige giraffes doen inmiddels de meest wilde verhalen de ronde, zoals direct al blijkt.
Droevige herinnering
Ja, wat is er eigenlijk met dat giraffepaar, de publiekslievelingen van de dierentuin gebeurd? Een jongetje hoorde van zijn zusje dat de joden hem doodgeschoten hebben. Een ander kind meent dat de giraffe verdronken is, en volgens een tienermeisje had het dier een mens opgegeten.
In werkelijkheid verongelukte het mannetje Brownie nadat het in 2001 in paniek was geraakt door beschietingen. De zwangere vrouwtjesgiraffe Ruti was ontroostbaar en overleed – vermoedelijk door een nooit opgehelderde vergiftiging. Als droevige herinnering zijn de dieren nu in opgezette toestand in het plaatselijk museum te bezichtigen.
Dromen van een giraffe
Een nieuwe giraffe, dat is de droom van Dr. Sami en menig bezoeker van de dierentuin, maar die droom is al net zo met hindernissen geplaveid als die andere Palestijnse droom. Onder meer vanwege de gekmakende restricties die de Israëlische autoriteiten hebben opgelegd. Om de dierentuin beter en moderner te maken wil de stad best een sportveld verplaatsen, maar dan komt dat in het deel van de stad waar Israël voor ieder wissewasje toestemming moet verlenen. Dan hebben we het nog niet over de talloze wegblokkades en controleposten die getrotseerd moeten worden voor een bezoekje aan collega’s in Jeruzalem.
Daarbij komt dat Qalqilya Zoo pas een giraffe van een andere dierentuin kan overnemen als ze lid zijn van de Europese dierentuinvereniging EAZA, maar die stellen hoge eisen. Heel even lijkt zelfs de onvermoeibare en altijd optimistische Dr. Sami uit het veld geslagen. Dan herpakt hij zich. Hij wil alles doen om Qualqilya Zoo zijn verdiende plaats in de wereld te geven.
Alles is politiek
Hoewel, zoals iemand zegt, hier alles politiek is, weerstaat De Stefanis de verleiding om daar expliciet de nadruk op te leggen. Toch snap je door allerlei terloopse details en observaties precies hoe het zitt. Maar door die onbevangen benadering ontstaat er een plezierige en voor ons gevoel ook frisse kijk op dit Palestijnse stadje en zijn inwoners. Het is geen wereldschokkende ontdekking, maar die juist die alledaagsheid maakt Waiting for Giraffes tot een welkome aanvulling op de gebruikelijke beelden uit de media. Het maakt dit portret de stad en de beminnelijke dierenarts Dr. Sami ook onverwacht herkenbaar. Die schoolkinderen met hun kleurige rugzakjes zou je overal kunnen tegenkomen.
Een gevoel van ongemak is weliswaar nooit ver weg, maar toch lijken de mensen van de dierentuin in Jeruzalem zonder problemen met die van Qalqilya te kunnen samenwerken. Zonder daar al te naïef of idealistisch over te doen suggereert De Stefanis dat het niet zo moeilijk zou moeten zijn om beter met elkaar om te gaan. Veelzeggend, wrang zelfs, is het fragment uit het EAZA-reglement waarmee de film opent. Als die richtlijnen voor dierentuinen toegepast zouden worden op de Israëlisch-Palestijnse situatie was er al veel gewonnen.
Waiting for Giraffes is vanaf 13 april te zien in de filmtheaters.
Français 
Nederlands 
English (UK) 
