Ga naar de inhoud

MUZIEK

Oud of nieuw, klassiek of modern, minimaal of wereld. Pop. Tonaal en atonaal.

Fonds Podiumkunsten Budget

Fonds Podiumkunsten maakt slagveld bekend. Het is zo erg als we vreesden.

De gevolgen van de kunstbezuinigingen door het vorige kabinet worden eindelijk duidelijk. Het Fonds Podiumkunsten maakte vandaag de winnaars en verliezers bekend van de slag om de vierjarige subsidies. Vanaf 2017 zal de Nederlandse kunstwereld een stuk kleiner, schraler en armer zijn dan tot 2013 het geval was. Grote namen zijn verdwenen, tradities afgebroken, terwijl wat er nieuw is een uiterst onzeker bestaan tegemoet gaat.

Waanzinnige heldin in opera Hanna Kulenty

Een opera over het meervoudig persoonlijkheidssyndroom, kan dat wel? De Pools-Nederlandse componist Hanna Kulenty (1961) en de Canadese librettist Paul Goodman (1955) waagden het en oogstten veel lof met The Mother of Black-Winged Dreams. Deze opera beleeft volgende week zaterdag 6 augustus zijn Nederlandse première tijdens de NJO Muziekzomer, in een coproductie met Dutch National Opera Academy. Waanzinnige heldinnen, de gangbare operaliteratuur wemelt… 

Einojuhani Rautavaara (1928-2016): Fins ikoon van de eigentijdse muziek

Afgelopen woensdagnacht, 27 juli overleed Einojuhani Rautavaara in zijn huis in Helsinki, ten gevolge van complicaties bij een operatie. Hij werd 87 jaar oud en gold algemeen als de ongekroonde troonopvolger van Jean Sibelius (1865-1957), die rond 1930 zijn laatste noten schreef.

Joseph Puglia schittert in muziek Luciano Berio

De Amerikaans-Nederlandse violist Joseph Puglia is een hartstochtelijk pleitbezorger van eigentijdse muziek. Vorig jaar gooide hij hoge ogen met zijn vertolking van het Vioolconcert van Anders Hillborg, samen met de jonge musici van het NJO Symfonieorkest. Hij is eerste violist van Asko|Schönberg, waarmee hij eerder dit jaar de wereldpremière presenteerde van het speciaal voor hem gecomponeerde vioolconcert Roads to Everywhere van Joey Roukens.

Ed Spanjaard is de ideale nieuwe leider van het Orkest van het Oosten

Nadat in januari van dit jaar bekend werd dat Jan Willem de Vriend aan het eind van seizoen 2016/2017 vertrekt, liet het Orkest van het Oosten weten geen haast te maken met een opvolger. Men zou gaan werken met ‘gerenommeerde gastdirigenten’. Iets meer dan een half jaar later, enkele maanden voor het vertrek van interim-directeur Bart van Meijl, wordt er alsnog een opvolger gepresenteerd. Dat deze opvolger, Ed Spanjaard, de titel ‘vaste dirigent’ krijgt, lijkt vooral een semantische kwestie.

Jubileumconcert #DNO: onnodig spierballenvertoon

‘Ik voel me bekocht’, zei de man naast mij toen we om tien voor half tien de zaal verlieten. Hij was helemaal uit Tilburg naar de Stopera gekomen voor het concert waarmee het vijftigjarig jubileum van de Nationale Opera woensdag 29 juni werd afgesloten. ‘Ik rij er nog langer over dan het concert heeft geduurd, inclusief pauze’, mopperde hij. Ook over het gebodene zelf was hij weinig te spreken. En dat terwijl rondom ons het publiek op de stoelen stond om de internationaal vermaarde sopraan Eva-Maria Westbroek toe te juichen.

Ronkende, beukende bigband overdondert met conspiracies #hf16

Een bigband, een tikkende klok, samenzweringstheorieën en twaalftonigheid. Mix dat in een theatrale setting en het kan gierend uit de bocht vliegen. Toch weet componist Darcy James Argue er een stuwend en enerverend geheel van te maken, met hulp van regisseur Isaac Butler en filmmaker Peter Nigrihi.

Olga Neuwirth blijft steken in oude avant-garde #HF16

Het is goed dat het Holland Festival zijn nek durft uit te steken, door dit jaar de hier onbekende Olga Neuwirth (1968) tot focus componist te maken. Bij nader inzien had ik  overigens liever haar spraakmakende opera Bählamms Fest eens in een geënsceneerde versie gehoord, dan Le Encantadas. Dit vorig jaar gecomponeerde stuk wist de hooggespannen verwachtingen niet helemaal in te… 

Pascal Gallois: formidabel voorvechter van de fagot #HF16

Fagottist Pascal Gallois krijgt de lachers op zijn hand als hij vergeefs probeert de zojuist ontvangen bloemen in de buis van zijn instrument te steken. Ook in het inmiddels klassieke Dialogue de l’ombre double van Pierre Boulez weet hij zondag 19 juni de zaal aan het grinniken te krijgen, als hij met veel misbaar een soort olifantesk getrompetter produceert. Zijn optreden vormt onderdeel van de vorig jaar gestarte actie ‘Red de fagot’, die zondag 25 juni wordt afgesloten met een concert in de Holland Festival Proms in het Concertgebouw. Hiervoor meldden zich honderden (amateur)fagottisten aan. Actie geslaagd, dus.

Geld verdienen met Cultuurpers? Je hoeft niet eens lid te worden!

Je kunt natuurlijk lid worden, of donateur, van Cultuurpers. Dat heeft enorm veel voordelen: je hebt toegang tot onze premium-verhalen en mag ook publiceren[hints]Iedereen die lid, genoot of drager is heeft toegang tot het CMS en kan verhalen indienen ter beoordeling door de eindredactie.[/hints] op de site. Maar je hoeft natuurlijk niet per se lid te worden om de goede zaak te steunen. Sterker nog: je kunt de goede zaak steunen en gewoon netto geld verdienen. Hoe dat kan? Door leden te werven: als partner van de coöperatie. Wanneer je voor ons leden werft via het partnerprogramma geven wij je een stukje van de opbrengst.

Hoe gaat dat in zijn werk?

Koor en orkest zijn de ware sterren in Pique Dame #HF16

Het grootste applaus na afloop van Tsjaikovski’s opera Pique Dame ging woensdag 15 juni naar het koor van de Nationale Opera en het Koninklijk Concertgebouworkest. En terecht: koorzangers en orkestmusici brachten de zeer gevarieerde partituur puntgaaf tot klinken, zonder ook maar één keer met elkaar uit de pas te raken. Dynamiek, ritmiek, frasering, inleving, alles stond als een huis. Een prestatie van formaat, die je maar zelden in de Stopera aantreft. De zangsolisten staken hierbij wat bleekjes af.

Olga Neuwirth: Weltkatzenmusik of akoestische monumentenzorg? #HF16

De Oostenrijkse politicus Jörg Haider bestempelde haar werk als Weltkatzenmusik. Toen zijn extreemrechtse Freiheitliche Partei Österreichs in 2000 toetrad tot de regering, leidde dit tot massaprotesten. Tijdens een zo’n bijeenkomst laakte Olga Neuwirth (Graz, 1968) onder de titel ‘Ich lass mich nicht wegjodeln’ diens anti-intellectuele en anti-culturele agenda. De rest is geschiedenis: Haider reed zich in 2008 te pletter, Neuwirth… 

Melancholia-Bryony-Dwyer-junges-theater-basel-©-Sandra-Then

Alle 18 zwartgallig: Melancholia is concert voor zure oude mannen #HF16

We gaan er allemaal aan! Die zekerheid hebben we alvast binnen. En sinds het begin van de mensheid weet iedere nieuwe generatie steevast dat het hun nu gaat overkomen. Immers: hun opvolgers hebben nog nooit zo nergens voor gedeugd als de jeugd van tegenwoordig. Leuk uitgangspunt voor een concert, dacht de Duitse regisseur Sebastian Nübling[hints]Nuling was vorig jaar te gast in het Holland Festival met een bewerking van Hebbels toneelstuk Nibelungen, lees hier de recensie en een interview.[/hints], goed idee om te programmeren, dacht het Holland Festival. Ik vraag me serieus af, waarom.

Film tilt Die Schöpfung niet naar hoger plan op Holland Festival #HF16

Vol religieuze inspiratie schreef Joseph Haydn (1732-1809) het oratorium Die Schöpfung, zijn beroemde muzikale lofzang op het Bijbelse scheppingsverhaal. De Berlijnse kunstenaar Julian Rosefeldt (1965) reflecteert op Haydns meesterwerk met een esthetische film die toont hoe de mens de wereld naar zijn hand zet. Tijdens het Holland Festival is deze film vertoond bij een live uitvoering van de muziek door Collegium Vocale Gent en barokorkest B’Rock onder leiding van dirigent René Jacobs. Kreeg Die Schöpfung een extra lading door deze film, die grotendeels bestaat uit mensen in witte pakken die rondlopen door zanderige landschappen?

Harrison Birtwistle: van schokkend naar keelsnoerend muziektheater

In zijn jeugd was Harrison Birtwistle (1934) een van de Angry Young Men van de Engelse muziek, inmiddels is hij in de adelstand verheven en gaat hij als ‘Sir Harry’ door het leven. Hij werd opgeleid  als klarinettist en componist aan the Royal College of Music in Manchester, waar hij zich ergerde aan het behoudende klimaat. Samen met John Ogden,… 

Louis Andriessen: ‘Ik heb nog nooit een nieuwe klank gevonden’

Voor Theatre of the World, zijn vijfde avondvullende opera, liet Louis Andriessen (1939) zich inspireren door de Jezuïtische wetenschapper Athanasius Kircher (1601-1680). Hij was de laatste renaissance-man, iemand die alles kon en alles wist. Kircher schreef boeken vol over de meest uiteenlopende onderwerpen, van de betekenis van hiëroglyfen tot vulkanologie en muziekinstrumenten aan toe. Hij ontwierp zelfs een kattenpiano, vanuit de gedachte dat elke kat op een andere toonhoogte gilt als je op zijn staart trapt. Na zijn dood raakte Kircher als charlatan in diskrediet.

Onbruikbaar voor de wetenschap vormt hij echter gefundenes Fressen voor een componist als Andriessen, die graag de grenzen opzoekt tussen realiteit en fictie. Zijn opera Writing to Vermeer (1999) is gebaseerd op fictieve brieven aan de Delftse schilder; Rosa, a Horse Drama (1994) gaat over de moord op een componist, die onderdeel zou vormen van een samenzwering tegen de muziek.

Componist Marie Jaëll: Franse flair, Russische dramatiek

Had zij Marc geheten, dan gold Marie Jaëll (1846-1925) ongetwijfeld als een van de belangrijke Franse componisten van eind negentiende, begin twintigste eeuw. Maar ja, ze was nu een keer een vrouw – dus onbelangrijk. Tijdens haar leven geroemd door niemand minder dan Franz Liszt, werd ze na haar dood al snel vergeten. Hooguit leefde zij voort in de door… 

Vergeten Nederlandse opera’s in Kröller-Müller

Het Kröller-Müller Museum associeer je niet onmiddellijk met klassieke muziek. Toch bezocht ik zondagmiddag 29 mei een concert in dit in de Veluwse bossen gelegen instituut. Het werd georganiseerd door het Helene Kröller-Müller Fonds in samenwerking met 401 Nederlandse Opera’s. Deze organisatie streeft ernaar vergeten en nooit uitgevoerde opera’ uit Nederland en Vlaanderen (opnieuw) onder de aandacht te brengen. Voor deze gelegenheid werden aria’s en duetten uitgevoerd uit de periode dat Helene Kröller-Müller (1869-1939) de kunstverzameling aanlegde van het naar haar vernoemde museum.

Helene Kröller-Müller
Helene Kröller-Müller

Nederlandse muziek van eind negentiende, begin twintigste eeuw lijkt weer hot.

Cijfers liegen niet: het gaat beroerd met de Nederlandse podia

Het zal aan mijn onverwoestbare humeur hebben gelegen, en aan de diepe behoefte om nu eens eindelijk goed nieuws te brengen over de culturele sector, maar ik had het dus fout. Dinsdag meldde ik dat de podiumkunsten er weer bovenop aan het komen waren, na de draconische bezuinigingen van Halbe Zijlstra, maar dat is dus niet zo. Hoe graag de sector zelf ook graag wil dat het goed gaat, de cijfers spreken het keer op keer weer tegen.

De Vereniging van Schouwburg en Concertgebouw Directies heeft ons allemaal toch weer een beetje in het ootje genomen. Met een heuse infographic nog wel. Maar, zoals dat gaat met infographics: je kunt er nog zoveel vrolijke kleurtjes en kreetjes in zetten, en onderop zelfs ‘Bravo!’ en ‘Applaus!’roepen, de cijfers zelf liegen niet, ook al presenteer je ze net even iets anders dan vorig jaar.

De schouwburgen doen het steeds beter: 6 lessen van de VSCD @congresPK

Op maandag 23 en dinsdag 24 mei vergaderde de VSCD, en was in de Nijmeegse Concertzaal De Vereeniging het Congres Podiumkunsten aan de gang (@congresPK). Ik ging er kijken en ontdekte wat nieuwe dingen.

1 De eminente heren zijn weg.

Er is het nodige veranderd in het Nederlandse theater, sinds het begin van deze eeuw. Ergens rond het jaar 2000 was ik te gast op een bijeenkomst van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouw Directeuren, en het was een bizarre ervaring. Ik bevond me tussen een gezelschap dat het best te omschrijven was als een herenclub, waarbij het aantal omhooggevallen gemeenteambtenaren het aantal artistiek bevlogen theaterliefhebbers oversteeg.

Nu, 16 jaar later,

Joop Daalmeijer Erdoğan, Miranda van Kralingen Davutoğlu?

“Dat iemand zich bemoeit met een artistieke invulling, dat vind ik nogal fors. Laat ik het zo zeggen: je hebt die premier in Turkije… Je bemoeien met iets artistieks, dat vind ik nogal een beetje heftig.” Dit verklaarde Emil Szarkowicz, muzikant en cultuurrredacteur uit Limburg, in een uitzending van de regionale omroep L1 gisteren, Aanleiding is het negatieve advies van… 

Invuloefening Raad voor Cultuur biedt amper verrassingen

Champagne bij BAK in Utrecht, diepe teleurstelling bij Het Nieuwe Instituut in Rotterdam: de Raad voor Cultuur heeft gesproken. Vandaag, donderdag 19 mei 2016, kwam het eerste advies na de draconische kunstbezuinigingen door het eerste kabinet Rutte uit, en er rollen koppen. Amsterdam verliest de prestigieuze presentatie-instelling De Appel, in Den Haag moet collega-instelling Stroom zijn huiswerk overdoen. Het Orkest van het Oosten en het Gelders Orkest moeten binnen 2 jaar met fusieplannen komen. In Utrecht krijgt het stadsgezelschap Theater Utrecht ondanks artistieke waardering geen geld meer. Het Zuidelijk Toneel in Eindhoven Tilburg moet nieuwe plannen maken en Opera Zuid moet snel de artistieke kwaliteit omhoog brengen. Dat zijn de belangrijkste conclusies van het Advies van de Raad voor Cultuur.

Hoe dramatisch een en ander ook mag klinken, het advies is dat eigenlijk niet, wanneer je het hele slagveld overziet. Mede dankzij

Muziekleven verliest kleurrijk figuur in Bernard van Beurden

“Thea, ik móet het nummer van die concertorganisator hebben!”, klonk zijn gebiedende bariton in mijn oor. Bernard van Beurden (1933-2016) belde steevast vanuit Zuid-Frankrijk, waar hij woonde – in Amsterdam had hij een bescheiden pied-à-terre. Ik had hem als muziekjournalist vaker geïnterviewd en leek de aangewezen persoon hem aan informatie uit zijn verre vaderland te helpen. Vervolgens zaten we uren… 

Dirigent Han-Na Chang: ‘Muziek biedt nooit maar één antwoord’

‘Zij is de belichaming van de ongelooflijke lichtheid van het bestaan, beweeglijk, alert en precies op de tel.’ Aldus een criticus over de Koreaans-Amerikaanse dirigent Han-Na Chang (Suwon, 1982), die na haar debuut in 2007 zo’n beetje alle belangrijke orkesten leidde. In 2014 gooide ze hoge ogen tijdens de vermaarde BBC Proms met haar frisse opvatting van de Vijfde Symfonie… 

Klein Lidmaatschap
175 / 12 Maanden
Speciaal voor organisaties met een omzet  of subsidie van minder dan 250.000 per jaar.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
5 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon account op onze instance
Cultureel Lidmaatschap
360 / Jaar
Voor culturele organisaties
Geen storende banners
Een premium Nieuwsbrief
10 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten
Inzage in financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon-account op onze instance
Samenwerking
Privé Lidmaatschap
50 / Jaar
Voor natuurlijke personen en zzp’ers.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Eigen mastodon account op onze instance
nl_NLNederlands