Lynette Walworth brengt empathische kunst. Dat is even wennen op het Holland Festival

Een TED Talk, maar dan niet een kwartier zoals die verspreidenswaardige ideeënorganisatie voorschrijft, maar anderhalf uur. In How To Live (After You Die) neemt de monumentale kunstenares Lynette Walworth je mee in een verhaal-met-lichtbeelden over de verleidingen van sektarisch geloof, dat via de Amazone en de Outback, over Donald Trump en langs de steppen van Mongolië eindigt in de grotten van Lascaux. Het is storytelling, een term die alweer een beetje uit de mode is, en verwant aan de avondvullende conference zoals we die kennen van het Nederlandse cabaret.

Maar Lynette Walworth, de gevierde multimediakunstenaar die zelfs lid is van het World Economic Forum, doet niet aan cabaret. Althans niet in de zin die we er in Nederland aan geven: How To Live (After You Die) ‘schuurt’ niet en zet je niet elk kwartier op een ander been, ze mept je ook niet in je gezicht in een confrontatie met je eigen vastgeroeste denkbeelden. Integendeel: Walworth streeft naar empathie, zelfs in een verhaal over de verwoestende werking van sektarisch geloof, waar ze zelf  slachtoffer van is geweest.

My Little Pony

Dat in de lichtbeelden zo nu en dan ook zwierige roze letters opduiken, maakt het misschien meer My Little Pony dan het Holland-Festivalpubliek aankan, maar laat tegelijkertijd ook zien dat Walworth niet alleen wil spreken tot de culturele elite. Dit verhaal slaat bruggen en maakt tegelijkertijd mismoedig. Want, hoe bekend de verleidings- en indoctrinatie-technieken van sekteleiders ook zijn, wanneer ze, zoals ze glashelder duidelijk maakt, via sociale media steeds grotere delen van de wereldbevolking in hun greep krijgen, moeten we voor de toekomst vrezen.

Iedereen die het weleens geprobeerd heeft, weet immers dat het onmogelijk is om een zinvolle discussie aan te gaan met gelovigen in Jehova, Jordan Peterson, Willem Engel of Donald Trump, aangezien jij al veel eerder vakkundig tot vijand en dus verraderlijke duivel bent gemaakt en je redelijke argumenten al zijn verworpen voor je ze kunt inbrengen.

Die toekomst, zo maakt een ander werk van Walworth duidelijk, is er ook nog eens één waarin vrouwen en kinderen nog steeds slachtoffer zullen zijn van die door mannen begonnen burgeroorlogen en revoluties waar dat sektarisme toe leidt.

Einde van de angst

Evolution of Fearlessness is een kleine installatie, te zien in de verduisterde kleine zaal van het Muziekgebouw, waarin je geconfronteerd wordt met de verhalen van vrouwen die hun vlucht uit genocide, honger en oorlog hebben overleefd.

Net als in ‘How To Live’ heerst in ‘Evolution’ de verstilling. Die grote TED-Talk is een meditatieve dienst, ‘Evolution’ is als een rustbrengend kapelletje in het oververhitte, door massatoerisme verkrachte werelddorp dat Amsterdam deze zomer weer is.

De bron is ook hier leed en verschrikking, maar het doel is niet woede. Net zoals Walworth zelf een weg vond uit de verstikkende wereld van de christelijke sekte waarin ze als wankele tiener terechtkwam, zijn de vrouwen in Evolution of fearlessness, zoals de titel al aangeeft, hun angst voorbij. Ze hebben de verschrikkingen gevoeld, ondervonden, gezien, en als je dat eenmaal overleefd hebt, is angst iets wat tot datzelfde verleden gaat behoren.

Machismo

Het is een nobel streven naar empathie dat Walworth ons laat voelen, in een wereld waarin zoveel gebeurt waarover je je woedend kunt maken, of waarvan je wanhopig kunt worden, zoals Rosefeldts Euphoria met een paar stevige mokerslagen duidelijk maakt.

Wat Anohni, de associate artist van dit Holland Festival, met de introductie van Walworth bij een nuchter Nederlands publiek in ieder geval voor elkaar krijgt, is het vermoeden dat er een wereld is waarin vrouwelijke krachten een mooi tegenwicht zouden kunnen bieden voor het machismo waarvan onze samenleving zo doordrongen lijkt.