Cabaretière Marjolijn van Kooten (43) heeft een angststoornis. Met haar boek ‘Schijtluis’ wil ze een taboe doorbreken: als je last hebt van een angststoornis, dan hoef je je daar niet voor te schamen. Van Kooten schrijft uitgebreid over haar angsten in ‘Schijtluis’. Het levert een eigenzinnig en ontluisterend boek op.
Schijtluis is een dagboek. Open en eerlijk beschrijft Van Kooten serieus haar angsten, die goed invoelbaar zijn. Het boek geeft inzicht hoe het is om een angststoornis te hebben. Maar ook beschrijft het treffend hoe je belandt in de mallemolen van hulpverleners en wat de gevolgen zijn van het slikken van antidepressiva. Bovendien vormen de thematische interviewbijdragen met bekende figuren als Sylvia Witteman, René van der Gijp en Ingmar Heytze (die allemaal ook lijden aan een angststoornis) een prima aanvulling. Ze geven ook lichtheid en variatie aan Schijtluis.
Tijdens haar eerste studiejaar Communicatiewetenschap kreeg Van Kooten voor het eerst een paniekaanval. In een winkel had ze het gevoel dat ze ging flauwvallen en snel naar de WC moest. Het ontwikkelde zich zo hevig dat ze er depressief en suïcidaal van werd. Ze durfde haar huis niet meer uit en zelfs een bezoek aan de dokter was een lijdensweg.
Hoe kom je aan zo’n paniekstoornis, vraag je je af? Over haar jeugd en de relatie met haar familie lezen we weinig. ‘Schijtluis’ gaat ook over het begin van haar aandoening en tot hoe het er nu mee staat. Terloops lezen we dat haar aandoening deels genetisch bepaald is. Van Kootens oma zou ook last van angstaanvallen hebben gehad en soms dagenlang aan bed gekluisterd zijn. Wat naar voren komt is dat ze een gebrek heeft aan zelfvertrouwen. En dat liefde en vriendschap voor haar vaak een bron van verdriet zijn geweest. Ergens zegt ze: ‘Ik kan pas positief over mezelf denken als de rest van de wereld dat ook doet.’ Behoorlijk lastig als je een recensie over haar werk moet schrijven.
Zelfmoordgedachten
Schijtluis is geen lichtvoetig boek. Ze beschrijft bijvoorbeeld hoe ze op een gegeven moment haar relatie verbreekt en moet verhuizen naar haar ouders. Ze is dan zo radeloos, dat iemand anders haar spullen moet verhuizen. Dat is ontroerend. Medelijden krijg je wanneer ze schrijft dat ze naar een GGZ-instelling moet en dagbehandelingen en een zwaar antidepressivum krijgt (Zoloft) omdat ze zelfmoordgedachten heeft. En hoe ze van dit middel kilo’s aankomt.
Het was Bram Bakker, psychiater en specialist in angststoornissen, die haar aanraadde om haar medicijngebruik te veranderen en te onderzoeken waar haar passie ligt in haar breekbare leven. Van Kooten wil haar hele leven al schrijven of op de planken te staan. Bakker is een goede helper en hun e-mailverkeer (ook gepubliceerd in dit boek) is boeiend en eerlijk.
Zo lezen we over haar ups en downs bij haar eerste stappen op het toneel. Ze doorloopt de Amsterdamse Theater Academie, gaat aan cabaret doen (onder andere optredens bij Toomler) en won in 2010 de tweede prijs van het Wim Sonneveld Concours op het Amsterdamse Kleinkunstfestival. Maar bij veel van haar belangrijke optredens is ze doodsbang. Weet ze de weg wel te vinden, kan ze wel optreden of moet ze afzeggen? En is er een WC? Niet of hij schoon is, maar als ze moet poepen, kan ze dan ook gaan? Ze tobt zo met haar poepangst dat ze voor een optreden diarreeremmers slikt en droog brood eet. Je denkt: Waarom legt ze de lat zo hoog voor zichzelf? Op deze wijze is je passie toch een probleem? En ook, de beschrijvingen van al die angsten zijn voor de lezer soms teveel.
Ik was bovendien verbaasd toen ik las: ‘Ik dronk al jaren gemiddeld drie glazen wijn per dag en in het weekend iets meer. Nu drink ik maximaal zes glazen wijn per week, waardoor ik veel beter slaap’. Respect voor het feit dat ze dit openbaart, maar waarom valt dit een arts niet op? Antidepressiva en alcohol zijn toch geen goede combi? Levensbeschrijvingen die je als lezer een ambivalent gevoel geven.
Schijtluis is een integer geschreven, ontluisterend boek, dat gelukkig hoopvol eindigt. Want Van Kooten weet haar leven op de rails te houden. Ze accepteert haar angsten, volgt therapieën, doet aan mindfulness en slikt alleen nog de juiste medicijnen.
Vanaf september 2015 treedt ze op in het land met psychiater Bram Bakker met de cabaretvoorstelling Geen Paniek.
[bol_product_links block_id=”bol_55a3bf1694ef5_selected-products” products=”9200000027390094″ name=”schijtluis” sub_id=”cabaret” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”250″ cols=”1″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]Foto’s: Richard Zandberg
Nederlands 
English (UK) 
Français 
