Het is aan ons om Octavia E. Butlers zaaier vruchtbare grond te bieden in het @hollandfestival

Allereerst moeten de stoelen uit de zaal van het Muziekgebouw aan ’t IJ. Dan maar wat ongemak, die twee uur die Octavia E. Butler’s The Parable of The Sower duurt. Het zou in ieder geval zorgen voor wat gedeelde smart, en mogelijk wat onwennig swingen. Want zoals het nu ging, die eerste avond van Toshi Reagon’s debuut op het Holland Festival, dat wens je niemand toe.

Ze kwam op, en zag een zaal zo kleurrijk als het krentenbrood van een zuinige bakker. Een zaal vol mensen die kwamen voor een concert, en mogelijk een modern oratorium. Mensen die je verwacht bij het meest prestigieuze festival van Nederland, afgewisseld met een paar verloren lieden van kleur, wat hipsters, en een schoolklas. Als jij dan Toshi Reagon heet en eigenlijk gewoon een gezellige sing-along-storytelling-avondje had bedacht, is het hard werken. Voor beide.

Open doekje

Dit publiek gaat niet meeklappen, en tussen de nummers van het licht doorgecomponeerde stuk door applaudisseren heet in deze wereld een ‘open doekje’ en dat wordt alleen bij hoge uitzondering uitgedeeld. Als bovendien een groot deel van het repertoire bestaat uit varianten op spirituals waarin God wordt geprezen, krijg je het ongelovige publiek natuurlijk ook niet aan het zingen. Dan denkt men toch: ja, maar laten we daarover eerst eens in gesprek gaan. God zit niet in ons systeem.

Wat natuurlijk best jammer is wanneer je een diep in de zwarte Amerikaanse geschiedenis verankerd stuk als dit brengt. Want Octavia E. Butler’s Parable Of The Sower zou in deze muzikale, kleurrijke versie heel fijn kunnen zijn, wanneer de zaal anders was. Wanneer het publiek de deftige schroom makkelijker kon overwinnen, om met de zangers in een wereld van dystopische make-believe te duiken. Zo zou het verhaal over een niet zo verre toekomst (2024), waarin drugscriminaliteit de jeugd verwoest, het klimaat zich tegen de mensheid heeft gekeerd en een president belooft om America weer Great te maken, waarna een jonge profetes een kleine groep verdoemden naar de bevrijding voert, er beter in gaan.

Soul

Misschien was dat verhaal wel te weinig fictief nu, met Trump aan de macht en kinderkampen aan de grens met Mexico. In 1993 ondenkbaar, nu realiteit, en dus kwam de science fiction van Butler nu bijna naïef over. Dat helpt ook niet mee. Met dank aan Trump.

Misschien viel daardoor ook meer op dat de muziek wel erg vaak de trage ritmes heeft die we het beste kennen van de legendarische Solomon Burke, met wie Toshi Reagon ook de uiterlijke verschijning deelt. Net als die grootheid van de soul zit ze op een stoel omdat de zwaartekracht anders te veel vat op haar krijgt, en net als Burke wordt ze geassisteerd door hogepriesters en een heel fijne band.

Natuurlijk: de zangers zijn minder geschoold dan onze conservatoriumstudenten en het acteren komt amateuristisch over. Maar dat is het doel van deze voorstelling ook niet. Hier zaten twee werelden tegenover elkaar heel divers te zijn, zonder dat er een echte eenheid ontstond.

Afkeurende blikken

Ik vond dat jammer, want ik had graag stilletjes meegedeind en geklapt zonder dat de keurige dame naast mij de hele tijd afkeurend mijn kant uit keek, en zonder dat de hipsters vóór me onderuitgezakt de boel ondergingen, of de mensen achter mij luidruchtig de zaal verlieten. Mijn persoonlijke omstandigheden ter plekke kunnen dus hebben meegespeeld. Anderen meldden namelijk dat zij zich in een kleurrijk kolkende swingende massa hadden bevonden. Die ik dan weer gemist heb.

Terug in de trein naar Utrecht stroomde bij de Arena de trein vol met fans van Beyoncé (en Jay Z). Een kolkende en op en top kleurrijke massa. Alles in vriendelijke rust. Al was het geen gezellig gemixt samenzijn. Niemand sprak met anderen dan het eigen clubje.  Zodra de trein zich in beweging zette boog iedereen zich over de mobiele telefoon om de zelfgemaakte beelden te checken en te delen met de achterban. Ver weg.

Vanavond (21 juni 2018) heeft het publiek bij Octavia E. Butler’s Parable of the Sower de kans om een vruchtbare bodem te zijn voor het zaad van optimisme dat Toshi Reagon uitstrooit. Ik hoor graag hoe het geweest is.