Ga naar de inhoud

Stravinsky

Gaudeamus: als 75-jarige jonger dan ooit

Anno 2020 bruist de Muziekweek als nooit tevoren. Zelfs corona heeft er nauwelijks vat op gekregen. Hoeveel ‘Mozarts’ er inmiddels zijn opgestaan wil ik in het midden laten, maar het rijke en gevarieerde off- en online aanbod creëert enige keuzestress. Op haar 75e is de organisatie jonger dan ooit: Gaudeamus is the place to be.

Soon - Rahi Rezvani

Nederlandse danswereld in september weer het toneel op met deze voorstellingen

Van kleine dansscholen tot grote dansgezelschappen, de Nederlandse danswereld durft zich weer op een podium bloot te geven. Dansliefhebbers kunnen dankzij protocollen weer de studio’s of de theaters in, of allebei, en er wordt enthousiast geboekt want veel voorstellingen zijn al uitverkocht. Er gaat immers niets boven danskunst in levende lijve.  Om met dansdramaturg Jochem Naafs te spreken: ‘Als je… 

Retrospect Opera presenteert Fête Galante van onterecht vergeten Ethel Smyth – Kopen, die CD!

‘Als ik niet over drie dingen beschikt had die niets met muziek te maken hebben, was ik al vroeg aan eenzaamheid en ontgoocheling te gronde gegaan’, schreef Ethel Smyth (1858-1944) op haar zestigste. Die drie dingen waren: ‘Een ijzeren gezondheid, een uitgesproken vechtersmentaliteit en een bescheiden, maar zelfstandig inkomen.’ Waar vrouwen in de negentiende eeuw waren veroordeeld tot het componeren… 

Dirigent Elim Chan: ‘Ik kan niet weglopen van de muziek.’

‘Toen ik onverwacht het “Dies Irae” uit Verdi’s Requiem Verdi moest dirigeren voelde ik hoe rauw en impactvol muziek kon zijn. Ik wist meteen: ik kan niet langer weglopen van de muziek.’ Elim Chan gaat als een speer en maakt 17 januari haar debuut bij het Nederlands Philharmonisch Orkest. In 2014 was Elim Chan (Hong Kong, 1986) de eerste vrouwelijke… 

‘Hoog tijd dat er een einde komt aan gescheiden religies!’ – Joost Kleppe componeert Spirit of Mustafa voor Groot Omroepkoor en Radio Filharmonisch Orkest

‘Alles wat ik maak komt voort uit gevoel, uit geraaktheid’, zei Joost Kleppe (1963) eens over zijn muziek. Die sensibiliteit wordt vaak getriggerd door poëzie en zijn oeuvre telt dan ook veel vocale werken. Zijn lyrische, ritmisch gevarieerde stukken staan geregeld op de lessenaars van zowel professionele- als amateurkoren. Met zijn aansprekende stijl treedt Kleppe in het voetspoor van illustere… 

Waarom je ‘Im wunderschönen Monat Mai’ in Paradiso niet mag missen

Woensdag 16 januari presenteert Reinbert de Leeuw in Paradiso zijn cyclus Im wunderschönen Monat Mai. Een unieke kans hem nog eens aan het werk te zien in zijn wereldwijd geloofde meesterwerk. In 2003 verraste hij vriend en vijand met deze op liederen van Schumann en Schubert geïnspireerde compositie. Was dat niet vloeken in de kerk? Arnold Schönberg had de romantiek… 

Muziekpublicist Maarten Brandt: ‘Voor één noot uit Mahlers Negende geef ik het volledige oeuvre van Sjostakovitsj cadeau’

Klinkende Alchemie, zo heet de kloeke bundel die muziekpublicist Maarten Brandt (1953) onlangs uitbracht. Deze telt 715 pagina’s, inclusief illustraties en uitgebreide index. In 98 artikelen ontvouwt Brandt zijn visie op muziek en muziekprogrammering. Hij droeg het fraai vormgegeven boek op aan de door hem bewonderde Marius Flothuis, jarenlang programmeur van het Concertgebouworkest. Diens erven ontvingen een eerste exemplaar tijdens… 

Tussen luier en afwas – de (on)zichtbaarheid van vrouwelijke componisten

Amsterdam, 8 maart 2018. Het is vandaag vrouwendag, dat kan niemand ontgaan. De media staan boordevol artikelen over de ongelijkwaardige betaling van vrouwen en hun nog altijd beperkte vertegenwoordiging in prestigieuze functies. Zowel in de politiek, het bedrijfsleven, de universitaire wereld als in de kunstensector. Het meest conservatief is misschien wel de klassieke muziekwereld. Daar moet de vrouwelijke componist nog… 

Seizoen 2018-19: Concertgebouw pakt vrouwenhandschoen op die Concertgebouworkest laat liggen

Joel Fried, artistiek directeur van het Koninklijk Concertgebouworkest schrikt zichtbaar even op. Ik vroeg hem of er in seizoen 2018-19 werkelijk maar één vrouwelijke componist staat ingepland. Tijdens de presentatie op maandag 26 februari in het Concertgebouw hoorde ik namelijk alleen de naam van Lotta Wennäkoski. Inderdaad blijkt de Finse als enige de eer van componerende vrouwen te moeten verdedigen.… 

Julia Bullock zingt Anne Truelove in #TheRakesProgress: ‘Anne is een zeer volwassen vrouw’

Bij de eerste de beste gelegenheid laat hij haar in de steek. Hij leidt een liederlijk leven, trouwt een ander en eindigt in het gekkenhuis. Toch blijft Anne Truelove houden van Tom Rakewell, de hoofdpersoon in The Rake’s Progress. De Nationale Opera presenteert vanaf 1 februari zijn vierde productie van Stravinsky’s opera, in samenwerking met Aix-en-Provence. Daar vond afgelopen juli… 

Psalmensymfonie Igor Stravinsky: weg met romantisch sentiment

Het Nederlands Kamerkoor presenteert woensdag 24 januari een avontuurlijk concert in Muziekgebouw aan ’t IJ als aftrap van een korte tournee. Op de lessenaars staan zelden gehoorde muziek van Lili Boulanger en Ton de Leeuw. Klapstuk is de beroemde Psalmensymfonie van Igor Stravinsky in een versie voor koor en piano vierhandig van Dmitri Sjostakovitsj. Ralph van Raat en Bobby Mitchell tekenen… 

Dobrinka Tabakova schrijft dubbelconcert voor Lucas en Arthur Jussen: ‘Het zindert van energie’

Het AVROTROS Vrijdagconcert koestert zowel de gangbare meesterwerken als minder gehoord en nieuw repertoire. In het seizoen 2017-18 staan liefst vijf (wereld)premières op het programma, waarvan drie gecomponeerd door een vrouw. – Kom daar eens om bij de landelijke orkesten. Vrijdag 17 november klinkt het gloednieuwe dubbelconcert Together Remember to Dance van de Brits/Bulgaarse Dobrinka Tabakova. Zij componeerde het op… 

Pianobroers Jussen treden op het Holland Festival uit hun comfortzone #hf17

Bij klassieke muziekminnend publiek hoeven de twee jonge pianisten Lucas (1993) en Arthur (1996) Jussen weinig introductie. Al vele jaren vullen de talentvolle pianobroers zalen als het Concertgebouw met al dan niet vierhandige vertolkingen van klassiekers als Beethoven, Mozart en Schubert. Met het avantgardistische stuk Mantra van Karlheinz Stockhausen (1928-2007), uit te voeren in het kader van het Holland Festival,… 

Rito de Primavera, José Vidal & Cía., Festival de Marseille. Foto: Fabian Cambero.

Rito de Primavera: spectaculair, maar ook een berg kitsch, het Holland Festival onwaardig

Rito de Primavera, begin deze week te zien tijdens het Holland Festival, is een groepschoreografie voor vijftig jonge dansers. Choreograaf José Vidal heeft zich losjes gebaseerd op Sacre du printemps, het stuk van Stravinsky en Nijinsky voor de Ballet Russes uit 1913. Flarden van de muziek van Stravinsky zijn door DJ Jim Hast in 4-kwart beetz omgezet, terwijl Vidal het rituele aspect van het offer, essentieel voor de vele versies die er in de loop van de twintigste eeuw gemaakt zijn (naast de oerversie van Nijinsky, o.a. Massine, Béjart en Bausch), tot een minimum heeft teruggebracht.

Wat overblijft is een overweldigende visuele ervaring van een uit het donker opdoemende gigantische massa dansers. De coördinatie van de groep, die nu eens wild door elkaar danst, dan weer in lange optocht over het podium cirkelt, is indrukwekkend. Het levert een fascinerende, ogenstrelende esthetiek op, maar de groepsdans vormt op geen enkele manier een uitdaging voor de toeschouwer. Je zou het een berg kitsch kunnen noemen, of opium voor het volk. In ieder geval is het een vorm van spektakel, die ik het Holland Festival onwaardig acht.

Schoolreisje

De voorstelling begint als een schoolreisje. Nabij de kassa worden toeschouwers in groepjes voorbereid op wat komen gaat. Vriendelijk wordt hen verzocht om bij binnenkomst van de theaterruimte de schoenen uit te trekken, om vervolgens op blote voeten, hand in hand met medetoeschouwers, een wandeling door het donker te maken. Regelmatig roept er iemand luid om stilte, de voorstelling is namelijk al begonnen. Ook de zenuwachtige manier waarop het publiek, dat zich na de instructies in rijen dient op te stellen, wordt weggemarcheerd naar de voorstellingsruimte twee panden verder, heeft iets ongemakkelijks.

De inwijding van de bezoekers gaat verder in de Zuiveringshal, wanneer zij hand in hand met het koele zand aan hun voeten door het pikkedonker gaan. Het levert één van de weinige ambigue momenten op tijdens Rito de Primavera. Waar gaat dit heen? Welk sprookje worden wij hier binnengeleid? Van welke toeristenboot zijn we afgevallen, om nu de rituelen bij te wonen van welk volk ook al weer?

Naakt!?

Aanvankelijk krijgt de totaal-ervaring, waar zoveel hedendaagse attractieparken naar op zoek zijn, werkelijk gestalte. Een half uur lang staar ik naar een podium in het donker. Ik zie en voel dat daar heel veel mensen zijn, ik denk naakt want soms is er een uitgekiende flits van zacht licht, maar het dominante duister belet mij er grip op te krijgen. Etherisch gezang, gecomponeerd door Andrés Abarzúa – één enkel akkoord klinkt klaterend uit vele kelen – begeleidt een half uur lang de entree van alle andere toeschouwers.

De tribunes staan rondom het speelvlak. Het zijn enkel de rode en witte fietslampjes van de gidsen van de vele groepjes toeschouwers, die je enige oriëntatie geven in de ruimte. Het heeft iets van Kuifje in Takatukaland. Een publiek dat betaalt om bij een wonderbaarlijk, nog nooit vertoond, voorjaarsnymfen-ritueel te zijn.

Rito de Primavera, José Vidal & Cía. Foto: Fabian Cambero
Rito de Primavera, José Vidal & Cía. Foto: Fabian Cambero

Logica

De kunstmatigheid van de setting geeft een bepaalde spanning. In het duister kun je je als toeschouwer van alles voorstellen bij wat komen gaat. Maar op zeker moment gaan de fietslampjes uit, een teken dat alle toeschouwers zitten, en trekken de dansers allen een broek aan. Het licht neemt toe en de eerste beetz annex stravinsky verdringen het gezang. Als na de onzekere introïtus het eigenlijke spektakel een aanvang neemt, wordt de logica ervan al te duidelijk. Een perfect georganiseerde groepschoreografie neemt over.

In wat volgt wordt niets aan het toeval overgelaten. En dat is ook geen luxe met zoveel dansers in het halfduister, temeer omdat ook nog eens de helft nieuw is in het werk, want van de afdeling Moderne Theaterdans van de Amsterdamse Hogeschool. De groep maakt pulserende bewegingen, dialogeert met een naaste, rent in groepen, begint opnieuw te zingen, posteert zich en heft zo nu en dan een enkeling in de lucht.

Effect-belust

Maar net zoals het duister went, zo went ook de groep. Het zijn allemaal heel jonge mensen, die redelijk ontspannen samen dansen. De onbevangen houding waarmee de gecompliceerde groepschoreografieën worden uitgevoerd is ontroerend. Er spreekt een naïef soort overgave of geloof uit.

Maar gaandeweg gaan de effecten, van de groepschoreografie, van het licht dat de fotografische vergezichten creëert, de repeterende zang en beetz vervelen. De herhaling van zetten is effect-belust, retorisch, zichzelf bevestigend. Nergens een moment van debacle, van hapering. Niemand die een vraag heeft, niet mee kan, zich vergist

7 redenen waarom je moet investeren in Holland Festival 2017 #hf17

Ruth Mackenzie heeft enorm veel voor elkaar gekregen in de korte tijd dat ze baas is van Holland Festival. Ik heb het festival nu sinds de late negentiger jaren meegemaakt en zag het evolueren van iets dat heel persoonlijk en soms obscuur was (onder Ivo van Hove), tot een etherisch feest van zinderende esthetiek (met Pierre Audi), tot wat het… 

‘Een behoorlijk kabaal’: een eeuw minachting voor de kunsten

In 1975 organiseren de jazzmusicus Misha Mengelberg en de kunstenaar Wim T. Schippers Een behoorlijk kabaal in het Amsterdamse Mickery Theater. Een week lang onderzoeken ze in ‘onnavolgbaar muziektheater’ de verschillende betekenissen van een concert. Jacqueline Oskamp koos het als titel van haar recent verschenen boek waarin zij de Nederlandse muziekgeschiedenis van de afgelopen eeuw beschrijft. Treurige conclusie: er is… 

Salome Dances for Peace Terry Riley: openingshit Musica Sacra

Donderdag 15 september vond in Maastricht de aftrap plaats voor kunstenfestival Musica Sacra. Terwijl ik in de file stond, speelde Bobby Mitchell het achtste en laatste deel van de pianocyclus The Road van Frederik Rzewski, die zelf aanwezig was. Het vormde tevens de afsluiting van het festival van vorig jaar, dat gewijd was aan ‘de weg’, de tocht die pelgrims maken… 

Einojuhani Rautavaara (1928-2016): Fins ikoon van de eigentijdse muziek

Afgelopen woensdagnacht, 27 juli overleed Einojuhani Rautavaara in zijn huis in Helsinki, ten gevolge van complicaties bij een operatie. Hij werd 87 jaar oud en gold algemeen als de ongekroonde troonopvolger van Jean Sibelius (1865-1957), die rond 1930 zijn laatste noten schreef.

Erik Voermans ‘Van Andriessen tot Zappa’: enthousiasmerend pleidooi voor elitaire muziek

Erik Voermans (1958) is zo iemand die opschrijft wat je zelf denkt, maar nooit publiekelijk zou ventileren. De muziekredacteur van Het Parool poseert graag als je argeloze buurjongen, die met verbazing naar de muziekwereld kijkt. Neem het fenomeen opera: ‘Dat is als iemand met een mes in zijn taas een half uur loopt te zingen dat hij doodgaat.’ Als hij… 

Storioni Festival: champagnefles waarvan de kurk bijna afknalt

Op donderdag 21 januari start de negende editie van het Storioni Festival, gewijd aan het vijfhonderdste sterfjaar van Jeroen Bosch. Vrij naar diens beroemde triptiek Tuin der lusten kozen de musici van het Storioni Trio en Frank Veenstra, artistiek manager van Muziekgebouw Eindhoven, voor het thema ‘Dromen en Demonen’. Composer in residence is de Pool Krzysztof Penderecki, die beroemd werd… 

Unsuk Chin: ‘Holland is opener voor nieuwe muziek dan andere landen’

In 1985 won Unsuk Chin (Seoul 1961) de Gaudeamus Muziekprijs met Spektra voor drie celli, zes jaar later brak ze door met haar voor het Nieuw Ensemble gecomponeerde Akrostichon-Wortspiel voor sopraan en ensemble. In 2004 won ze de Grawemeyer Award, de meest prestigieuze muziekprijs ter wereld, in 2007 maakte ze diepe indruk met haar opera Alice in Wonderland. Morgen, donderdag 22 oktober… 

Spotlight op Hakkebord en Psalmenpomp

Cimbalom en harmonium zijn niet meteen de eerste instrumenten waaraan je denkt bij klassieke muziek. Toch plaatst het immer avontuurlijke collectief Ludwig juist deze buitenbeentjes centraal tijdens twee concerten, op zaterdag 26 september in het AVROTROS Vrijdagconcert in Utrecht en op zondag 27-9 in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam. In 1915 bezocht Igor Stravinsky samen met een vriend een… 

De wereld kunnen wij ontvluchten – maar onszelf? – Lucas Wiegerink componeert opera Ik Vertrek

Eerder al maakte hij voor Kameroperahuis Zwolle de voorstelling Being Arthur, waarin de beroemde ridders van de ronde tafel per touringcar door het land reizen. Vrijdag 4 september vaar je tijdens het Stadsfestival Zwolle met een bootje naar de première van zijn nieuwste opera, Ik Vertrek. Een liefdeskoppel laat de hectische wereld achter zich en keert terug naar de natuur, waar… 

Wonderfeel geslaagd ondanks zomerstorm

Drie dagen klassieke muziek tussen de bomen en de koeien. Festival Wonderfeel presenteerde afgelopen weekend van 24 tot en met 26 juli, onder de rook van ’s-Graveland, een uniek klassiek muziekfestival. Topmusici uit binnen- en buitenland gaven tientallen concerten. Er werden lezingen gegeven en zoals dat hoort op een festival, viel er ook veel te eten, te drinken en te… 

Klein Lidmaatschap
175 / 12 Maanden
Speciaal voor organisaties met een omzet  of subsidie van minder dan 250.000 per jaar.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
5 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon account op onze instance
Cultureel Lidmaatschap
360 / Jaar
Voor culturele organisaties
Geen storende banners
Een premium Nieuwsbrief
10 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten
Inzage in financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon-account op onze instance
Samenwerking
Privé Lidmaatschap
50 / Jaar
Voor natuurlijke personen en zzp’ers.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Eigen mastodon account op onze instance
nl_NLNederlands