De 5 concerten die je niet wilt missen in November Music

De vrouwelijke componist, zij blijft de gemoederen beroeren. Mijn artikel n.a.v. de wereldpremière van Damocles van Mathilde Wantenaar ontketende op Facebook een felle discussie. ‘Waarom zouden vrouwen voorgetrokken moeten worden?’, vroeg een boze man. ‘Het gaat mij alleen om kwaliteit, niet of een muziekstuk door een man of een vrouw is geschreven.’ Hij werd iebelig van de m/v discussie, die inderdaad anno 2018 niet langer nodig zou moeten zijn. Gelukkig is de verhouding m/v in het modernemuziekfestival November Music zonder omhaal van woorden ongeveer fiftyfifty. Hierbij vijf concerten die je niet mag missen!

2-11 Kate Moore: Lux Aeterna

Vorig jaar won Kate Moore als eerste vrouw ooit de Matthijs Vermeulenprijs. Dit seizoen is zij ‘Zielsverwant’ van het Muziekgebouw aan ’t IJ en festivalcomponist bij November Music in Den Bosch. Voor de opening op vrijdag 2 november componeerde zij het inmiddels traditionele requiem, Lux Aeterna: VIVID. Moore koos een bijzondere combinatie van oude- en nieuwemuziekspecialisten. Haar requiem wordt uitgevoerd door Cappella Pratensis, a cappella vrouwengroep Wishful Singing, TEMKO en haar eigen Herz Ensemble.

‘Tijdens het componeren knipoogde Kate Moore naar de drie heiligen Sinte-Clara, Sint-Jan en Sinte-Lucia, patrones van de blinden. Deze drie heiligen begeleiden ons tijdens de tocht van de duisternis naar het eeuwige licht en verrijzenis.’ Aldus de webtekst. De titels van de drie delen zijn bepaald niet kinderachtig. Lucidity: Eyes of Hands; Providence: Revelation of the Creatures en Clarity: In Praise of Poverty. Moore heeft bewezen het grote gebaar niet te schuwen. Haar oratorium Sacred Environment dat afgelopen Holland Festival zijn wereldpremière beleefde had de allure van Carl Orffs Carmina Burana.

3-11 Jennifer Walshe: A History of the Voice

Net als de Nederlandse Huba de Graaff is de Ierse Jennifer Walshe geïnteresseerd in de menselijke stem. Zij rekt graag de grenzen op in stemperformances, alleen of in samenwerking met bijvoorbeeld het befaamde Arditti Quartet. A History of the Voice schreef ze speciaal voor het Brussels vocaal ensemble Hyoid. De voorstelling was in 2017 een succesnummer op het Belgische Transit festival.

Volgens de website van November Music ontketent Walshe ‘een ware big bang van de menselijke stem. Van olijke vocale imitaties van Tom Cruise over zijn Scientology-passie, tot kermende sterfscènes uit de opera’. Daarnaast debiteren de zangers ook nog eens weetjes over de zangkunst uit de Middeleeuwen. Walshe gebruikt YouTube-materiaal, knipoogt naar de popcultuur en sneert naar hoogdravend wetenschappelijk onderzoek. Volgens het Vlaamse magazine Veto ‘breekt Jennifer Walshe met A History of the Voice heel bewust de niche van de nieuwe muziek open’.

7-11 Jan-Peter de Graaff: De Grens

Jan-Peter de Graaff paart organisch elementen uit jazz, filmmuziek en romantiek aan Stravinskiaans-avontuurlijke ritmiek. Onlangs won hij de prijs voor componisten onder de dertig van het Internationaal Rostrum of Composers. Hij schreef zijn kameropera De Grens voor Opera Zuid, ter herdenking van het 100-jarig einde van de Eerste Wereldoorlog.

Het libretto zoomt in op de dag dat de Duitse keizer Wilhelm II naar het neutrale Nederland vlucht. Precies het moment van de officiële wapenstilstand. Zo wordt deze historische gebeurtenis op een persoonlijke en intieme manier belicht. Hoewel de opera al diverse malen is uitgevoerd heb ik geen enkele recensie kunnen vinden. Reden temeer om af te reizen naar den Bosch.

9-11 Meriç Artaç: Madam Koo

We leven in tijden van wantrouwen en angst. De Turks-Nederlandse Meriç Artaç kaart dit aan in haar kameropera Madam Koo. Net als in Zonderland werkte ze samen met de Noors-Nederlandse regisseur Ingrid Askvik. Madam Koo probeert angstvallig controle te houden over haar leven in een wereld die ze steeds minder begrijpt. Ze ordent dwangmatig haar bezittingen en heeft een wankele relatie met haar medebewoner Mr. Oak. Beiden sluiten zich op in hun eigen appartement, uit vrees voor het onbekende.

Madam Koo is vanwege de huidige vluchtelingenthematiek bijzonder actueel, maar Artaç en Askvik benaderen deze op een lichtvoetige manier. Het is een soort opera buffa, waarin serieuze dingen met humor en lichtheid behandeld worden. Artaç: ‘Er zitten absurdistische elementen in, met overdrijvingen en misverstanden van Madam Koo. Zij ziet de kleine Miku als potentiële terrorist, terwijl het meisje alleen maar vriendjes met haar wil worden. Zo komen we bij het begrip “perspectief”’. Wat we als goed of slecht interpreteren, kan vanuit andere perspectieven verschillen.’ Lees het hele interview hier.

9-11 Fantastic Women

De vrouwen zijn aan de macht in Fantastic Women, een initiatief van de sopraan Bauwien van der Meer. Het ontstond vanuit frustratie over de liederencyclus Frauenliebe und Leben van Robert Schumann. Vanuit diens mannelijk perspectief heeft de vrouw een dienende rol, zoals de meeste vrouwenpersonages in klassieke muziek. Van der Meer vroeg zich af wat vrouwen zelf te zeggen hebben. Wat is hun perspectief op de wereld, wat is hun toon? Zij vroeg tien componisten een lied te schrijven, onder wie Calliope Tsoupaki, Yiran Zhao, Aleksandra Bajde en Kate Moore.

Zij behandelen de positie van de vrouw aan de hand van actuele muziek en teksten. De meeste liederen werden speciaal voor dit project geschreven, maar daarnaast klinken stukken die zelden worden gehoord. ‘Fantastic Women heeft de statuur van een liedrecital en de levendigheid van een variété-act’, ronkt de website. De regie is in handen van Jorinde Keesmaat. ‘Aan de hand van bizarre feiten, humor, pure provocatie en bewondering creëert zij een persoonlijk monument voor de selfmade woman, haar twijfel en haar leed; haar strijd en haar succes. Fantastic Women is een podium voor de fantastische vrouw.’

Laat de boze Facebookmijnheer het niet horen…